De
Zwitserse kantons
zijn de 26
deelstaten
van
Zwitserland
. Het gaat om
Aargau
,
Appenzell Ausserrhoden
,
Appenzell Innerrhoden
,
Basel-Landschaft
,
Basel-Stadt
,
Bern
,
Fribourg
,
Geneve
,
Glarus
,
Graubunden
,
Jura
,
Luzern
,
Neuchatel
,
Nidwalden
,
Obwalden
,
Sankt Gallen
,
Schaffhausen
,
Schwyz
,
Solothurn
,
Thurgau
,
Ticino
,
Uri
,
Vaud
,
Wallis
,
Zug
,
Zurich
. De bondsstaat Zwitserland is ontstaan doordat drie staatjes, de
oerkantons
, in 1291 hun samenwerking bezegelden. In de loop van de eeuwen zijn er meer kantons bijgekomen en zijn de indeling en de
staatsrechtelijke
verhoudingen tussen de kantons vaak gewijzigd.
Elk kanton heeft zijn eigen
grondwet
, een eigen
kantonsparlement
(veel eenkamerparlementen van 58 tot 200 zetels),
kantonsregering
en
rechtbanken
. In sommige kantons houdt men openbare algemene vergaderingen, de
Landsgemeinden
, waar alle volwassenen van het dorp of het kanton bij wijze van
directe democratie
mogen deelnemen aan het openbaar debat en meestemmen over de genomen beslissingen. De deelregeringen bestaan uit vijf of zeven ministers. Volgens de
Zwitserse Grondwet
komt de
residuaire bevoegdheid
toe aan de kantons, wat betekent dat de kantons bevoegd zijn voor alles wat niet expliciet aan de Confederatie is toevertrouwd door de Zwitserse Grondwet en de federale wetten. Binnen de kantons genieten de
gemeentes
vaak uitgebreide
autonomie
, zij het dat dit verschilt per kanton.
Zwitserland
ontstond toen drie kleine staatjes,
Uri
,
Unterwalden
en
Schwyz
, in de
Bondsbrief van 1291
het Zwitsers
Eedgenootschap
sloten, om elkaar bij te staan in hun onafhankelijke positie t.o.v. de
Habsburgers
. Zo ontstond de Zwitserse
statenbond
. Tot aan de
Franse Revolutie
bestond deze statenbond uit onafhankelijke staatjes, met eventueel onderhorige gebieden. Na het falen van de
napoleontische
Helvetische Republiek
, een
eenheidsstaat
, werd weer een
confederatie
ingericht in 1803. Nu waren de voormalige onderhorige gebieden volwaardige partners. Toen de
Franse Revolutie
eindigde in 1815, keerden de Franstalige kantons terug naar de
confederatie
. In
1848
werd Zwitserland na de
Sonderbund-oorlog
een
federale staat
. In 1979 scheidde
Jura
zich af van
Bern
, en kreeg Zwitserland zijn huidige samenstelling met 26 kantons.
Deze tabel toont de kantons in de volgorde zoals opgenomen in de
Zwitserse Grondwet
.
Afkorting
|
Engels
|
Frans
|
Italiaans
|
Duits
|
Reto-Romaans
|
Spaans
|
Esperanto
|
AG
|
Argovia
|
Argovie
|
Argovia
|
Aargau
|
Argovia
|
Argovia
|
Argovio
|
AI
|
Appenzell Inner Rhodes
|
Appenzell Rhodes-Interieures
|
Appenzello Interno
|
Appenzell Innerrhoden
|
Appenzell dadens
|
Appenzell Rodas Interiores
|
Apencelo Interna
|
AR
|
Appenzell Outer Rhodes
|
Appenzell Rhodes-Exterieures
|
Appenzello Esterno
|
Appenzell Ausserrhoden
|
Appenzell dador
|
Appenzell Rodas Exteriores
|
Apencelo Ekstera
|
BS
|
Basle-City
|
Bale-Ville
|
Basilea Citta
|
Basel-Stadt
|
Basilea-Citad
|
Basilea-Ciudad
|
Bazelo-Urbo
|
BL
|
Basle-Country
|
Bale-Campagne
|
Basilea Campagna
|
Basel-Landschaft
|
Basilea-Champagna
|
Basilea-Campana
|
Bazelo-Kamparo
|
BE
|
Bern
|
Berne
|
Berna
|
Bern
|
Berna
|
Berna
|
Berno
|
FR
|
Fribourg
|
Fribourg
|
Friburgo
|
Freiburg
of
Fribourg
|
Friburg
|
Friburgo
|
Friburgo
|
GE
|
Geneva
|
Geneve
|
Ginevra
|
Genf
|
Genevra
|
Ginebra
|
?enevo
|
GL
|
Glarus
|
Glaris
|
Glarona
|
Glarus
|
Glaruna
|
Glaris
|
Glaruso
|
GR
|
Grisons
|
Grisons
|
Grigioni
|
Graubunden
|
Grischun
|
Grisones
|
Grizono
|
JU
|
Jura
|
Jura
|
Giura
|
Jura
|
Giura
|
Jura
|
?uraso
|
LU
|
Lucerne
|
Lucerne
|
Lucerna
|
Luzern
|
Lucerna
|
Lucerna
|
Lucerno
|
NE
|
Neuchatel
|
Neuchatel
|
Neuchatel
|
Neuenburg
|
Neuchatel
|
Neuchatel
|
Ne??atelo
|
NW
|
Nidwald
|
Nidwald
|
Nidvaldo
|
Nidwalden
|
Sutsilvania
|
Unterwalden bajo
|
|
OW
|
Obwald
|
Obwald
|
Obvaldo
|
Obwalden
|
Sursilvania
|
Unterwalden alto
|
|
SH
|
Schaffhausen
|
Schaffhouse
|
Sciaffusa
|
Schaffhausen
|
Schaffusa
|
Schaffhausen
|
?afha?zo
|
SZ
|
Schwyz
|
Schwyz
of
Schwytz
|
Svitto
|
Schwyz
|
Sviz
|
Schwyz
|
?vico
|
SO
|
Solothurn
|
Soleure
|
Soletta
|
Solothurn
|
Soloturn
|
Soleura
|
Soloturno
|
SG
|
St. Gall
|
Saint-Gall
|
San Gallo
|
St. Gallen
|
Son Gagl
|
Sankt Gallen
|
Sankt-Galo
|
TG
|
Thurgovia
|
Thurgovie
|
Turgovia
|
Thurgau
|
Turgovia
|
Turgovia
|
Turgovio
|
TI
|
Ticino
|
Tessin
|
Ticino
|
Tessin
|
Tessin
|
Tesino
|
Ti?ino
|
UR
|
Uri
|
Uri
|
Uri
|
Uri
|
Uri
|
Uri
|
Urio
|
VS
|
Valais
|
Valais
|
Vallese
|
Wallis
|
Vallais
|
Valais
|
Valezo
|
VD
|
Vaud
|
Vaud
|
Vaud
|
Waadt
|
Vad
|
Vaud
|
Va?do
|
ZG
|
Zug
|
Zoug
|
Zugo
|
Zug
|
Zug
|
Zug
|
Zugo
|
ZH
|
Zurich
|
Zurich
|
Zurigo
|
Zurich
|
Turitg
|
Zurich
|
Zuriko
|