Bernard Rudolf (Ben) Bot
(
Batavia
(
Nederlands-Indie
),
21 november
1937
) is een
Nederlands
voormalig
politicus
, bestuurder, oud-ambtenaar en voormalig diplomaat. Bot was tussen 1973 en 2003 werkzaam als ambassadeur en topambtenaar op het
ministerie van Buitenlandse Zaken
. Hij was
minister van Buitenlandse Zaken
in de kabinetten
Balkenende II
en
III
van 2003 tot 2007. Bot was voorzitter van het
Instituut Clingendael
van 2007 tot 2015. Hij is werkzaam als bestuurder en lobbyist.
Hij is een zoon van
Theo Bot
,
KVP
-minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
in het
kabinet-Marijnen
. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog
zat hij in een
Japans interneringskamp
in
Nederlands-Indie
. Hij studeerde
rechten
aan de
Rijksuniversiteit
Leiden
en aan de
Harvard Law School
(
Cambridge
,
Massachusetts
,
VS
). In 1968
promoveerde
hij
cum laude
in de rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Leiden.
In 1964 werd hij tweede ambassadesecretaris bij de
permanente vertegenwoordiging
van
Nederland
bij de
Europese Gemeenschap
in
Brussel
. Hij was van 1973 tot 1976 de eerste Nederlandse
ambassadeur
in Oost-
Berlijn
. Hij was plaatsvervangend permanent vertegenwoordiger bij de
NAVO
van 1982 tot 1986, ambassadeur in
Ankara
van 1986 tot 1988, en
Secretaris-generaal
van het ministerie van Buitenlandse Zaken van 1989 tot 1992. Van 1992 tot 2003 was Bot
permanent vertegenwoordiger
van Nederland bij de
Europese Unie
in
Brussel
.
Na zijn pensionering bij Buitenlandse Zaken (op 1 januari 2003) werd Bot partner bij het lobbykantoor
Praaning Meines
in Brussel. In maart 2007 werd hij partner van consultancyfirma Meines Holla & Partners in Den Haag.
Op 3 december 2003 volgde Bot
Jaap de Hoop Scheffer
op als minister van Buitenlandse Zaken die vertrok in verband met zijn benoeming tot
secretaris-generaal
van de
NAVO
.
Bot werd gevraagd vanwege het naderend Nederlands
voorzitterschap
van de
Europese Unie
(EU). Door zijn grote ervaring in Brussel had hij weinig inwerktijd nodig en kon hij goed op de rijdende trein springen. Zijn benoeming bleek een gouden greep toen premier
Balkenende
tijdens het voorzitterschap enige tijd in het ziekenhuis was opgenomen wegens een infectie aan zijn voet. Hoewel Bot nog geen akkoord bereikte over de financiering van de EU en de uitbreiding met de Midden- en Oosteuropese landen, behoedde hij Den Haag voor een mislukt voorzitterschap.
Bot ijverde gedurende zijn ministerschap voor de
toetreding van Turkije tot de EU
.
[1]
Ook het voorstel voor een
Grondwettelijk Verdrag voor de Europese Unie
had zijn warme steun.
[2]
Na zijn ministerschap aanvaardde Bot een aantal hoge functies op het terrein van het buitenlands beleid. Zo werd hij voorzitter van het
Instituut Clingendael
(2007-2015), voorzitter van de Raad van Toezicht van het
Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie
(NIMD) (tot 1 januari 2018) en voorzitter van de
Carnegie Stichting
(tot april 2019), de beheerder van het
Vredespaleis
. Daarnaast is Bot voorzitter van de Raad van Commissarissen van Finles Capital Management en voorzitter van de Raad van Commissarissen van
Radio Nederland Wereldomroep
.
In 2015 verschenen zijn memoires,
Achteraf bezien
.
[3]
Gewijzigd standpunt betreffende uitbreiding EU
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
Tijdens de Mandeville-lezing op 21 mei 2008 aan de
Erasmus Universiteit
pleitte Bot voor radicale
uitbreiding van de Europese Unie
. Als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Balkenende III toonde hij zich eerder terughoudend. Bot schreef in een brief aan de Tweede Kamer in 2006: "De Europese Unie dient voorlopig geen toekomstperspectief aan te bieden aan buurlanden van de Europese Unie die dit thans niet hebben." Nu hij geen deel meer uitmaakt van een kabinet, meent Bot dat hij zich niet langer gehouden weet aan gevoerd beleid waarbij wordt uitgegaan van handhaving van de status quo: "Als minister had ik dit natuurlijk nooit kunnen zeggen. Dan heb je je aan de lijn te houden dat alles goed is zoals het op dit moment is." Bot stelt dat het nuttig is "de knuppel in het hoenderhok te gooien" en de EU te zien als een gemeenschap van normen en waarden, en niet als een geografisch min of meer duidelijk afgebakend continent. Hij denkt dat uitbreiding met landen op de Kaukasus en staten die onderdeel vormen van de Euromed zoals Marokko, Algerije en Tunesie, gunstig kan zijn omdat zij als onderdeel van de Unie dan volgens dezelfde normen en waarden zouden gaan handelen.
[4]
In juni 2015 ontstond er een controverse rond Bot toen duidelijk werd dat hij bij het
Openbaar Ministerie
had gelobbyd voor Ismael Abudher, een zakenman uit de clan rond
Khadaffi
die verdacht wordt van witwassen, fraude en het wegsluizen van 28,5 miljoen dollar uit Libische staatsfondsen. Het OM had beslag gelegd op bezittingen van Abudher. In brieven aan de hoofdofficier van het
Functioneel Parket
had Bot aangedrongen op het opheffen van dat beslag en om ruimere informatie aan de verdachte over het onderzoek. Bot deed dat niet namens de lobbyfirma
Meines Holla & Partners
waarvoor hij doorgaans werkte, maar 'als burger', in opdracht van Londense advocaten, via een eigen BV via welke hij zich liet betalen door de verdachte zakenman.
NRC Handelsblad
meent dat Bot daarmee in feite teerde op zijn reputatie als oud-minister en oud-diplomaat en dat daarmee de schijn van politieke beinvloeding was gewekt. Zulks ten faveure van een controversiele familie die ook in de VS, Zwitserland en Noorwegen onderwerp is van strafrechtelijk onderzoek.
[5]
[6]
[7]
[8]
Toen
NRC Handelsblad
via de
Wet openbaarheid van bestuur
de brieven van Bot aan het OM openbaar wilde maken, trachtte Bot dat via een kort geding te voorkomen, doch verloor.
[9]
Bot is weduwnaar, heeft drie kinderen en woont nu samen met collega-minister uit de kabinetten
Balkenende II
en
III
oud-VVD politica
Sybilla Dekker
.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Oud-ambassadeur Ben Bot over 400 jaar diplomatieke betrekkingen Nederland-Turkije
, interview in het
Reformatorisch Dagblad
, 6 februari 2012.
Gearchiveerd
op 9 mei 2016.
- ↑
Ben Bot over Amerika, Europa en Nederland
, interview in
NRC Handelsblad
, 9 december 2007
- ↑
ISBN 978-90-351-4392-0
- ↑
Bot wil nu wel radicale uitbreiding van EU,
NRC Handelsblad
, 22 mei 2008
- ↑
Zie:
Ex-minister Ben Bot lobbyde bij OM voor verdachte Libier
, NRC Handelsblad, 6 juni 2015. Geraadpleegd op 15 juni 2015. Op deze webpagina kunnen ook diverse documenten rond deze zaak worden ingezien.
- ↑
Zie:
Over de schreef met Ben Bot
, NRC Handelsblad, 8 juni 2015. Geraadpleegd op 15 juni 2015.
- ↑
Zie: M/V van de Week, NRC Handelsblad, Opinie en Debat, blz. 3, zaterdag 13 en zondag 14 juni 2015.
- ↑
Oud-minister Ben Bot wordt miljonair met lobbywerk voor Ghaddafi clan
, JDreport.com, 9 juni 2015.
Gearchiveerd
op 27 september 2022.
- ↑
Lobbybrieven van Ben Bot voor client uit Gaddafi-clan openbaar gemaakt
, NRC Handelsblad, 24 december 2015.
Gearchiveerd
op 26 september 2022.
|