Oscar Wilde
Oscar Wilde
(
Dublin
16 oktober 1854
-
Paries
30 november 1900
) was nen
Iersn
toneelskriewer
,
skriewer
,
dichter
en
estheet
den t grotste gedeelte van zin leawn in
Engelaand
ewont hef.
Oscar Fingal O'Flaherty Wills Wilde was de jongste zonne van Sir William (1815-1876) en Lady Jane Wilde (1826-1896). Zien moo steun bekeand as n slim Iers-nationalisties meanske den at volle beuke skreef oonder n naamn
Speranza
en volle beuke vertaaldn oet t
Fraans
en
Duuts
. Zin vaa was n bekeand oor- en oogarts den at volle beuke oawer
folklore
en
archeologie
skreef. De femilie beheurdn tot de
Anglo-Ierse
protestaanse
boawnloage van de bevolking.
Oscar studeerdn van
1871
tot
1874
klassieke sproakn an t
Trinity College
in
Dublin
. Hier wun he n felbegeerdn pries
Berkeley Gold Medal
. Doarnoa gung he noar t
Magdalen College
in
Oxford
, van
1874
tot
1878
. Doar wun he in 1878 de
Newdigate Prize
vuur zin gedicht
Ravenna
. In
1875
gung he op ne raeize noar
Italie
met zinnen vroogeren leraar
John Pentland Mahaffy
. Met denzelfden kearl gung he twee joar later noar
Grieknlaand
.
Tiedens zinne studeantntied wor he vuurvechter van de esthetische en
dekadente
beweaging. Hee leut zin hoar laank groain, maakn vuur iederene dudelik det he neet wies was met mannelike sportn, en versierdn zinnen kamer met
pauwevearn
,
lillies
,
zunnebloomn
,
Chinees porselein
en mear van det soort flantuutn. Hee har t hooge in de musse van de
Engelse
skriewers
John Ruskin
en
Walter Pater
, dee-t keunst t middelpeunt van t leawn maakn. Doarduur wor Wilde al vlot n anhanger van t idee
l'art pour l'art
(keunst um de keunst). In dee tied geeldn de regel det keunst nen boskop mos hebn. Wilde wol dus ne erkennege van t idee det keunst allene mear mooi hooft te wean.
Noa zin ofstudeern in 1878 deer he toneelstukke skriewn. Zin eerste stuk was
Vera, or the Nihilists
(publiseerd in
1880
). In
1879
gung e leazings geewn oawer de esthetiese weardes. Noa at zin vaa oet de tied kom leawn he oetbeundig, vuural van de seantn dee at he van zien vaa oarft har.
Oscar Wilde en zin oawertuuging van t esthetisme worn dr n betjen duur ehaald in de operette
Patience
van
William s. Gilbert
en
Arthur O'Sullivan
oet
1881
. Umdet det stuk slim bekeand was in
Amerika
, mear gin meanske wus wee of Oscar Wilde was, organiseerdn n bekeand impressarioman een leazingstoer duur Amerika en
Kanada
vuur Wilde. Oaweral woer at he kom wor he net zo volle epreazn as dr duur ehaald. Hierduur vestigen he zinnen naamn. Ineenn wordn oaweral zunnebloomn en lillies popuair.
Det he oaweral bespot wor maakn um alleene mear bekeander. Zinnen kop steun in volle blaadn as
karikatuur
. Zin imago har neet allene vuurdeel: leu hebt um al n moal in de rivier de
Cherwell
bie Oxford egooid, en zinnen studeantnkamer hef t ook al n moal of wat mutn liedn.
Mear zinne maneere van doon, zinne kleare en zinne hoare wordn t haandelsmoark van Wilde en zinne kosjotn.
In
1884
trouwdn he met
Constanze Lloyd
en kreeg he twee zonns, Cyril (
1885
) en Vyvyan (
1886
). Noast leazings geewn, deed he ook skriewn vuur tiedskriftn. Van
1887
tot
1889
was he skriewer en redakteur van de blaadn
Pall Mall Gazette
en
The Women's World
. Hee skreef ook lengere stukke, dee at he oetbrach in n bookwoark oonder n titel
Intentions
(
1891
).
In
1888
brach he zin eerste sprokjesbook oet:
The Happy Prince and Other Tales
, n oetgebreaid book met teeknings van
Walter Crane
. Dree joar later brach he zin ennigstn
roman
oet:
The Picture of Dorian Gray
. Leu dee at r verstaand van hadn meandn det r volle dinge t zelfde warn in t leawn van Wilde as in t leawn van n heuwdpersoon. Den heuwdpersoon blif joonk, mooi en gezoond, terwiel at he slech lef. Mear al zinne streekn loatt zik zeen op n portret van um, wat al eulder en verdreeider word, wat he vuur iederene prebeert te verboargn.
In
1891
leardn Wilde
Lord Alfred Douglas
kenn. Det was ne zonne van de
Markies van Queensbury
. De twee kearls warn onmeundig gek met mekoar, terwiel at Wilde al etrouwd was. n Ooldn Markies was doar neet zo bliej met. In 1895 zea den det Wilde skoold har an "sodomie" (
homoseksualiteit
). Wilde klaagn n ooldn an vuur smaad. Disse zaak verleur he, woernoa Wilde vuur twee joar de gevangenis in mos. Zinne vrouwe leut zik van um skeaidn en nom met de beaide zons n achternaamn "Holland" an. Tiedns zinne tied in t gevang skreef he nen langn breef an Lord Alfred, den at pas noa zin stoarvn publiseerd wor oonder n titel
De Profundis
.
Zinne gezoondheaid was slim achteroet egoan toew at he in de gevangenis zat. De leste joarn van zin leawn woondn he in
Fraankriek
, woer at he op 46-joarige leaftied an
meningitis
oet de tied is ekomn. Hee ligt begreawn op t
Pere-Lachaisekoarkhof
in Paries.
Wilde zin woark steet meestieds bekeand um de noare, dubbelzinnige oondertoon, woerduur he vake nen slechn naamn kreeg. Zin ennigste book
The Picture of Dorian Gray
wor mear bekeand duur n dubbelzinnigheaid, as duur de keunstigheaid dr van.
Mear t bekeandst is he aait um zinne toneelstukke bleewn. Vanof 1892 kom dr alle joarn wal n niej toneelstuk van um.
Sommige van zin stukke wordt nog aait op evoerd:
The Importance of Being Earnest
en
An Ideal Husband
.
Volle bekeande woarkn:
- Vera
- The Duchess of Padua
- Lady Windermere's Fan
(1892)
- A Woman of No Importance
(1893)
- The Importance of Being Earnest
, in
2002
duur regisseur Oliver Parker op film ezat
- An Ideal Husband
(1894), in
1999
duur Oliver Parker op film ezat
- Salome
- La Sainte Courtisane
- A Florentine Tragedy
- Poems
- The Sphinx
- The Ballad of Reading Gaol
- Ravenna
- The Soul of Man under Socialism
- Ellmann, Richard,
Oscar Wilde
(London, 1984).
- Holland, Merlin,
The Wilde Album
(London, 1997).
- Mason, Stuart [Christopher Millard],
Bibliography of Oscar Wilde
(London, 1914; New Edition London, 1967).
- McKenna, Neil,
The Secret Life of Oscar Wilde
(London, 2003).