| Historische centra van Berat en Gjirokaster
|
| Werelderfgoed cultuur
|
|
| Land
|
 Albanie
|
| UNESCO-regio
|
Europa en Noord-Amerika
|
| Criteria
|
iii, iv
|
| Inschrijvingsverloop
|
| UNESCO-volgnr.
|
569
|
| Inschrijving
|
2005 (
29e sessie
)
|
| Uitbreiding
|
2008
|
| UNESCO-werelderfgoedlijst
|
Gjirokaster
([?i???kast??]
?
; bepaalde vorm:
Gjirokastra
;
Gegisch
:
Gjinokaster
;
Grieks
: Αργυρ?καστρο,
Argyrokastro
;
Italiaans
:
Argirocastro
;
Turks
:
Ergiri
) is een stad (
bashki
) in het zuiden van
Albanie
en is de hoofdstad van de
Gjirokaster-prefectuur
tegen de
Griekse
grens. Gjirokaster is een van de oudste steden van het land, en een cultureel centrum van de
Griekse
minderheid in Albanie; er is ook een Grieks
consulaat
. De stad is de geboortestad van dictator
Enver Hoxha
en van de schrijver
Ismail Kadare
. Ze speelt een belangrijke rol in veel van Kadare's boeken, onder andere in
Kroniek van de stenen stad
(
Kronike ne gur
).
Het historische deel van deze stad (67,80 ha) is door
UNESCO
op de
Werelderfgoedlijst
geplaatst onder de titel
Historische centra van Berat en Gjirokaster
.
[3]
Administratieve componenten (
njesite administrative perberese
) na de gemeentelijke herinrichting
[4]
van 2015 (inwoners tijdens de census 2011 tussen haakjes):
Antigone (998) ? Cepo (1727) ? Gjirokaster (19836) ? Lazarat (2801) ? Lunxheri (1941) ? Odrie (433) ? Picar (937).
De stad wordt verder ingedeeld in 39 plaatsen: Andon Poci, Arshi Lengo, Asim Zeneli, Cepun, Dhoksat, Erind, Fushebardhe, Gjat, Gjirokaster, Golem, Humelice, Hundekuq, Kakoz, Kaparjel, Kardhiq, Karjan, Kellez, Koder, Kolonje, Kordhoce, Krine, Labove e Madhe, Labove e Vogel, Lazarat, Mashkullore, Mingul, Nokove, Palokaster, Picar, Plesat, Prongji, Qesorat, Saraqinisht, Shtepez, Taronine, Terbuq, Tranoshisht, Valare, Zhulat.
In 1420 werd de toen Griekse (
Byzantijnse
, Oost-Romeinse) stad Argyrocastron bezet door de
Turken
, die er de scepter bleven zwaaien tot 1912, toen de staat Albanie het levenslicht zag. Eerdere Griekse pogingen de stad te heroveren liepen op niets uit; alleen tijdens de
Tweede Wereldoorlog
waren de Grieken er weer enkele maanden de baas (van december 1940 tot april 1941), nadat ze de
Italiaanse
bezetters hadden weten te verdrijven.
De stad telt 28.673 inwoners (2011), een cijfer dat in de loop der tijd sterk is gestegen (6000 inwoners omstreeks 1880, 11.000 rond 1950, 20.630 in 2001), maar de laatste jaren opnieuw in dalende lijn gaat (van 43.095 inwoners in 2009 naar 29.000 in 2011).
[5]
[6]
Gjirokaster heeft een gemengde religieuze samenstelling. Ongeveer 39,22 procent van de bevolking is
islamitisch
, zo'n 15,23 procent behoort tot de
Albanees-Orthodoxe Kerk
, 3,24 procent is lid van de
Katholieke Kerk
en 3,08 procent behoort tot de mystieke stroming van het
Bektashisme
.
[7]
Voetbalclub
Luftetari Gjirokaster
speelde van 2008-2009 tot en met 2011-2012 in de
Kategoria e Pare
, Albanies tweede nationale klasse. In 2012 werd de vereniging er kampioen, en promoveerde ze naar de
Kategoria Superiore
. Het team heeft zijn thuisbasis in het
Stadiumi Subi Bakiri
.
- Gregorius IV van Athene
(18e eeuw-1828), Grieks geleerde en aartsbisschop van Athene
- Bajo Topulli
(1868-1930), activist en militair
- Fejzi Alizoti
(1876-1945), waarnemend premier (1914)
- Cerciz Topulli
(1880-1915), activist, militair, schrijver en volksheld
- Eqrem Libohova
(1882-1948), premier (januari-februari en mei-september 1943)
- Omer Nishani
(1887-1954), voorzitter van het Presidium van de Volksassemblee (1946-1953)
- Enver Hoxha
(1908-1985), partijleider en premier
- Takis Tsiakos
(1909-1997), Grieks dichter
- Haki Toska
(1920), minister van Financien
- Ismail Kadare
(1936), schrijver
- Altin Haxhi
(1975), voetballer
| Bronnen, noten en/of referenties
|