Jules Heinri Poincare
(
Nancy
,
Modelo:Dtlink
?
Paris
,
Modelo:Dtlink
[1]
) fui un
matematico
,
fisico
i
filosofo de la ciencia
frances
.
Angressou na Scuola Politecnica an 1873, cuntinou sous studos na Scuola de Minas sob la tutela de
Charles Heirmite
, i se doutorou an matematica an 1879. Fui nomeado porsor de fisica matematica na
Sorbonne
(1881), puosto que mantebe ate sue muorte. Antes de chegar als trinta anhos zambolbiu l cunceito de
funcones outomorficas
, qu'usou para resulber
eiquacones defrenciales
lineares de segunda orde cun coeficientes algebricos. An 1895 publicou sou
Analysis situs
, un tratado sistematico subre
topologie
. Ne l ambito de las matematicas aplicadas studou numerosos porblemas subre
otica
,
eiletricidade
,
telegrafie
,
capilaridade
,
eilasticidade
,
termodinamica
,
macanica quantica
,
teorie de la relatebidade
i
cosmologie
.
Fui ccrito cun frequencia cumo l radadeiro ounibersalista de la deciplina matematica. Ne l campo de la macanica eilaborou dibersos trabalhos subre las teories de la luc i las ondias eiletromagneticas, i zambolbiu junto la
Heindrik Lorentc
la teorie de la relatebidade. La
cunjetura de Poincare
fui un de ls porblemas nun resolbidos mais zafiantes de la
topologie algebrica
, sendo resolbido solo an 2003 pul matematico russo
Grigory Perelman
, mais dun seclo passado sue proposicon; i fui l purmeiro a cunsidrar la possibelidade de
caos
nun
sistema determenista
, an sou trabalho subre orbitas planetarias. Este trabalho tubo pouco antresse ate qu'ampecou l studo moderno de la
dinamica caotica
, an 1963. An 1889 fui premiado por sous trabalhos subre l
porblema de ls tres cuorpos
.
Alguns de sous trabalhos mais amportantes ancluen ls tres belumes de
Ls nuobos metodos de la macanica celhestre
(
Les methodes noubelles de la mecanique celeste
), publicados antre 1892 i 1899, i
Licones de macanica celhestre
(
Lecones de mecanique celeste
, 1905). Tamien screbiu numerosas obras de dibulgacon cientifica qu'atingiran ua grande popularidade, cumo
Ciencia i heipotese
(1902),
L balor de la ciencia
(1904) i
Ciencia i metodo
(1908).
Poincare naciu an 29 d'abril de 1854 na Cite Ducale, nas bizinhancas de
Nancy
, Francia. Sou pai, Leon Poincare (1828-1892), fui porsor de medecina na
Ounibersidade de Nancy
(Sagaret, 1911)
[2]
. Sue armana mais moco, Aline, casou cul filosofo spiritualista
Emile Boutroux
. Outro notable nembro de sue familia fui sou primo
Raymond Poincare
, qu'eirie se tornar persidente de la Francia, de 1913 a 1920, i un ctacado nembro de la
Academie Francesa
.
Durante sue anfancia adoeciu cun
difterie
.
An 1862 antrou ne l Liceu an Nancy (rebatizado Liceu Heinri Poincare an sue honra, juntamente cula Ounibersidade de Nancy)
[3]
. Passou 11 anhos ne l Liceu, i durante este tiempo fui un de ls studantes mais ctacados. Sue porsora de matematica l ccrebia cumo un
monstro de la matematica
i el ganhou l purmeiro premio ne l
cuncours general
, ua cumpeticon antre ls alunos mais ctacados de ls Liceus de la Francia. (Sues piores materias furun la musica i l'eiducacon fisica, adonde era ccrito cumo
melhor que la media
[4]
. Mas, ua bison fraca i tendencia pa la falta de cuncentracon puoden splicar estas deficuldade (Carl, 1968). El se graduou ne l Liceu an 1871 cul grau de bacharel an letras i ciencia.
[5]
Durante la
Guerra Franco-Prussiana
serbiu al lado de sou pai ne l cuorpo d'ambulancias.
Poincare angressou na
Ecole Polytechnique
an 1873. El studou matematica, tenendo sido aluno de
Charles Heirmite
, cuntinou se subressaindo i publicou sou purmeiro trabalho (
Demonstration noubelle c propietes de l'andicatrice d'une surface
) an 1874. Graduou-se an 1875 o 1876 i cuntinou ls sous studos na
Ecole c Mines
, aperfundando-se na matematica cuncomitantemente cun sue carga de studo an Angenharie de minas, recebindo l grau d'angenheiro an Marcio de 1879.
Cumo graduado na Ecole c Mines el se juntou al
Corps c Mines
cumo anspetor para region de
Besoul
ne l noroiste de la Francia. El staba ne l cargo quando acunteciu un zastre de mineracon an
Magny
an Agosto de 1879 ne l qual morrirun 18 mineiros. El cunduziu las ambestigacones oufeciales subre l'acidente de forma cuncenciosa i houmana.
Al mesmo tiempo, Poincare staba se preparando para sou doutorado an ciencias de la matematica sob superbison de
Charles Heirmite
. Sue tese de doutorado fui ne l campo de las
eiquacones defrenciales
. Poincare delineou ua nuoba maneira de studar las propiadades destas funcones. El nun solamente abordou la queston de la detreminacon de las antegrales de tales eiquacones, mas tamien fui la purmeira pessona a studar sues propiadades geometricas gerales. El cunclui qu'eilhas poderien ser ousadas para modelar l cumportamiento de multiplos cuorpos an mobimiento libre drento de l
sistema solar
. Poincare graduou-se na Ounibersidade de Paris an 1879.
Lougo a seguir, el fui agraciado cul cargo de porsor de matematica na
Ounibersidade de Caen
. El mas nunca abandonou cumpletamente sue carreira de minerador pa la matematica. El trabalhou ne l Menisterio de Serbicios Publicos cumo un angenheiro na perparacon de la rodobia noroiste de 1881 a 1885, i tornou-se eibentualmente angenheiro xefe de la Brigada de Mineiros an 1893 i anspetor giral an 1910.
Ne l'ampeco de 1881 i pul resto de sue carreira, ansinou na
Ounibersidade de Paris
, (la Sorbonne). El fui einicialmente andicado cumo l
maitre de cunferences de lanalyse
(porsor d'analise associado)
[6]
. Eibentualmente, el acupou la cadeira de Fisica i Macanica spurmental, Matematica Fisica i Teorie de las Porbabelidades, Macanica celhestre i Astronomie.
Tamien ne l mesmo anho, Poincare casou-se cula senhorita Poulain d'Andecy. Juntos eilhes tubirun 4 filhos: Jeanne (nacida 1887), Ybonne (nacida 1889), Heinriette (nacida 1891), i Leon (nacido 1893).
An 1887, cun 32 anhos, Poincare fui eileito pa la
Academie Francesa de Ciencias
, de la qual se tornou l persidente an 1906, i fui eileito pa la
Academie Francesa
an 1909.
An 1887 el ganhou la cumpeticon matematica de
Oscar II, rei de la Suecia
, pula resolucon de l
porblema de ls tres cuorpos
referente al mobimiento libre de multiplos cuorpos an orbita. (Beija la secon ambaixo subre l porblema de ls tres cuorpos).
An 1893 Poincare junta-se al
Bureau c Longitudes
frances, l qual staba se angajando na sincronizacon de l'hora an torno de l mundo. An 1897 Poincare apoiou ua perpuosta sin sucesso de decimalizacon de las medidas circulares, antre eilhas l tiempo i la
longitude
.
[7]
Fui neste trabalho que lebou a cunsidrar las questones que stablecirun ls fusos horairos i la sincronizacon de l tiempo antre cuorpos an mobimiento relatibo. (Beija la secon subre relatebidade ambaixo)
An 1899, i outra bec de forma mais bien sucedida an 1904, el anterbeio ne ls julgamientos de
Alfred Dreyfus
, atacando afirmacones spurias cientificas d'alguas eibidencias liebantadas contra Dreyfus.
An 1912 Poincare submetiu-se a ua cirurgie debido a un porblema de
prostata
i susequentemente morriu dua
ambolia
an 17 de julio de 1912, als 58 anhos. Fui anterrado ne l mausoleu de la familia Poincare ne l
Semiterio de Montparnasse
, Paris.
L'anton Menistro de la Eiducacon Frances,
Claude Allegre
, propos an 2004 que Poincare fusse sumado i anterrado ne l
Pantheon
an Paris, l qual ye reserbado a cidadanos franceses que prestorun grandes serbicios a la nacion.
[8]
Participou de a 1ª
Cunferencia de Solbay
.
Poincare fizo muitas cuntribuicones an defrentes campos tales cumo:
macanica celhestrial
,
macanica de ls fluidos
,
otica
,
eiletricidade
,
telegrafo
,
capilaridade
,
eilasticidade
,
termodinamica
,
teorie de l potencial
,
macanica quantica
,
teorie de la relatebidade
i
cosmologie
.
El tamien trabalhou pa la popularizacon de la matematica i de la fisica i screbiu barios trabalhos para publico leigo.
Antre topicos specificos qu'el cuntribuiu puoden ser enumerados
An 1887, an houmenaige la sou 60° anibersairo,
Oscar II, Rei de la Suecia
patrocinou ua cumpeticon matematica cun un premio an denheiro para resolucon de la queston de quon stable ye l sistema solar, ua bariacon de l
porblema de ls tres cuorpos
. Poincare ressaltou que l porblema nun staba corretamente stablecido, i
probou
que la solucon cumpleta nun puode ser ancontrada. Sou trabalho fui tan ampressionante qu'an 1888 l juri reconheciu sou balor atrabec dua premiacon. El mostrou que l'eibolucon de tal sistema ye frequentemente caotica ne l sentido que pequeinhas perturbacones an sou stado enicial, tales cumo un ligeira mudanca na posicon enicial de l cuorpo, eiran liebar a ua mudanca radical an sou stado final. Se esta sutil mudanca nun ye percebida puls nuossos strumientos de medicon, anton nun seremos capazes de predezir l stado final a ser oubtido. Un de ls juizes, l ctinto
Karl Weierstrass
, dixe,
Este trabalho nun puode ser cunsidrado rialmente cumo fornecedor de la solucon cumpleta pa la queston perpuosta, mas aqueilho que de mais amportante ten esta publicacon ye qu'eilha einougura ua nuoba era na storia de la macanica celhestrial.
Weierstrass nun sabie l quon acurado el fui. Ne l trabalho de Poincare, el ccrebiu nuobas eideias matematicas tales cumo
puntos homoclinicos
. Este testo bibliografico fui publicado na
Ata Mathematica
quando l'erro fui ancontrado pul outor. Este erro de fato lebou Poincare la feturas ccubiertas, las quales agora son cunsidradas l'ampeco de la
teorie de l caos
. La bibliografie fui publicada ne l final de 1980. Sues pesquisas a respeito de ls
Puntos de Lagrange
i puntos de trasferencia de baixa einergie nun furun outelizados por mais dun seclo. Veija
rede de trasporte anterplanetaria
.
L trabalho de Poincare ne l stablecimiento de fusos horairos anternacionales lebou-lo a cunsidrar cumo reloijos ctribuidos subre la Tierra, ls quales se moben la belocidade defrente an relacon al spacio absoluto (o "eter luminoso"), poderien ser sincronizados. Al mesmo tiempo l teorico
nerlandes
Heindrik Lorentc
tenie stendido la teorie de Maxwell para ua teorie de l mobimiento de particulas carregadas ("eiletros" o "iones"), i sues anteracones cula radiacon. Para esto el tubo qu'antroduzir l cunceito de tiempo local:
- Falhou a verificacao gramatical (MathML, cun SVG o PNG an altarnatiba (recomendado pa nabegadores modernos i ferramientas d'acessibelidade): Resposta invalida ("Math extension cannot connect to Restbase.") do servidor "http://localhost:6011/mwl.wikipedia.org/v1/":): {\displaystyle t^\prime = t-bx^\prime/c^2,\; \mathrn{adonde}\; x^\prime = x - bt}
l qual ousaremos para splicar la falha de ls spurmientos oticos i eiletricos pa la detecon de l mobimiento relatibo an relacon al eter. Poincare (1900) comentou la
marabilhosa ambencon
de Lorentc de l tiempo local i ouserbou que quando mobendo reloijos que stan sincronizados pula troca de senhales de luzes assumimos qu'eilhes biajan al mesmo tiempo an ambas direcones dun referencial
[2]
[lhigacon einatiba]
. An
La Medicon de l Tiempo
(Poincare 1898), el argumenta subre la deficuldade de stablecer la simultaneidade d'eibentos ctantes i cunclui qu'esto puode ser stablecido por cumbencon. El tamien ccute l
postulado de la belocidade de la luc
, i formula l
Principio de la relatebidade
, d'acuordo cul qual nanhun spurmiento magnetico o macanico puode detetar la defrenca antre stados de mobimiento uniforme.
Alen cto, Poincare era un dibulgador custante (i alguas bezes critico amigable) de la teorie de Lorentc. Poincare cumo un filosofo, tenie antresse ne l "seneficado perfundo". Antoce el anterpretaba la teorie de Lorentc mos tenermos de l
Principio de la relatebidade
i esto acabou liebando la muitas eideias qu'agora son associadas cula
Relatebidade restrita
.
Nun trabalho de 1900 Poincare ccutie l recuo dun oubjeto fisico quando este eimite un jato de radiacon an sue direcon, cumo predito pula eiletrodinamica de
Maxwell-Lorentc
. El comentou que l fluxo de radiacon parecie atuar cumo un
fluido fiticio
cun ua massa por ounidade de belume de
i/c²
, adonde
i
ye la densidade d'einergie; an outras palabras, l'eiquibalente de la massa de la radiacon ye
, o
. Poincare cunsidraba este recuo de l'eimissor cumo un aspeto nun solucionado de la teorie de Maxwell-Lorentc, l qual el ccute outra bec an
Ciencia i Heipotese
(1902) i an
L Balor de la Ciencia
(1904). Por radadeiro el dixe que l recuo
ye cuntraditorio cul principio de Newton zde nuosso projetil eiqui nun ten massa, el nun ye materia, mas einergie
, i ccute dous outros eifeitos inexplicables:
- nun cunserbacon de massa amplicada pula massa bariable de Lorentc
, la teorie de Abrahan de la massa bariable i ls spurmientos de Kaufmann de la massa d'eiletrones rapidos an mobimiento i
- nun cunserbacon de l'einergie ne ls spurmientos cun radio de
Madame Curie
. Debe-se la
Einstein
l'eideia de qu'un cuorpo perdendo einergie cumo radiacon o calor staba perdendo massa na rezon de
, i la correspondencia lei cunserbacon d'einergie-massa, l qual resolberie estes porblemas. Inda assi, alguns pesquisadores atribuen la
Oulinto De Pretto
l'eilaboracon de la formula
I = mc²
.
An 1905 Poincare screbiu para Lorentc
[11]
a respeito dun trabalho de Lorentc de 1904, que Poincare ccribe cumo
un trabalho de suprema amportanca
. Nesta carta el apunta un erro que Lorentc cometiu quando el aplicou sue trasformacon nas eiquacones de Maxwell, pa l spacio acupado pula carga, i tamien questionou l fator de dilatacon de l tiempo dado por Lorentc. Nua segunda carta para Lorentc
[3]
, Poincare splicou las propiadades de l grupo de la trasformacon, pa l qual Lorentc nun tenie reparado, i dou sue propia splicacon subre por que l fator de dilatacon de l tiempo de Lorentc staba rialmente correto: l fator de Lorentc era necessairo pa la trasformacon de Lorentc formar un grupo. Nesta carta, el tamien atribui la Lorentc aqueilho qu'hoije ye coincido cumo lei relatibistica de l'adicon belocidade, la qual ye necaira para demunstrar l'ambariancia. Poincare depuis antregou un trabalho ne l'ancuontro de la
Academie de Ciencia de Paris
an 5 Junio de 1905 na qual estes assuntos furun ccutidos.
- La Ciencia i la Heipotese
, tradutor(la): Marie Auxeliadora Kneipp, Eiditora de la Ounibersidade de Brasilia, 1988, ISBN: 8523001883
- Ansaios Fundamentales
, tradutor(la): Bera Rieiro, Eiditora Cuntraponto i Eiditora PUC-Riu, 2008, ISBN: 978-85-85910-95-2
- L Balor de la Ciencia
, tradutor(la): Marie Heilena Franco Martines, Eiditora Cuntraponto, 1995, ISBN: 978-85-85910-02-0
- Bell, Eric Temple
, 1986.
Men of Mathematics
(reissue eidition). Touchstone Books.
ISBN 0-671-62818-6
.
- Belliber, Andre, 1956.
Heinri Poincare o la bocation souberaine
. Paris: Gallimard.
- Bernstein, Peter L, 1996. "Against the Gods: La Remarkable Story of Risk". (p. 199?200). John Wiley & Sonidos.
- Boyer, B. Carl, 1968.
La Story of Mathematics: Heinri Poincare
, John Wiley & Sonidos.
- Grattan-Guinness, Ibor
, 2000.
The Search fur Mathematical Rots 1870?1940.
Princeton Ouni. Press.
- Folina, Janet, 1992.
Poincare and the Philosophy of Mathematics.
Macmillan, New York.
- Gray, Jeremy, 1986.
Linear differential eiquationes and group theory fron Riemann to Poincare
, Birkhauser
- Kolak, Daniel, 2001.
Lobers of Wisdon
, 2nd ed. Wadsworth.
- Marra, Rialino,
Eil rialismo scientifico di Jules-Heinry Poincare. Oggettebita i ≪cumprensione≫ della scienza
, ≪Materiali per una storia della cultura giuridica≫, XLII-1, 2012, pp. 65-80.
- Murzi, 1998.
"Heinri Poincare"
[lhigacon einatiba]
.
- L'Cunnor, J. John, and Robertson, F. Edmund, 2002,
"Jules Heinri Poincare"
[lhigacon einatiba]
. University of St. Andrews, Scotland.
- Peterson, Ibars
, 1995.
Newton's Clock: Chaos in the Solar Systen
(reissue eidition). W H Freman & Co.
ISBN 0-7167-2724-2
.
- Sageret, Jules, 1911.
Heinri Poincare
. Paris: Mercure de France.
- Toulouse, I.,1910.
Heinri Poincare
.?(Source biography in French) at University of Michigan Storic Math Colletion.
Refrencias
Precedido por
Frank McClean
|
{{{titulo}}}
|
Sucedido por
{{{depois}}}
|
Precedido por
?
|
{{{titulo}}}
|
Sucedido por
{{{depois}}}
|
Precedido por
Marie Curie
i
Pierre Curie
|
{{{titulo}}}
|
Sucedido por
{{{depois}}}
|
Modelo:Medalha de Ouro de la Royal Astronomical Society
Modelo:Medalha Sylbester
Modelo:Medalha Matteuci
Modelo:Medalha Bruce
Modelo:Filosofie de la ciencia
Modelo:Vuono anterwiki