Inheemse Amerikanen
zeent alle oorsproonkelike volker dee op et wearlddeel
Amerika
leawt of leawden, vuurdet de
Europeanen
kommen en et laand koloniseerden. In de volksmoond wordt ze wal es
Indianen
neumd. Toch is dit een misverstaand, wat bie
Columbus
wegkeump. Den meanden at he in
India
was, toen as he in
1492
in Amerika an laand kom. Doarumme neumden hee de volker dee as he trof Indianen.
Et gef doezende verskeaidene stammen van Inheemse Amerikanen, dee as allemoal oare egene gebroeken, tradisies en sproaken hebt. Oar verleden spant verskeaidene doezende joaren. Sommige van disse volker warren of -vuural in et
Amazonegebeed
- zeent
Jacht-gadderaars
. Mer et gef der ook nen hoop dee as an
vishoolderieje
en
boeren
deden. De noaloatenskop doarvan is oawer de hele wearld verspreaid eraakt, zo as bv.
mais
,
earpel
en
tabak
. Vake deden volker ook beaide boeren en jagen. In vuural
Zuud-Amerika
bouwden inheemsen grote, vernemstige steaden en wonden ze te hope in grote keaizerrieken en stoaten.
Volle hudige Amerikaanse stoaten hebt nog beheurlik wat Inheems Amerikaanse inwonners. Vuural in
Belize
,
Bolivia
,
Colombia
,
Ecuador
,
Greunlaand
.
Guatemala
,
Mexiko
en
Peru
. Der wordt sowieso mear as doezend verskillende inheemse sproaken ekuierd. Sproaken as
Quechua
,
Aymara
,
Guarani
,
Mayaanse sproaken
en
Nahuatl
hebt verskeaidene miljoenen sprekkers. Volle Inheemsen hooldt min of mear vaste an oare oolde gebroeken, zo as
geleuf
, wodoanig as ze met mekoar umme goat en vuur leawensoonderhoold. Vake is de oolde kultuur luk an epast op de hudige tiedsgeest. Een antal inheemse volker leawt nog redelik of eslotten van de Westerse wearld. Wat volker zeent nog nooit ontdekt of an esprokken.
Wodoanig, wonnear en woerlangs as et korrekt egoan is met de volkstrek blif nog aait een disterpeunt vuur gelearden
[1]
De gedachte dee as de meeste bieval krig, meant at de eerste volker tusken 40.000 en 16.500 joar terugge via de laandbrugge in de
Beringstroat
van
Siberie
noar
Alaska
treuken. Et gef leu dee meant det 24.000 joar terugge der leu in et noorden van
Yukon
wonden
[2]
doo at de zeespegel beheurlik edaald was duur den
Kwartiearen Iestied
. Spoers dee leu hebt achterloaten in et Old Crow-bekken in Yukon wordt eskatt op 40.000 joar oold.
Gelearden nemt an at disse leu kuddes van groot weeld -dee as rechtevoort oet estorven zeent- evolget zeent oawer iesvrieje duurgange tusken de
Laurentide
en de
Cordilleraanse ieskappe
.
[3]
Ne aandere route gung te voot of met nen boot langs de noordwestkuste op Zuud-Amerika an.
[4]
Bewies hiervuur zol bedekt wean tiedens ne zeespegelopkomst van mear as 120 meter noa den lesten iestied.
[5]
De tiedsspanne tusken 40.000 en 16.500 joar zal nog wal eawen een disterpeunt bliewen. Oawer een antal zaken zeent de gelearden et wal eens:
[6]
- Ofstamming oet
Centraal Azie
.
- Fleenke oetspreaiding oawer et Amerikaanse wearlddeel an et eande van de Leste Iestied, tusken 16.000 en 13.000 eleden.
De
Cloviskultuur
is de vrogste zekere
paleo-indiaanse
kultuur in et Amerikaanse wearlddeel. Disse kultuur keump ongevear 11,500
carbonjoaren
eleden
[7]
. Dit steet geliek an ongevear 13.500 tot 13.000 kalenderjoaren terugge. In 2014 wor et
autosomale DNA
van een 12.500+-joar oold keend oet
Montana
etest. Et keend wor kort bie verskeaidene Clovis-vuurwoarpen eveunden. De oetkomsten geewt an det et keend bie een volk heurden wat direkt ofstamden van hudige Zuud- en Middel-Amerikaanse volker en nauw verwaant was an hudige Noord-Amerikaanse Inheemse volker. Dit duudt der op det der al vrog ne skeaid kom tusken Noord Amerikaanse volker en Zuud- met Middel-Amerikaansee volker.
Wiedters wor der in
2007
in
Mexiko
et geraamte van een pubermeadken eveunden in et oonderwatergrottensteelsel
Sac Actun
. De gelearden neumden et
Naia
. Oet DNA-oonderzeuk bleek at et geraamte 13.000 joar oold is en doarmet et euldste geneties onbeskadigde geraamte van een meanske wat ooit in op et Westelike Halfroond eveunden is. Et DNA teunden an at Naia Aziatiese DNA-kenmoarken har, liek as moderne Inheemse volker.
[8]
- ↑
National Geographic Society.
Atlas of the Human Journey-The Genographic Project
.1996 ? 2009
. Bekekken op 6 oktober 2009
- ↑
Spencer Wells en Mark Read. The Journey of Man - A Genetic Odyssey. Random House, 2002. ISBN 0-8129-7146-9. Blz. 138?140.
Bekekken op 21 November 2009
- ↑
Scientific American -
The peopling of the Americas: Genetic ancestry influences health.
Bekekken op 17 november 2009
- ↑
American Antiquity - "Alternate Migration Corridors for Early Man in North America". Joargaank 44, oetgawe 1. Jan 1979. Blz. 2
- ↑
Center for Climate Systems Research. 68 Responses to "Sea will rise 'to levels of last Ice Age'". Columbia University
. Bekekken op 17 November 2009
- ↑
S.L. Bonatto en F.M. Salzano. "A single and early migration for the peopling of the Americas supported by mitochondrial DNA sequence data". National Academy of Sciences. 1997. Joargaank 94, oetgawe 5. Blz. 1866 ? 1871.
- ↑
Enotes.com. #39. The Concise Oxford Dictionary of Archaeology.'
Bekekken op 27 meart 2011
- ↑
ABC Online
.
13,000-year-old skeleton found in Mexican cave oldest ever uncovered in western hemisphere: study.
16 mei 2014