Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Krankzinnigheid
is een oude
geneeskundige
term. Men gebruikte deze term voor vrijwel alle
mensen
met een
verstandelijke handicap
en/of een
psychiatrisch
ziektebeeld
die zich sterk afwijkend gedroegen. De letterlijke betekenis van het woord is iemand van wie de
zinnen
(de geest, het verstand)
krank
(ziek) zijn.
Voor krankzinnigheid ziet men in de
middeleeuwen
drie oorzaken:
- Men kon
bezeten
zijn door de
duivel
of een
boze geest
. De gangbare remedie was het
exorcisme
- Een lichamelijke oorzaak, bijvoorbeeld door een verkeerde balans van de
lichaamssappen
.
- Een geestelijke oorzaak, zoals angst, verdriet of te hard werken.
De middeleeuwse artsen onderscheidden ook een aantal soorten van krankzinnigheid, zoals
frenesis
(met als kenmerken wartaal en hoge koorts),
insania
(met als kenmerken
manie
of
melancholie
),
epilepsie
(ook aangeduid als
maanziekte
) en
hysterie
. Een aantal behandelmethoden stond dan ter beschikking: De arts kon
aderlaten
of de patient laten
purgeren
(de darm leeg maken) of laten zweten. Hij kon ook onderdompeling, drankjes of zalfjes voorschrijven. Een bijzondere behandeling was
schedeltrepanatie
of het
keisnijden
. Een kwakzalver maakte dan een snee in het hoofd en haalde daar een kei uit (die hij in zijn hand verborgen hield). Hiervan zijn vele schilderijen overgeleverd, meestal getiteld 'het snijden van de kei'.
[1]
Verder kon de arts rust, muziek of lichamelijke arbeid voorschrijven.
Krankzinnigen werden soms opgenomen in een sociale gemeenschap. Zij werden dan vaak gezien als een soort
dorpsgek
. Was een krankzinnige ongewenst of qua
gedrag
niet te hanteren, dan kon hij of zij worden opgenomen in een
krankzinnigengesticht
. Daarnaast werden krankzinnigen ook wel door
familie
verborgen voor de
samenleving
, soms zelfs
vermoord
.
Naarmate men met de opkomst van de
moderne psychiatrie
(begin
20e eeuw
) onderscheid ging maken tussen de verschillende ziektebeelden, raakte de term 'krankzinnig' in onbruik. Zoals met zoveel aanvankelijk technische termen uit de psychiatrie, veranderde de aanduiding 'krankzinnige' mettertijd in een
scheldwoord
, een synoniem voor
gek
.
De term
krankzinnig
werd tot in de 20e eeuw in Nederland gebruikt als juridische term; pas na een krankzinnigheidsverklaring door een arts kon een patient onder
curatele
gesteld worden. De term wordt tegenwoordig niet meer in juridische zin gebruikt en geldt als verouderd.
[2]
Lijst van historische personen met krankzinnigheid of een ernstige geestesstoornis
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
In dit lijstje worden enkel namen van personen opgenomen wier krankzinnigheid of geestesstoornis historisch of wetenschappelijk gesuggereerd of bewezen is. Van vele koningen en keizers uit de geschiedenis is bekend dat de geestelijke toestand van hun nakomelingen er vaak op achteruit ging omdat er sprake was van
inteelt
. Tijdens de 20ste eeuw kregen sommige mensen geestesstoornissen vanwege overmatig
druggebruik
of een of andere
ziekte
. In de meeste gevallen manifesteerde deze
"krankzinnigheid"
zich bij de onderstaande personen pas op latere leeftijd. Mensen die louter vanwege hun
excentriciteit
"gek"
worden genoemd, zoals
Salvador Dali
of
Lee "Scratch" Perry
worden hier niet opgenomen.
Bronnen, noten en/of referenties
|