De
Olympische Zomerspelen van de XXIe Olympiade
werden tussen
17 juli
en
1 augustus
1976
gehouden in
Montreal
, de grootste stad in de
provincie Quebec
,
Canada
. Montreal was de tweede
Franstalige
stad die de Zomerspelen organiseerde na
Parijs
. Andere steden die kandidaat waren voor het organiseren van de Spelen in dit jaar waren
Moskou
en
Los Angeles
. Moskou was de grote favoriet voor de Spelen van 1976, maar toch besloot het
Internationaal Olympisch Comite
in 1969 in
Amsterdam
om de Spelen toe te wijzen aan Montreal, nadat de toenmalige burgemeester, Jean Drapeau, had beloofd 'eenvoudige Spelen' te zullen organiseren.
Montreal trok 350 miljoen dollar uit voor de Spelen. De Franse
architect
Roger Taillibert
ontwierp het
stadion
, dat enig in zijn soort was: het was open tijdens de zomermaanden en kon overdekt worden tijdens de wintermaanden. Het dak werd bevestigd aan een overhellende toren waarin ook sportzalen aanwezig waren. De plannen voor de bouw van het zwembad en de wielerbaan duidden op dezelfde bouwkundige durf. Toch was de uitvoering van deze plannen moeilijker dan aanvankelijk gedacht. De harde Canadese winters vertraagden het proces; er waren
stakingen
van de bouwvakkers, de kosten waren zeer onderschat en er was nog de bijkomende last van de veiligheidsmaatregelen waaraan moest worden voldaan. Dit alles zorgde voor een enorme achterstand die op een gegeven moment zelfs de organisatie van de Spelen in het gedrang bracht. Uiteindelijk moest de provincie
Quebec
zich financieel borg stellen om een fiasco te vermijden. Toen
Elizabeth II
de Spelen opende, waren enkele bouwwerken, waaronder het stadion, zelfs nog niet voltooid. Uiteindelijk werd de toren van het stadion pas na de Spelen voltooid en heeft het stadion nooit echt een efficient uitschuifbaar dak gehad.
- Enkele dagen voor de opening van de Spelen was er politieke spanning. De lidstaten van de
Organisatie van Afrikaanse Eenheid
eisten dat
Nieuw-Zeeland
zou worden uitgesloten omdat zijn vermaarde
rugbyploeg
, de 'All Blacks', een serie vriendschappelijke wedstrijden deed in
Zuid-Afrika
, hoewel de
Verenigde Naties
hadden opgeroepen tot een sportembargo omwille van het
apartheidsregime
. Het IOC zwichtte niet, mede omdat rugby geen olympische sport was. Nadat dit verzoek verworpen was, verlieten alle Afrikaanse landen, op
Senegal
en
Ivoorkust
na, de Spelen. De Spelen hadden veel te lijden onder deze
boycot
. Vele grote kampioenen, vooral in de
atletiek
, waren er niet bij.
- De olympische mascotte van deze Spelen was Amik de
bever
.
- Voor het eerst in de olympische geschiedenis wist het organiserende land, Canada, geen enkele gouden medaille te halen. De Canadezen moesten het doen met 5 zilveren en 6 bronzen medailles.
- Na het gijzelingsdrama op de
vorige spelen
in
Munchen
werden er strikte veiligheidsmaatregelen genomen.
- De spelen waren een financiele ramp en de stad bleef zitten met grote schulden.
- De
olympische vlam
werd elektronisch verstuurd van
Athene
naar
Ottawa
en vandaar werd het in een estafette naar Montreal gebracht. Tijdens een hevige regenbui werd het olympisch vuur bij het stadion gedoofd. Een official stak het vuur weer aan met een aansteker. Omdat dit "not-done" was, werd dit vuur opnieuw gedoofd en werd met een reserve van de originele vlam het vuur weer aangestoken.
- Bij de vrouwen werden
basketbal
,
handbal
en
roeien
nieuw op het programma gezet.
- De veertien jaar oude
gymnaste
Nadia Com?neci
uit
Roemenie
zorgde voor een sensatie door haar prestatie op de brug met ongelijke liggers, zij kreeg voor het eerst de perfecte score 10.0. Uiteindelijk zou zij zevenmaal een 10.0 scoren. Zij behaalde in totaal driemaal goud, eenmaal zilver en eenmaal brons. De Sovjet-gymnaste
Nelli Kim
won eveneens driemaal goud, op de sprong, de grondoefening en in de meerkampfinale voor teams. De Sovjet-gymnast
Nikolay Andrianov
deed nog beter met viermaal goud: de meerkamp-individueel, de grondoefening, aan de ringen en bij de sprong. Hij haalde verder nog zilver op de meerkamp voor teams en de brug, en brons bij de voltige.
- De
Japanner
Shun Fujimoto hielp zijn team aan de gouden medaille in het turnen in de meerkampfinale voor teams en dat ondanks een gebroken knie. Fujimoto brak zijn been tijdens de oefening op de grond en verborg zijn blessure omdat het verschil met de score van de Sovjet-Unie miniem was. Hij deed zijn oefening aan de ringen en maakte zijn sprong af - hij scoorde 9.7 - met zijn gebroken knie. Zijn verbetenheid gaf Japan het goud.
- De
Cubaan
Alberto Juantorena
was de eerste atleet die op dezelfde Spelen de 800 en de 400 meter wist te winnen. Juantorena, die nog maar de derde 800 meter in zijn carriere liep, won in een nieuwe wereldrecordtijd: 1.43.47. Hij droeg zijn overwinningen op aan
Fidel Castro
en de Cubaanse revolutie.
- De
Fin
Lasse Viren
zorgde eveneens voor een dubbelslag in de atletiek. Net zoals in
1972
won hij de 5000 en de 10.000 meter. De vraag blijft echter of Viren dit ook had gekund indien de Afrikaanse landen aanwezig waren geweest.
- Viktor Sanjejev
(
Sovjet-Unie
) won voor de derde opeenvolgende keer het
hink-stap-springen
. De
Italiaan
Klaus Dibiasi
was ook aan zijn derde opeenvolgende zege toe in het
schoonspringen
(10 m-plank).
- De
moderne vijfkamp
werd getroffen door een schandaal. De Sovjet Boris Onischenko had bij het
schermen
met zijn degen geknoeid zodat er voor hem een 'touche' werd geregistreerd wanneer er geen was. Dit leidde tot zijn diskwalificatie en de vijandigheid van de rest van het olympische Sovjetteam (het USSR volleybalteam had er zelfs mee gedreigd hem uit het venster te gooien als ze hem zouden tegenkomen).
- De
Verenigde Staten
kaapten vijf gouden medailles weg in het
boksen
.
Leo Randolph
,
Howard Davis Jr.
,
Sugar Ray Leonard
,
Michael Spinks
en
Leon Spinks
waren de gouden atleten. Allen, behalve Davis, werden later ook wereldkampioen.
- De damesatleten waren verplicht een geslachtstest te ondergaan. De enige die hiervan was ontslagen, was
Prinses Anne
van het
Verenigd Koninkrijk
, die voor haar land in het
paardrijden
uitkwam.
- De
West-Duitse
ruiter
Alwin Schockemohle
won goud op het springconcours en werd zo de tweede ruiter in de olympische geschiedenis die zonder strafpunten goud won.
- Voor het eerst in de olympische geschiedenis werd een vrouwelijke atlete op
doping
betrapt. De dubieuze eer viel te beurt aan de
Poolse
discuswerpster
Panuta Rosani
.
Tijdens deze Spelen werd er gesport binnen 21 sporten.
Sport
|
Nieuw
|
Verdwenen (t.o.v. 1972)
|
Opmerkingen
|
atletiek
|
|
50 km snelwandelen (m)
|
|
basketbal
|
vrouwen
|
|
|
handbal
|
vrouwen
|
|
|
kanovaren
|
C-1 500m (m)
C-2 500m (m)
K-1 500m (m)
K-2 500m (m)
|
C-1 slalom (v)
C-2 slalom (v)
K-1 slalom (m)
K-1 slalom (v)
|
|
roeien
|
dubbel-vier (m)
skiff (v)
dubbel-twee (v)
twee-zonder (v)
dubbel-vier-met (v)
vier-met (v)
acht (v)
|
|
De eerste editie waar roeien voor vouwen op het programma stond.
|
schietsport
|
|
vrij geweer 300m 3 houdingen
|
|
wielersport
|
|
tandem (m)
|
|
zeilen
|
470
tornado
|
draak
star
|
|
zwemmen
|
|
200m wissel (m)
4x100m vrij (m)
200m wissel (v)
|
|
|
15
|
-12
|
+3
|
Er namen 92 landen deel aan deze Spelen. Vier landen maakten hun debuut: Andorra, Antigua en Barbuda, de Kaaimaneilanden en Papoea-Nieuw-Guinea.
- * Atleten uit Egypte, Kameroen, Marokko en Tunesie namen deel aan de Spelen tussen 18 en 20 juli voordat deze landen zich terugtrokken.
- Ivo Van Damme
zorgde voor een mooi Belgisch succes in de
atletiek
. De tweeentwintigjarige Belg won verrassend de zilveren medaille op de 800 meter, achter de Cubaan
Alberto Juantorena
in een nieuwe Belgische recordtijd: 1.43.86. Enkele dagen later liep hij ook de finale van de 1500 meter, waarop hij eigenlijk niets te verliezen had. Van Damme liep ontspannen en finishte in zilveren positie, na de favoriet, de Nieuw-Zeelander
John Walker
.
- Op de laatste dag van het atletiekprogramma haalde
Karel Lismont
nog brons op de
marathon
.
- Zilver was er ook in het
wielrennen
, dankzij
Michel Vaarten
op de tijdrit over 1 kilometer.
- De Belgische ruiterploeg viel ook in de prijzen:
Francois Mathy
haalde met het in Belgisch Limburg gefokt paard Gay Luron (V. Flugel van la Roche) brons in het individuele springconcours en de Belgische ruiterploeg bestaande uit diezelfde Francois Mathy met
Edgard-Henri Cuepper
,
Stanny Van Paesschen
en
Eric Wauters
haalde brons als team.
- Medailles
Medaille
|
Winnaar
|
Onderdeel
|
2
Zilver (3)
|
Ivo Van Damme
|
atletiek
, 800 meter
|
Ivo Van Damme
|
atletiek, 1500 meter
|
Michel Vaarten
|
wielrennen
, 1000 m tijdrit
|
3
Brons (3)
|
Francois Mathy
|
paardrijden
, Grote Prijs der Naties - individueel
|
Ruiterteam
|
paardrijden, Grote Prijs der Naties - teams
|
Karel Lismont
|
atletiek, marathon
|
- Medailles
Bij hun zesde deelname werden de Nederlandse Antillen vertegenwoordigd door vier sporters in twee sporten. In de atletiek kwamen
Siegfried Regales
(100 m) en
Raymond Heerenveen
(400 m) niet verder dan de series. In het judoen werden
Willem Maduro
en
Jaime Felipa
beide in de tweede ronde uitgeschakeld, voor beide ook de eerste ronde waaraan ze deelnamen.
Namens Suriname namen drie deelnemers deel in twee sporten. In de atletiek nam
Sammy Monsels
(ook in 1972 actief) deel op de onderdelen 100 en 200 meter, beide keren kwam hij niet verder dan de tweede ronde.
Roy Bottse
die aan de 800 meter deelnam, liep alleen in de eerste ronde. In het judo was
Ricardo Elmont
actief in het middengewicht (-80 kg), hij werd uitgeschakeld in de herkansing van de eerste ronde.
Er werden 613
medailles
uitgereikt. Het
IOC
stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.
In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.
Zie de
medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1976
voor de volledige weergave.
Achtentwintig landen
boycotten
de Spelen officieel vanwege de Afrikaanse kwestie.
[1]
De Afrikaanse boycot was het resultaat van de deelname van
Nieuw-Zeeland
. Het
rugbyteam van Nieuw-Zeeland
had zich niets aangetrokken van de internationale (sport)boycot van
Zuid-Afrika
en speelde wedstrijden tegen het
Zuid-Afrikaans nationale team
. Als protest hiertegen trokken de Afrikaanse landen, op Ivoorkust en Senegal na, zich terug. Ook Guyana en Irak sloten zich hierbij aan.
[2]
- Atleten uit Egypte, Kameroen, Marokko en Tunesie namen deel aan de Spelen tussen 18 en 20 juli voordat deze landen zich terugtrokken.
Het eveneens Afrikaanse
Zaire
nam ook niet deel, maar het gaf aan dat dit om financiele en niet om politieke redenen was.
Taiwan
werd de toegang tot Canada door de overheid geweigerd vanwege de dreiging van
China
een graancontract ongedaan te maken als Taiwan onder de naam
Republiek China
zou deelnemen, hetgeen het I.O.C. had toegestaan.
Bronnen, noten en/of referenties
|