Nepal
(
uitspr.:
/?neːp?l/
), officieel de
Federale Democratische Republiek Nepal
(
Nepalees
: ????? ???????????? ???????? ?????,
Sanghiya Loktantrik Ganatantra Nep?l
), is een land in
Azie
, gelegen in de
Himalaya
tussen
India
en
China
(
Tibet
). Het zuidelijke gedeelte van Nepal ligt op het
Indische subcontinent
.
Nepal heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot voor het begin van de christelijke jaartelling. Het is de geboorteplaats van de
Boeddha
.
In 1962 kreeg Nepal een nieuwe grondwet. De macht van de koning werd zeer uitgebreid en politieke partijen werden verboden. Daarvoor in de plaats kreeg Nepal het
Panchayatmodel
, een partijloze "democratie", die volgens de koning beter bij de volksaard paste. Alle volwassenen moesten voortaan 15% van de partijloze leden voor de Nationale Panchayat (parlement) kiezen, terwijl de overige 85% van de leden door de koning werden benoemd. In 1972 volgde
Birendra
Mahendra
op als koning. Na een volksopstand in 1990 schafte koning Birendra het Panchayatmodel af en voerde een democratische grondwet in. Sindsdien wordt Nepal geregeerd door de
Nepalese Congrespartij
. In 1994-1995 stond een communist aan het hoofd van de regering.
In februari 1996 raakte het land verwikkeld in de
Nepalese Burgeroorlog
. Op 1 juni 2001 werd het koningshuis
bijna uitgeroeid
door kroonprins
Dipendra
. Hij was boos op zijn ouders omdat die zijn keuze voor een echtgenote niet accepteerden. Daarom schoot hij zijn vader, koning Birendra, en zijn moeder, koningin Aishwarya, dood en vermoordde daarnaast een aantal andere leden van de koninklijke familie. Vervolgens schoot hij zichzelf neer. Hij overleed niet meteen, en terwijl hij in
coma
lag, werd hij tot nieuwe koning uitgeroepen. Drie dagen na de slachtpartij overleed hij alsnog, waarna zijn oom, de broer van zijn vader,
Gyanendra Bir Bikram Shah Dev
, de nieuwe koning werd. In 2002 trok koning Gyanendra tijdelijk de macht naar zich toe, maar herstelde later dat jaar de
democratie
.
Het land bleef ondertussen lijden onder de burgeroorlog. Met hun 10.000 tot 15.000 strijders bezetten de
maoistische
opstandelingen meer dan 60% van Nepal. Hun grootste doel was om de koning Gyanendra af te zetten en een communistische natie te beginnen zoals
China
na de revolutie. Ondanks het feit dat Gyanendra veel buitenlandse steun genoot bleven de rebellen terrein winnen. Op 1 februari 2005 nam koning Gyanendra alle macht in handen en stelde de grondwet buiten werking. Hij ontsloeg minister-president
Sher Bahadur Deuba
van de
Nepalese Congrespartij
en nam zelf het premierschap op zich. De koning verweet Deuba dat hij niet in staat was de rust in het land te herstellen. Koning Gyanendra regeerde sindsdien als autoritair monarch, maar werd in 2006 gedwongen zijn macht op te geven. Op 21 november 2006 werd tussen de democratische regering en de maoistische rebellen een vredesovereenkomst gesloten. De burgeroorlog had op dat moment meer dan tien jaar geduurd en aan meer dan 12.000 mensen het leven gekost.
In juni 2011 werd de laatste
landmijn
in Nepal onschadelijk gemaakt en werd het land landmijnvrij verklaard.
Op 28 december 2007 stemde een overgrote meerderheid in het Nepalese parlement voor afschaffing van de monarchie. De
Nepalese Grondwetgevende Vergadering
besloot op 28 mei 2008 deze wet officieel in werking te stellen, waarmee het
Koninkrijk Nepal
overging in de Democratische Federale Republiek Nepal. De democratie bracht echter een toename van de bureaucratie en corruptie. Het bestuursapparaat is een van de grootste en minst efficiente ter wereld. In 2015 kwam men, zeven jaar na de afschaffing van het koningshuis, eindelijk tot een nieuwe grondwet. Deze kon echter niet op universele steun rekenen: etnische groepen in de Terai voelden zich erdoor achtergesteld ten opzichte van de bergbewoners. Demonstranten blokkeerden in 2015 enkele maanden lang de grens met India, wat tot nijpende tekorten in brandstoffen en goederen leidde.
Een groot gedeelte van Nepal is bergachtig. Van de veertien
bergtoppen
boven 8000 meter in de wereld liggen er acht in Nepal, waaronder de hoogste berg ter wereld, de
Mount Everest
, die op de grens met
Tibet
(China) ligt. In het zuiden van het land langs de grens met India zijn de (veel) lager gelegen gebieden. Ongeveer 20% van de oppervlakte van Nepal is bruikbaar voor de landbouw. Van het zuiden naar het noorden kent Nepal drie zones, het laagland (de regio Terai) in het zuiden, heuvels en lage bergen in het centrum, en de Himalaya in het noorden.
Enkele andere hoge bergen en ruggen in Nepal zijn de
Dhaulagiri
,
Kangchenjunga
,
Lhotse
en
Annapurna Himal
.
De
botsing
tussen de
Indische plaat
en het
Euraziatische continent
, die begon in het
Paleogene
tijdperk en nog steeds doorgaat, produceerde de
Himalaya
en het Tibetaanse Plateau. Nepal ligt volledig binnen deze
botsingzone
, en ligt hiermee in de centrale sector van de Himalaya boog, over bijna een derde van de 2400 km lange Himalaya.
De
Indische plaat
blijft bewegen in noordelijke richting ten opzichte van de
Euraziatische plaat
met een snelheid van ongeveer 45?50 mm per jaar. Gezien de grote omvang van de schollen van de aardkorst, is dit opmerkelijk snel, ongeveer twee keer de groeisnelheid van de menselijke vingernagels. De sterke
Indische plaat
duikt onder de relatief zwakke Tibetaanse korst, de Himalaya omhoog duwend.
Op basis van een in 2014 gepubliceerde studie
[6]
over de Main Frontal Thrust komt een grote aardbeving gemiddeld elke 750
±
140 en 870 ± 350 jaar voor in het oosten van de regio Nepal. Een studie uit 2015 vond een gat van 700 jaar tussen aardbevingen in de regio. De studie suggereert ook, dat als gevolg van de overdracht van tektonische spanning, de
aardbeving tussen Nepal en Bihar in 1934
en de
aardbeving in Nepal in 2015
zijn verbonden ? hiermee een historisch aardbevingspatroon volgend.
Erosie van de Himalaya is een zeer belangrijke bron van sediment, dat via verschillende grote rivieren, de Indus, de Ganges en de Brahmaputra, naar de Indische Oceaan stroomt.
Door de grote hoogteverschillen kent het land veel uiteenlopende
klimaatgebieden
, van een hooggebergteklimaat in de Himalaya tot een subtropisch klimaat langs de grens met India.
In het oosten van Nepal valt er ongeveer 2500 mm regen per jaar, in het midden rond Kathmandu ongeveer 1420 mm en in het westen ongeveer 1000 mm.
De bevolking van Nepal woont voornamelijk in de laaggelegen gebieden langs de grens met India en in de vallei rond Kathmandu. De gemiddelde
levensverwachting
in Nepal is 66,16 jaar. De bevolking groeit met ongeveer 1,6% per jaar.
[7]
Nepal kent vele kasten/etnische groepen waaronder de
Chhetri
(17%), de Brahmanen (12%), de Magar (7%), de Tharu (7%), de Tamang (6%) en de
Newah
(5%).
[8]
Onder de Tibetaanse groepen in het noorden van Nepal bevinden zich de
Sherpa's
, die bekend zijn als gidsen en dragers in het alpinisme.
De meerderheid van de bevolking (81,3%) belijdt het
hindoeisme
. De grondwet bepaalt dat Nepal een
hindoekoninkrijk
is, maar het hindoeisme is niet ingesteld als
staatsgodsdienst
. Ook het
boeddhisme
is er belangrijk: 9% van de bevolking hangt deze religie aan. Hiernaast hangt 4,4% van de bevolking de
islam
aan, 3,1% is aanhanger van het inheemse
kirantgeloof
[8]
en 1,4% is
christen
. Op 19 mei 2006 verklaarde het Huis van Afgevaardigden dat Nepal een
seculier land
is, ook al bleef het wel het enige officiele hindoeland in de wereld.
De officiele
taal
van Nepal is het
Nepalees
, dat door 44,6% van de bevolking wordt gesproken. De taal wordt in het
Devanagarischrift
geschreven. Het Nepalees kent net als het
Hindi
zijn oorsprong in het
Sanskriet
.
Naast het Nepalees worden er nog meer dan honderd andere lokale talen en
dialecten
gesproken, waaronder het
Maithili
(11,7%), het
Bhojpuri
(6%), het Tharu (5,8%) en het Tamang (5,1%).
[8]
Twee derde van de +5-jarigen is geletterd. De uitersten: in het district
Kathmandu
86%, in het district
Rautahat
42%.
De koning van Nepal was tot 1990 een
absolute monarch
. In dat jaar voerde koning
Birendra
na een
referendum
staatshervormingen door en vormde hij Nepal om tot een
parlementaire democratie
. De moeilijkheden tussen de verschillende politieke partijen leidden echter tot een
burgeroorlog
. De laatste koning,
Gyanendra
, kwam in 2001 aan de macht na een
dramatische schietpartij in het koninklijk paleis
, waarbij koning Birendra en andere edelen om het leven kwamen. Gyanendra probeerde meer macht naar zich toe te trekken en hoopte zo effectiever de opstand en andere problemen te kunnen aanpakken. Op 5 februari 2005 nam hij na een periode van grote schendingen van de
mensenrechten in Nepal
alle macht in handen. Daarbij nam hij ook het premierschap op zich. Op 18 mei 2006 ontnam het parlement hem zijn gezag over het leger, zijn juridische immuniteit en zijn vrijstelling van het betalen van belasting. Volgens toenmalig premier
Koirala
weerspiegelde deze uitspraak, die unaniem werd aangenomen, de stemming onder het volk. Gyanendra verloor ook zijn formele positie als staatshoofd. De term
Zijner Majesteits regering
werd vervangen door
de Nepalese regering
. De koning trad terug na wekenlange straatprotesten. Ook buurland
India
drong erop aan dat hij het veld zou ruimen.
Sinds 28 mei 2008 is Nepal, na een besluit van het parlement, een
republiek
.
[9]
Het laatste staatshoofd van het koninkrijk Nepal, van juni 2001 tot mei 2008, was
koning Gyanendra
. Nadat Nepal in 2008 een republiek was geworden werd de post van
president
in het leven geroepen om als staatshoofd te dienen.
Ram Baran Yadav
(arts, voormalig minister van Gezondheidszorg) werd dat jaar verkozen tot de eerste president van de republiek Nepal.
[10]
Het presidentschap van Nepal is vooral een
ceremoniele functie
.
[11]
Wel speelt de president een rol bij de vorming van een regering en benoemt hij de premier.
[10]
De president wordt gekozen door het parlement.
Het huidige staatshoofd van Nepal is sinds maart 2023 president
Ram Chandra Poudel
.
De premier van Nepal is sinds december 2022
Pushpa Kamal Dahal (alias Prachanda)
van de
Verenigde Communistische Partij van Nepal
. Hij bekleedde het premierschap al twee keer eerder (2008?2009, 2016?2017). Naast leden van zijn eigen partij telt zijn kabinet ook ministers van de
marxistisch-leninistisch Communistische Partij
, de Nationale Onafhankelijke Partij (
Rastriya Swatantra Party
), de Nationale Democratische Partij (
Rastriya Prajatantra Party
) en de Publieke Opinie Partij (
Janamat Party
).
Sinds het einde van de jaren 40 bestaat de politiek in Nepal uit drie verschillende politieke stromingen:
- Congres
: De
Nepalese Congrespartij
is een gematigd socialistische partij, waarin de familie Koirala veel invloed heeft, zoals de voormalige premier
Girija Prasad Koirala
. Was vroeger een voorstander van een constitutionele monarchie in het land, maar sinds het einde van de
burgeroorlog
heeft de partij het idee geaccepteerd van de vorming van een republiek.
- Communisten
: De Communistische Partij van Nepal werd in
1949
opgericht, maar viel later uiteen in een gematigde partij, genaamd de
Communistische Partij van Nepal (Verenigd Marxistisch-Leninistisch)
, en een radicale partij, genaamd de Communistische Partij van Nepal (Eenheidscentrum). De Communistische Partij van Nepal (VML) werd een dominante politieke partij in het parlement. De Communistische Partij van Nepal (EC) viel in
1994
uiteen, waaronder de
Communistische Partij van Nepal (maoistisch)
. Deze partij werkte voor het einde van de burgeroorlog buiten het parlementair systeem, maar neemt sinds het einde actief deel aan het parlementair systeem.
- Royalisten
: De
Rastriya Prajatantra Partij
is een rechtse, promonarchistische politieke partij in Nepal. Bij de verkiezingen van 2008 won de partij 8 van de 601 zetels.
Nepal is staatkundig onderverdeeld in 7
provincies
, die op hun beurt onderverdeeld zijn in
75 districten
.
Op het laagste bestuurlijke niveau zijn er 3915
dorpscommissies
en 58
steden
, waaronder 4
sub-metropolitaanse
en 1
metropolitaanse
stad.
Grootste steden naar inwoneraantal (Census 2011) met de oude indeling van voor 2017.
Nepal wordt tot de
ontwikkelingslanden
met een laag gemiddeld inkomen gerekend. In 2001 lag het gemiddelde jaarinkomen op 240
Amerikaanse dollar
.
Landbouw
is de belangrijkste sector van de economie. Deze verschaft werk aan bijna 80% van de bevolking. De waarde van de landbouw bedraagt ongeveer 40% van het
bnp
. De productie in de landbouw stijgt met ongeveer 5% per jaar, wat meer is dan de bevolkingsgroei van 1,596%.
De industrie verwerkt voornamelijk landbouwproducten zoals
jute
,
suikerriet
,
tabak
en
graan
. De productie van
textiel
en
tapijten
kent een snelle groei. Bijna 80% van de waarde van de export bestaat uit industriele producten. De waarde van de industrie bedraagt ongeveer 22% van het bnp. Nepal heeft een vrij kleine
dienstensector
, er zijn veel meer mensen die in de
primaire sector
werken.
Het
toerisme
vormt een belangrijke bron van inkomsten voor het land. De toeristen worden voornamelijk getrokken door de relatieve ongereptheid van het land en de Himalaya. Trekken in de Himalaya is voor veel toeristen een van de voornaamste redenen om naar Nepal te gaan. Het toerisme is ook een van de weinige sectoren waarin buitenlandse investeringen plaatsvinden.
- Bnp: $5,6 miljard ($240 per persoon)
- Jaarlijkse bnp-groei: 6,5%
- Verdeling bnp:
landbouw
40%,
industrie
22%,
diensten
37%
- Buitenlandse schuld: $2,8 miljard
- Exportproducten:
tapijten
,
textiel
, Felle (=bont?),
jute
,
kunstnijverheid
- Importproducten:
machines
en
transportmiddelen
(19%),
chemische
en
farmaceutische
producten (12%)
- Export naar:
Duitsland
(34%),
Verenigde Staten
(33%) (1996)
- Import uit:
India
(27%),
Hongkong
(15%),
Japan
(11%) (1996)
Veel mensen in de steden en op het platteland kennen
armoede
. Volgens het
Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties
leeft in Nepal 30,9% van de bevolking onder de
armoedegrens
.Volgens index mundi leefde in 1995 42% onder de armoedegrens en in 2011 was dit gedaald tot 25,2%.
[12]
[13]
Op 25 apr 2014 werd door de
NPO
de aflevering "Nepal"
[14]
uitgezonden, uit de 6-afleveringen-reeks "Peter R. over de grens", waarin
Peter R. de Vries
"
stuit op bizarre uitwassen, waarbij kinderen worden weggegeven of verkocht door hun straatarme ouders om vervolgens stelselmatig te worden uitgebuit door welgestelde burgers.
"
- De nationale drank is
Tongba
.
- De tijdrekening in Nepal geschiedt volgens een
maankalender
.
- Uit het gebied van de Gurungs komen de beroemde
Gurkhasoldaten
die bij het Britse leger dienen. Zij staan bekend als zeer trouw en blijven overeind tijdens de erbarmelijkste omstandigheden.
- Nepal is het enige land ter wereld met een niet-rechthoekige of vierkante vlag.
- Nepal
-
Kathmandu
-
Pashupatinath
-
Patan
-
Bhaktapur
-
Himalaya
-
Himalaya
-
Mustang
-
Mustang
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
CIA, The World Factbook
. Gearchiveerd op
29 december 2010
. Geraadpleegd op
6 juni 2007
.
- ↑
(
en
)
Verenigde Naties 2013
- ↑
a
b
(
en
)
Laatste census 22 juni 2011 (via V.N.)
- ↑
Niet-officiele schatting CIA Factbook juli 2020
, berekend door US Bureau of the Census (gearchiveerd)
- ↑
(
en
)
Kantipur,
Govt makes National Anthem public
, 3 augustus 2007 (geraadpleegd op 4 augustus 2009)
- ↑
https://web.archive.org/web/20210125000141/https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/2014JB010970
- ↑
CIA, The World Factbook, 14 juni 2011
(geraadpleegd op 28 juni 2011)
- ↑
a
b
c
Census 2011, Major Finding, p. 4.
- ↑
"
Nepal votes to abolish monarchy
",
BBC News
, 28 mei 2008.
- ↑
a
b
Nepal heeft zijn eerste president, Nathalie Righton, Artikel verschenen in
De Volkskrant
, dinsdag 22 juli 2008
- ↑
Politieke onzekerheid in Nepal blijft
, NOS Journaal, 20 juli 2008
- ↑
http://www.indexmundi.com/g/g.aspx?v=69&c=np&l=nl
- ↑
UNDP: Human development indices ? Table 3: Human and income poverty (Population living below national poverty line (2000-2007))
- ↑
Gearchiveerde kopie
. Gearchiveerd op 16-5-2015. Geraadpleegd op 5-5-2015.
|