Een
bedevaart
of
pelgrimage
(van het
Oudfrans
pelrimage
) is een (pelgrims)reis naar een
bedevaartsoord
dat een bijzondere betekenis heeft binnen een
religie
of
levensovertuiging
. Het kan zijn dat de plaats verbonden is met de
stichter
of een
heilige
van een religie, of op een andere manier een belangrijke plaats inneemt in de geschiedenis van een religie. Ook kan het een plaats van een
openbaring
, een
verlichting
of een religieus
bovennatuurlijk
wonder zijn. Degene die op bedevaart gaat, wordt
bedevaartganger
of
pelgrim
genoemd.
Redenen voor het ondernemen van een bedevaart zijn om over een hogere
waarheid
,
God
of het leven na te denken; om het Heilige te "ervaren", om een gunst (bv. genezing) te gaan vragen; respect te betuigen; om inspiratie te verkrijgen; om tot bezinning te komen of zelfs boete te doen voor misstappen (zonden); om een poosje afstand te nemen van een hectisch dagelijks bestaan; om 'de ervaring'; 'om er geweest te zijn'; of om andere mensen te ontmoeten.
In de
katholieke traditie
betreft een bedevaart een reis naar een plaats waar een
heilige
wordt vereerd, of waar er volgens ooggetuigenverslagen verschijningen hadden plaatsgevonden, meestal van
Maria
, een
engel
of een
heilige
. Andere plaatsen werden bekend vanwege een of meer gevallen van
wonderbaarlijk
genezingen, of vanwege
stigmata
, een 'huilend' beeldje, of andere verschijnselen die mensen
bovennatuurlijk
voorkwamen.
Voorbeelden van belangrijke bedevaartsplaatsen in het
christendom
zijn in hedendaags
Israel
en de
Palestijnse gebieden
zijn:
Jeruzalem
,
Bethlehem
,
Nazareth
,
Kafarnaum
en de overige plekken die Jezus Christus bezocht. De eerste pelgrimstochten naar het
Heilige Land
dateren van de vierde eeuw. Het oudst bewaard gebleven verslag van een pelgrimstocht naar Jeruzalem, het
Itinerarium Burdigalense
, dateert van 333.
In Europa zijn de volgende plaatsen belangrijke bedevaartsoorden:
Rome
(het
Vaticaan
),
Fatima
,
Lourdes
,
Scherpenheuvel
,
Jasna Gora
,
Rocamadour
,
Santiago de Compostella
,
Kevelaer
,
Collevalenza
,
Assisi
,
Banneux
en
Medjugorje
.
Bedevaartgangers droegen schelpen of kleine medailles en beeldjes op hun kleding. Goedkope loden of tinnen pelgrimsinsignes, eigenlijk souvenirs, worden bij opgravingen veel teruggevonden. Pelgrims die Jeruzalem bezochten plaatsten een palmtak op hun portretten en ook op hun grafsteen. Tot de uitrusting van een pelgrim behoorde ook een
pelgrimshoorn
.
Voor meer, zie:
Ook voor de komst van het
christendom
werden in
Europa
bedevaarten gemaakt. Men reisde ook toen naar bepaalde plaatsen, waarschijnlijk in de hoop genezen te worden van een kwaal of verwonding. Rondom
Stonehenge
werden lichamen van zieken gevonden die, zo konden
archeologen
aantonen, van ver waren gekomen.
In het Jodendom is
Jeruzalem
belangrijk. Hier - op de
Tempelberg
- stond de
Joodse Tempel
, waarin -volgens het Jodendom- God zelf aanwezig was. Volgens sommige groeperingen is de Goddelijke aanwezigheid, de
Shekina
, ook na de verwoesting van de Tempel in 70 (gj), nog steeds aanwezig. De
Westelijke muur
(Kotel) is de plek waar joden naar toe pelgrimeren om de Eeuwige, de God van Israel, te gaan vereren en het verlies van hun Tempel te beklagen (Klaagmuur).
In het
boeddhisme
zijn de vier belangrijkste bedevaartsplaatsen
Bodhgaya
,
Sarnath
,
Kushinagara
en
Lumbini
, gelegen in
India
en
Nepal
. Deze vier plaatsen zijn verbonden met de vier belangrijkste gebeurtenissen in het leven van
Gautama Boeddha
. Boeddha zei zelf dat het bezoeken van deze vier plaatsen een sterke emotie voort zal brengen in gelovigen.
Belangrijke boeddhistische bedevaartsplaatsen in andere landen zijn de berg
Kailash
en het
Potala-paleis
in
Tibet
, de
Schwedagonpagode
in
Myanmar
, de
Tempel van de Tand
in
Sri Lanka
en de
Smaragden Boeddha
in
Wat Phra Kaew
te
Bangkok
,
Thailand
.
Voor meer, zie
bedevaart in het boeddhisme
en
Pelgrims in Tibet
.
India kent een traditie van de vier voornaamste bedevaartsoorden (de
Char Dham
), en dat het reizen naar deze plaatsen leidt tot
moksha
en bevrijding uit het
samsara
. Deze vier plaatsen zijn:
Yamunotri
,
Gangotri
,
Kedarnath
en
Badrinath
. Een aantal andere belangrijke bedevaartsplaatsen in het hindoeisme zijn bijvoorbeeld
Benares
,
Haridwar
,
Rishikesh
, de
Mandher Devi tempel
in
Mandhradevi
,
Vrindavan
en
Mayapur
. In
Sravanabelagola
vindt er eens in de 13 jaar een belangrijk hindoeistisch festival plaats, dat ongeveer 1 miljoen bezoekers trekt. Oude hindoe-tempelcomplexen zijn te vinden in onder andere
Khajuraho
,
Ellora
,
Ajanta
en
Hampi
.
Belangrijk is ook de heilige rivier de
Ganges
.
Moslims
kennen een bedevaart, de
hadj
naar
Mekka
in
Saoedi-Arabie
. Dit is een van de
vijf zuilen van de islam
en een verplichting voor iedere moslim om (indien de omstandigheden het toelaten) eenmaal in het leven de hadj te volbrengen. De hadj vindt plaats van de 8ste tot de 12de dag van de
islamitische maand
Dhoe al-Hidzjah
en wordt afsluitend wereldwijd gevierd met het
Offerfeest
.
De
oemra
kan ook los worden uitgevoerd en is niet tijdgebonden en wordt ook wel de kleine bedevaart genoemd.
Ook zijn er moslims die een bezoek brengen naar de
Moskee van de Profeet
in
Medina
en
Masjid Al-Aqsa
in
Jeruzalem
. Dit hoort niet tot de rituelen van de bedevaart maar wordt wel aangeraden door de profeet Mohammed. In de Moskee van de Profeet ligt de profeet Mohammed begraven naast
Abu Bakr
en
Omar
die volgens de
soennieten
de eerste en tweede
kaliefen
waren. In de Masjid Al-Aqsa is Mohammed naar de hemel gegaan tijdens de
Isra en Mi'raj
.
De
sjiieten
erkennen Aboe Bakr en Omar niet als opvolgers van de profeet Mohammed en om die reden willen zij deze plaats niet bezoeken. Sjiieten pelgrimeren wel naar
Karbala
,
Najaf
en
Koefa
in
Irak
. In Karbala ligt
Hoessein
, de kleinzoon van de profeet Mohammed begraven.
Najaf
wordt bezocht vanwege
Ali
die hier begraven is. Volgens hen had Ali de eerste kalief na Mohammed moeten worden en niet Abu Bakr die zij als
usurpator
zien. Ook pelgrimeren de sjiieten naar
Koefa
, omdat de stad tijdelijk de hoofdstad was onder het kalifaat van Ali.
Binnen het
soefisme
wordt pelgrimage verricht naar graven van heiligen. Vrijwel de meeste
tariqas
hebben mausolea van heilige verspreid over diverse gebieden in de islamitische wereld.
De
ahmadiyya's
verrichten geen bedevaart naar Mekka.
In het
jainisme
zijn er vier soorten heilige bedevaartsplaatsen:
- Siddha kshtra
: plaats van bevrijding van een
Kevali
(
Sanskriet
voor 'compleet of gerealiseerd persoon' - inclusief
Tirthankaras
). Bijvoorbeeld
Ashtapad heuvel
,
Sammet Shikhar
,
Champa
,
Girnar
,
Pava
en
Shatrunjaya
.
- Atishaya kshetra
: waar goddelijke gebeurtenissen plaatsvonden, zoals in
Mahavirji
,
Kesariaji
,
Kundalpur
enz.
- Purana kshetra
: geassocieerd met levens van
shalaka-purushas
, zoals
Ayodhya
,
Vidisha
,
Hastinapur
enz.
- Gyana kshetra
: geassocieerd met beroemde leraren (
Acharya
)s of studiecentra, zoals
Mohankheda
,
Sravanabelagola
,
Ladnun
enz.
Amritsar
, waar zich de Gouden tempel
Harmandir Sahib
bevindt, is het voornaamste bedevaartsoord in het
sikhisme
.
De heilige plaats voor de
jezidi's
is
Lalish
(
Koerdisch
:
Lali?
), waar het graf van
Sjeik Adi
ligt, de stichter van het jezidisme.
Tijdens deze zesdaagse bedevaart wordt ook het feest
Cejna Cemaiya
gevierd.
Niet alleen binnen de kaders van gevestigde
religies
of
kerkgenootschappen
vinden bedevaarten plaats, de
ontkerkelijking
en
secularisering
van de moderne samenleving heeft nieuwe bedevaarten en
sacrale
plaatsen gecreeerd die tegemoetkomen aan nieuwe behoeften aan religiositeit. Dergelijke nieuwe religieuze bedevaarten zijn niet altijd gemakkelijk te onderkennen omdat ze nogal eens deel uitmaken van een ogenschijnlijk strikt seculier of toeristische fenomeen. Het graf van Jim Morrison in Parijs wordt bijvoorbeeld jaarlijks door miljoenen fans en toeristen bezocht. Voor hen is dat geen religieus geinspireerde bedevaart, hoewel hun bezoek in de media vaak wel met de
metafoor
van bedevaart wordt aangeduid. Desalniettemin bevinden zich onder al die bezoekers de nodige personen die Morrison wel degelijk bovennatuurlijke betekenis toekennen en zijn graf met een (religieuze) bedevaart aandoen teneinde er steun, hulp, genezing te verkrijgen. Voor hen is het een bedevaartplaats, overigens zonder dat ze zich dat misschien realiseren of zo zouden (willen) aanduiden. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat hun gedrag, rituelen en verwachtingspatronen in wezen niet verschillen van bijvoorbeeld katholieke bedevaartgangers.
Enkele andere bekende seculiere bedevaartplaatsen zijn het herdenkingsmonument ('Pre's Rock') voor langeafstandsloper Steve Prefountaine in Eugene (Oregon, VS), het standbeeld van Tito in het Kroatische Kumrovec, het graf van Soekarno in Blitar (Indonesie), de boom van maffiabestrijder
Giovanni Falcone
in Palermo (Italie) en het 'Kankerbos' bij Biddinghuizen voor slachtoffers aan kanker.
Ook in Nederland wordt vorm gegeven aan het idee van de seculiere pelgrimstocht. Damiaan Messing ontwikkelde in juni 2015 de
Walk of Wisdom
, een tocht van 136 kilometer rond Nijmegen. De tocht begint en eindigt in de
Sint-Stevenskerk
, en heeft als logo een mens met vleugels, een "kiemplantje van de aarde".
[1]
[2]
Deelnemers aan de tocht schrijven zich in via Messings website en krijgen een starterspakket mee. Verder zijn er bepaalde
dos and don'ts
: de mobiele telefoon moet bijvoorbeeld uit tijdens de tocht.
[1]
[3]
De tocht is een populaire vorm van bedevaart, gezien dat na zestien maanden al 999 mensen de tocht gelopen hadden.
[4]
De tocht is ook gelopen door een aantal bekende Nederlanders, waaronder
Jan Terlouw
en
Joke Hermsen
.
[5]
In augustus 2016 werd de tocht aangepast voor rolstoelgebruikers.
[6]
Ondanks het bewust niet-religieuze karakter van de
Walk of Wisdom
, heeft Messing wel bepaalde waarden aan de tocht meegegeven: zo krijgen de pelgrims een afvalzakje mee om onderweg vuilnis in te doen. In de tocht staat de "eigen ervaring" centraal,
[3]
[4]
en pelgrims worden dan ook gevraagd hun ervaringen in een ?wederom seculier?
getijdenboek
op te schrijven.
[1]
De tocht en het bijbehorende getijdenboek kunnen geduid worden als vormen van atheistische religiositeit, zoals beschreven door de filosoof
Alain de Botton
.
[7]
Atheistisch of niet, er zit wel een ambitie achter: Messing wil de tocht uiteindelijk over "de hele wereld" laten gaan.
[8]
[9]
- Peter Jan Margry
(ed.),
Shrines and Pilgrimage in the Modern World: New Itineraries into the Sacred
(Amsterdam: Amsterdam University Press, 2008) (over 'seculiere' bedevaarten)
Referenties
- ↑
a
b
c
Fens, Stijn
, "
Wandelen om wijs te worden
",
Trouw
,
19 juli 2017
, pp. 6?7.
[dode link]
- ↑
Walk of Wisdom - Mens en maatschappij
.
Triodos
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
- ↑
a
b
De Walk of Wisdom rond Nijmegen
. VVV Regio Arnhem?Nijmegen. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
[dode link]
- ↑
a
b
Bente, Manja
, "
Huib Wijtenburg is pelgrim nummer 999
",
De Gelderlander
,
21 november 2016
.
Gearchiveerd
op
30 augustus 2017
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
- ↑
Teerenstra, Rogier
,
Walk of wisdom: een eigentijdse pelgrimstocht
. Nijmegen Direct (
12 juni 2015
). Gearchiveerd op
22 augustus 2015
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
- ↑
"
Rolstoelvariant van de Walk of Wisdom rondom Nijmegen
",
17 augustus 2016
.
Gearchiveerd
op
18 augustus 2016
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
- ↑
Bernts, Ton
,
Berghuijs, Joantine
(2016).
God in Nederland 1966?2015
.
VBK Media
.
ISBN 9025905250
.
- ↑
"
Nieuwe pelgrimsroute rondom Nijmegen: Walk of Wisdom
",
Nieuw Wij
,
16 september 2014
. Gearchiveerd op
17 november 2017
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
- ↑
Walk of Wisdom - nieuwe pelgrimsroute start in Nijmegen
. Wandelmagazine. Gearchiveerd op
17 november 2017
. Geraadpleegd op
26 juli 2017
.
|