Anita Lasker-Wallfisch
(
Breslau
,
17 juli
1925
) is een Duits-Brits
celliste
en een overlevende van het
meisjesorkest van Auschwitz
.
[1]
[2]
Lasker werd in 1925 geboren als dochter van een
Duits
-
Joodse
gezin in
Breslau
, toen
Duitsland
(het huidige
Wrocław
,
Polen
). Ze had twee zussen: Marianne en Renate. Haar vader Alfons, broer van de bekende schaakmeester
Edward Lasker
, was advocaat; haar moeder een violiste. Alhoewel het gezin vanaf 1933 werd gediscrimineerd door anti-joodse maatregelen, voelde ze zich veilig omdat vader Alfons in de
Eerste Wereldoorlog
aan het front had gevochten en daarvoor een
IJzeren Kruis
had gekregen.
Marianne, haar oudste zus, vluchtte in 1939 naar
Engeland
. Zij was het enige familielid dat aan de
Holocaust
ontsnapte. In april 1942 werden Lasker's ouders weggevoerd en vermoedelijk zijn ze overleden in de buurt van
Lublin
in Polen. Anita en Renate werden niet gedeporteerd omdat ze in een papierfabriek werkten. Daar ontmoetten ze Franse
krijgsgevangenen
en begonnen ze papieren te vervalsen om Franse dwangarbeiders terug te laten keren naar Frankrijk. In september 1942 probeerden de twee zussen zelf naar Frankrijk te vluchten, maar onderweg werden ze op heterdaad door de
Gestapo
gearresteerd.
Anita en Renate werden in december 1943 met afzonderlijke gevangenistreinen naar
Auschwitz
gedeporteerd. Er was bij aankomst geen selectie en al snel werd Anita, net als
Esther Bejarano
en
Flora Jacobs
, gekozen om te spelen in het meisjesorkest van Auschwitz. Het orkest speelde onder leiding van
Alma Rose
marsen wanneer de slavenarbeiders het kamp verlieten voor hun dagelijkse werk en wanneer ze weer terugkeerden. Ze gaven ook concerten voor de
SS’ers
.
In oktober 1944 rukte het
Rode Leger
op en werd Auschwitz geevacueerd. Anita werd met 3.000 anderen per trein vervoerd naar
Bergen-Belsen
en overleefde dit kamp zes maanden onder erbarmelijke omstandigheden. Na de bevrijding door het
Britse leger
werd ze eerst overgebracht naar een nabijgelegen ontheemdenkamp. Haar zus Renate, die Engels sprak, werd tolk bij het Britse leger.
Tijdens het
Bergen-Belsenproces
, dat plaatsvond van september tot november 1945, getuigde Anita onder meer tegen de kampcommandant
Josef Kramer
, kamparts
Fritz Klein
en plaatsvervangend kampcommandant
Franz Hossler
die dat jaar allemaal ter dood werden veroordeeld.
In 1946 verhuisden de zussen Anita en Renate met de hulp van zus Marianne naar
Groot-Brittannie
. Anita trouwde en kreeg twee kinderen. Wallfisch was medeoprichter van het
English Chamber Orchestra
(ECO) en trad op als lid en als soloartiest. Haar kleinzoon is de componist
Benjamin Wallfisch
.
Na bijna 50 jaar niet in Duitsland te zijn geweest, bezocht ze dit land in 1994 op een tournee met de ECO. Vanaf dat jaar heeft ze Duitse en Oostenrijkse scholen bezocht om over haar ervaringen te praten met scholieren. In 1996 publiceerde ze haar memoires "Inherit the Truth".
[3]
[4]
In 2011 ontving ze een eredoctoraat als doctor in de godgeleerdheid aan de
universiteit van Cambridge
.
[5]
In 2018 hield ze een herdenkingstoespraak in de
Bondsdag
ter gelegenheid van de 73e verjaardag van de bevrijding van Auschwitz.
In december 2019 maakte Lasker deel uit van een
60 Minutes
met betrekking tot een onderzoek over de muziek die werd geschreven en uitgevoerd door gevangenen in Auschwitz.
Bronnen, noten en/of referenties
|