Essen
is een
kreisfreie Stadt
, gelegen in het
Ruhrgebied
in de
Duitse
deelstaat
Noordrijn-Westfalen
. Met 582.415 inwoners (31 december 2020)
[1]
, en met een oppervlakte van 210,34
km²
, is Essen een van de grootste steden van Noordrijn-Westfalen qua inwoneraantal, na
Keulen
,
Dusseldorf
en
Dortmund
. Op 31 december 2020 had 19,23% van de inwoners een niet-Duits
staatsburgerschap
(111.995 niet-Duitsers)
[2]
en hadden 1.410 inwoners het
Nederlandse staatsburgerschap
[3]
. De metropoolregio Ruhrgebied telt meer dan 5,3 miljoen inwoners.
Essen gaat terug op het rond 850 gestichte Frauenstift Essen. De stad ligt aan de
Ruhr
, waarvan de
Baldeneysee
in het zuiden van Essen een deel is. In 2010 was Essen de
Culturele hoofdstad van Europa
, en vertegenwoordigde het hele Ruhrgebied. Vanwege de centrale ligging wordt Essen beschouwd als ?officieuze hoofdstad van het Ruhrgebied“.
In de 14e eeuw verklaarde
Keizer Karel IV
Essen tot een
vrije rijksstad
. Essen werd een van de industriele centra van Duitsland, maar doorloopt een structurele verandering sinds de jaren 1960, naar een sterke dienstensector toe. Bezienswaardige attracties zijn de
Munster van Essen
met de oudste
Madonnafiguur
(Goldene Madonna) in het
Avondlandse
Europa, het
UNESCO-Wereldcultuurerfgoed
Zeche Zollverein
als getuige van Essens industriele geschiedenis, het
Folkwang museum
met zijn gerenommeerde collectie, en het recreatiegebied rond om de Baldeneysee. In tegenstelling tot de beeldvorming van industrie wordt de stad gekenmerkt door vele
groene gebieden
. Zo werd Essen verkozen tot Groene Hoofdstad van Europa van 2017. De
skyline
van Essen wordt gevormd door zijn karakteristieke wolkenkrabbers.
Het oudste
artefact
door
neanderthalers
in het huidige gebied van Essen is het
Vogelheimer mes
, dat tussen 280.000 en 250.000 jaar oud is. Het eerste bekende artefact door mensen (
homo sapiens
) is een rustplaats op de
Ruhrhohen
bij
Fischlaken
, die naar schatting tussen de 31.000 en 38.000 jaar oud is. Er zijn enkel maar
microlieten
, die menselijke activiteit tussen de tijd van het Vogelheimer mes en het
neolithicum
getuigen. In het neolithicum, ca. 3000 v.Chr., werd dan de
Steenkist
van Kupferdreh, het oudste bekende gebouw van Essen, geconstrueerd. Er volgden verschillende nederzettingen en met de begin van de
christelijke tijdrekening
werd de
Alteburg
aangelegd, die tot ca. 800 n.Chr. in gebruik was. De
Herrenburg
, gebouwd om 800 n.Chr., verving waarschijnlijk de Alteburg in zijn functie.
Rond 845 stichtte de
Heilige Altfrid
(rond 800?874), de latere bisschop van
Hildesheim
, het
Sticht Essen
(
coenobium Astnide
), een abdij voor vrouwen, in het centrum van het huidige Essen. Het Sticht Essen was bedoeld als woon- en onderwijsinstelling voor de dochters en weduwen van de hogere
Saksische
adel
. Onder leiding van een abdis waren de andere leden dan de abdis zelf niet verplicht om geloften van
kuisheid
af te leggen. De omgeving was dunbevolkt met slechts een paar kleine
boerderijen
en een oud en waarschijnlijk verlaten kasteel. Een opmerkelijke uitzondering was de
Abdij van Werden
, gesticht in 799 en gelegen ten zuiden van het Sticht Essen.
Rond 852 begon de bouw van de
kerk
van de abdij, die in 870 voltooid zou zijn. Een grote brand in 946 beschadigde zowel de kerk als de nederzetting. De kerk werd herbouwd, aanzienlijk uitgebreid, en deze herbouwde deel vormt nog steeds het fundament van de huidige kathedraal van Essen.
De eerste gedocumenteerde vermelding van Essen dateert uit 898, toen
Zwentibold
, koning van
Lotharingen
, het gebied op de westelijke oever van de
Rijn
naar de abdij schonk. In 971 nam
Mathilde II
, de kleindochter van keizer
Otto I
, de leiding van de abdij over. Ze regeerde meer dan 40 jaar en verrijkte de
schatkamer
van de abdij met waardevolle voorwerpen zoals de oudste bewaard gebleven zevenarmige
kandelaber
en de Gouden Madonna van Essen, het oudst bekende beeld van de Maagd Maria in het Avondlandse Europa. Daarom wordt Mathilde dan ook beschouwd als de belangrijkste van alle abdissen in de geschiedenis van Essen.
Essen werd in 1003 voor het eerst een
stad
genoemd en kreeg in 1041 het
recht om markten
te houden. Tien jaar later liet abdis
Teophanu
, kleindochter van
Otto II
, het oostelijke deel van de abdij van Essen bouwen. De
crypte
bevat de graven van St. Altfrid, Mathilde II en Teophanu zelf.
Zoals meer steden in het Ruhrgebied heeft de stad geen historische binnenstad. Deze is in de
Tweede Wereldoorlog
grotendeels verwoest. Essen ligt aan de
Westfaalse hellweg
. Hoewel de stad is ontstaan in
845
, begon ze pas in de 19e eeuw te groeien tot een stad van enig belang. De stad kent veel fabrieken en andere industriele gebouwen die deels gesloten zijn.
De bekendste firma die in de stad gevestigd is, is de staalfirma
Friedrich Krupp AG
, opgericht door de industriele familie
Krupp
, en in 1999 met Thyssen gefuseerd tot
ThyssenKrupp
.
Villa Hugel
, het voormalige woonhuis van deze familie aan de Baldeneysee, is enorm van omvang. In en om het pand worden regelmatig tentoonstellingen gehouden.
De stad kent diverse
hogere gebouwen
. Het bekendste is de RWE Turm (127 meter), het hoofdkantoor van
RWE
AG. Daarnaast heeft Essen het hoogste
stadhuis
van Duitsland (106 meter).
De buitenwijken van Essen bestaan uit talrijke agglomeraties die eerder aparte dorpen vormden. In het stadsdeel Katernberg ligt de
Zeche en Kokerei Zollverein
. Dit voormalig industriele complex met onder meer een
kolenmijn
staat op de
Werelderfgoedlijst
van de
UNESCO
vanwege de unieke
Bauhaus
-
architectuur
. Onderdelen van de stad zijn o.a.
Heidhausen
,
Bredeney
,
Kupferdreh
,
Dilldorf
,
Werden
en
Kettwig
.
Essen heeft een rijk cultureel leven. Zo is er het bekende
Aalto-Theater
, de volledig gerenoveerde Philharmonie, het Grillo Stadttheater, en ook de gerenommeerde bioscoop de Lichtburg. In het
Museum Folkwang
worden regelmatig grote overzichtstentoonstellingen gehouden. In 2010 was Essen, samen met Istanbul en Pecs,
Culturele hoofdstad van Europa
.
Het stadsbeeld wordt bepaald door de na de oorlogsverwoestingen verrezen nieuwbouw.
Het historisch middelpunt van de stad is de romaanse kathedraal. Verder kent de stad een aantal middeleeuwse kerken.
Een overzicht van de 9
Stadtbezirke
van Essen met bijhorende stadsdelen.
- Stadtbezirk I Stadtmitte/Frillendorf/Huttrop
- Stadtbezirk II Ruttenscheid/Bergerhausen/Rellinghausen/Stadtwald
- Stadtbezirk III Essen-West
- Stadtbezirk IV Borbeck
- Stadtbezirk V Altenessen/Karnap/Vogelheim
|
- Stadtbezirk VI Katernberg/Schonnebeck/Stoppenberg
- Stadtbezirk VII Steele/Kray
- Stadtbezirk VIII Essen-Ruhrhalbinsel
- Stadtbezirk IX Werden/Kettwig/Bredeney
|
- Jan van Galen
(1604-1653), Nederlands vlootvoogd
- Ernst Busch
(1885-1945), veldmaarschalk
- Josef Terboven
(1898-1945), Duits militair, tijdens de Tweede Wereldoorlog
Reichskommissar
van Noorwegen
- Heinz Ruhmann
(1902-1994), filmacteur en toneelspeler
- Joanna Wichmann
(1905-1985), textielkunstenares
- Peter Anders
(1908-1954), operazanger
- Helmut Salden
(1910-1996), Nederlands grafisch vormgever
- Karl Albrecht
(1920-2014), zakenman (oprichter supermarktketen
Aldi
)
- Theo Albrecht
(1922-2010), zakenman (oprichter supermarktketen Aldi)
- Hans Stern
(1922-2007), Braziliaans ondernemer
- Ruth Leuwerik
(1924-2016), actrice
- Franz Islacker
(1926-1970), voetballer
- Max Moszkowicz sr.
(1926-2022), Nederlands advocaat
- Uta Ranke-Heinemann
(1927-2021), theologe en publiciste
- Helmut Rahn
(1929-2003), voetballer
- Karl-Heinz Feldkamp
(1934), voetballer en coach
- Otto Rehhagel
(1938), voetballer en coach
- Brigitte Hamann
(1940-2016), Duits-Oostenrijks historica en journaliste
- Dietrich Hollinderbaumer
(1942), Duits/Zweeds acteur
- Benny Quick
(1943-1999), zanger
- Axel Honneth
(1949), filosoof
- Peter Herborn
(1955), orkestleider, jazztrombonist,-componist
- Juliane Werding
(1956), zangeres
- Frank Mill
(1958), voetballer
- Armin Meiwes
(1961), misdadiger
- Sabine Braun
(1965), meerkampster
- Mille Petrozza
(1967), Zanger/Gitarist
- Jens Lehmann
(1969), voetballer
- Vera Siemund
(1971), beeldend kunstenaar
- Christian Keller
(1972), zwemmer
- Ali Bilgin
(1981), Turks voetballer
- Jan-Philipp Rabente
(1987), hockeyer
- Thilo Stralkowski
(1987), hockeyer
- Kira Walkenhorst
(1990), beachvolleybalster
- Julian Korb
(1992), voetballer
- Andre Hoffmann
(1993), voetballer
- Lukas Raeder
(1993), voetballer
- Marian Sarr
(1995), voetballer
- Leroy Sane
(1996), voetballer
- Nicole Schott
(1996), kunstschaatsster
- Maxim Leitsch
(1998), voetballer
-
Altenessen, straatzicht met metrostation en kerktoren
-
Altenessen, kerk:
Weltladen Alte Kirche
-
Katernberg, kerk:
Sankt Josefkirche
-
Borbeck, kerk:
Sankt Dionysius Kirche
-
Frintrop, kerk:
Sankt Josef Kirche
-
Het
Aalto-Theater
(operagebouw)
-
Museum Folkwang
-
Gemeentehuis
-
-
Grugapark
-
Essen Hauptbahnhof
-
Stadtbahn Essen Hauptbahnhof
-
Essen-Kettwig
Gezicht op Essen vanuit Mulheim-Heißen
Bronnen, noten en/of referenties
|