Horst Kohler
(
Heidenstein
,
Gouvernement-Generaal
(
thans: Skierbieszow,
Polen
),
22 februari
1943
) is een
Duits
politicus van het
CDU
. Van 1 juli 2004 tot en met 31 mei 2010 was hij
bondspresident van Duitsland
.
Kohler werd geboren in het destijds door
nazi-Duitsland
bezette oostelijk centraal Polen in
Skierbieszow
(
Duits
:
Heidenstein
), in een nederzetting van
Bessarabische Duitsers
die in 1940 uit oude, Duitstalige dorpen in
Bessarabie
waren geevacueerd volgens een toenmalige overeenkomst tussen de Duitse
NSDAP
-regering en de
Sovjet-Unie
. Aan het einde van de
Tweede Wereldoorlog
vluchtte zijn familie voor het
Rode Leger
naar
Leipzig
en in 1953 ontvluchtten ze de
DDR
en gingen ze in het
West-Duitse
Ludwigsburg
(Baden-Wurttemberg) wonen.
Kohler studeerde
economie
en
politieke wetenschappen
aan de universiteit van
Tubingen
.
In 2000 werd hij aangesteld als directeur-generaal van het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF).
Op 4 maart 2004 werd Horst Kohler, lid van de
CDU
, als gemeenschappelijke kandidaat voor het presidentschap van CDU,
CSU
en
FDP
, toen samen in de oppositie, genomineerd. Hierop legde Kohler zijn ambt als directeur-generaal van het
Internationaal Monetair Fonds
neer. Rekening houdend met de politieke krachtsverhoudingen binnen de
bondsvergadering
gold de verkiezing van Kohler als zeker (CDU, CSU en FDP beschikten samen over 623 van de 1205 mandaten), en verkoos de zittende president,
Johannes Rau
, zich niet meer kandidaat te stellen. De regerende
SPD
/
Bundnis 90/Die Grunen
coalitie stelde
Prof. Dr. Gesine Schwan
als tegenkandidaat op.
Horst Kohler werd op 23 mei 2004 door de 12de
bondsvergadering
in de eerste verkiezingsronde verkozen (604 stemmen voor Kohler, 589 voor Schwan, 11 ongeldige stemmen of onthoudingen). Met de eedaflegging op 1 juli 2004 trad hij zijn vijfjarig mandaat aan.
Het ambt van president is
ceremonieel
, zodat samenwerking met een bondsregering van een andere kleur goed mogelijk is.
Kohler veroorzaakte echter al in september 2004 een rel door te verkondigen dat werkloze "Ossies" zouden moeten overwegen om naar elders te verhuizen. Zo kort voor de viering van de 15e verjaardag van de val van de muur viel dit slecht in de voormalige
DDR
, waar de teleurstelling over de
Duitse Hereniging
toch al groot is. Dit "Tante Gertrude-verhaal", met een verwijzing naar de vroegere Nederlandse minister
Onno Ruding
, werd fel bestreden door enkele regionale leiders. Sinds de hereniging zijn al een miljoen Oost-Duitsers naar het westen getrokken. De grondwet streeft naar een gelijke ontwikkeling van de landsdelen, terwijl in de praktijk de werkloosheid in het westen 5% en in het oosten 20% bedraagt. Kohler vreest echter dat nog meer steun aan de gebieden van de voormalige DDR toekomstige generaties opzadelt met een ondraaglijke schuldenlast. Kohler noemde de
Heimatvertriebenen
, een in
West-Duitsland
economisch succesvolle grote bevolkingsgroep, als voorbeeld van economische heropstanding door herlocatie, na hun gedwongen verdrijving uit de
voormalige Oost-Duitse provincies
.
Op 23 mei 2009 werd Kohler herkozen voor een nieuwe termijn van vijf jaar.
In een radio-interview van 22 mei 2010 had Kohler gesteld dat in noodgevallen militaire inzet noodzakelijk zou zijn om de Duitse economische belangen veilig te stellen. Een dag later verklaarde hij, dat hij niet de militaire inzet in Afghanistan bedoelde, maar de militaire operatie tegen de
Somalische piraterij
. Zijn uitlatingen zorgden voor kritiek, die niet extreem, maar met betrekking tot een bondspresident ongebruikelijk scherp was.
Op 31 mei 2010 trad Kohler met onmiddellijke ingang af.
Jens Bohrnsen
, de voorzitter van de
Bondsraad
, nam de taken van het staatshoofd tijdelijk over.
[1]
Kohler was de eerste president die voor het verstrijken van zijn ambtstermijn afgetreden is (met uitzondering van de zieke
Heinrich Lubke
in 1969). Kanselier Angela Merkel had nog geprobeerd om hem ervan te overtuigen te blijven.
Zijn stap en vooral zijn verklaring dat hij vanwege de kritiek en een gebrek aan respect voor het ambt afgetreden was werd in Duitsland met veel onbegrip opgenomen. Het omstreden interview was al bijna vergeten, en Kohler was in principe een populaire president.
[2]
De liberale krant
Frankfurter Allgemeine Zeitung
kopte over de "deserteur" Kohler die laf en illoyaal zijn land in de steek laat.
[3]
Volgens de linkse
Der Spiegel
waren ambt en persoon niet voor elkaar gemaakt: "Een bondspresident treedt niet af omdat hij - in het kader van het gewone democratische proces van debatteren - bekritiseerd wordt. Dit is een overreactie die niet bij het ambt past."
[4]
De conservatieve
Welt
schreef:
[5]
Meneer bondspresident, het is goed dat u gaat. Wie de hitte niet kan verdragen die heeft in de keuken niets te zoeken. In een crisis van deze schaal heeft het land een vader- of moederfiguur nodig die met advies ernaast staat, die - om het woord uit Pruisen te gebruiken - wil dienen [...].
Er zijn vermoedens over de eigenlijke redenen voor zijn aftreden: de kanselier zou hem tijdens de kritiek in de kou hebben laten staan; Kohler had neoliberale hervormingen gewild maar niet kunnen realiseren; het weggaan van hoge ambtenaren van het
Bundesprasidialamt
zou getuigen van een problematisch (want koleriek) omgaan van Kohler met medewerkers.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Presidenten van Duitsland