Karmenu Vassallo
(twieled fit-18 ta' Marzu 1913 ? miet fis-7 ta' April 1987) kien
politiku
,
poeta
u
?urnalist
.
Bin Mikelan? u ?u?eppina mwielda Micallef, Karmenu Vassallo twieled is-
Si??iewi
nhar it-18 ta' Marzu 1913. Fil-ktieb tiegħu
Għa?i? Karmenu
(1982) huwa jgħid li ma kienx hemm ilma imbierek fil-fonti tal-knisja biex jitgħammed billi kien fi ?mien il-?imgħa Mqaddsa. Huwa ħa l-edukazzjoni tiegħu fil-
Kulle?? San Alwi?i
u fil-Kunvent ta' San Mark, ir-
Rabat
fejn studja l-Letteratura Latina u Taljana, il-
filosofija
u beda t-
teolo?ija
. Kellu xewqa li jsir missjunarju u bejn l-1932 u l-1935 kien novizz tal-MSSP, is-So?jeta Missjunarja ta'
San Pawl
.
Vassallo kien ?urnalist ma'
Leħen is-Sewwa
(1935?37) li tagħha kien jagħmel ukoll il-qari tal-provi u jieħu ħsieb il-pa?na letterarja. Wara, kien fl-istaff editorjali ta'
Il-Berqa
u editur tal-pa?na letterarja tagħha. Bejn l-1939 u l-1941 huwa kien jgħallem il-
Malti
, it-
Taljan
, l-
istorja ta' Malta
u l-
?eografija
fil-Kulle?? San Alwi?i.
Fl-1941 huwa nqabad bil-lieva u serva mar-ri?ment tal-K.O.M.R. fejn baqa' sal-1944. Ingħata l-medalji "1939-45 Star", "Africa Star" u" War Medal 1939-45" għas-servizz tiegħu.
Wara l-gwerra huwa ħadem bħala
skrivan
mal-Gvern mal-Kummissjoni tar-Revi?joni tal-Li?ijiet (1944?45). Wara nħatar Surmast tal-
Li?eo
(1947?56) fejn kien jgħallem il-
Malti
, it-
Taljan
u l-
Latin
. Wara daħal jaħdem mad-
Dipartiment tal-Informazzjoni
(1956?1961). Kien ukoll e?aminatur tal-Malti fl-e?amijiet ta?-?ivil kif ukoll ta' kompetizzjonijiet letterarji fil-Malti. Fl-1961, inħtar uffi?jal tax-xandir għall-iskejjel sa ma rtira fl-1968.
Vassallo sar membru tal-
Akkademja tal-Malti
fl-1937 u sar membru tal-Kunsill tagħha fl-1944. Kien ukoll segretarju tas-So?jeta tal-Awturi Maltin (1950?57) u membru tar-"Rediffusion Drama Advisory Panel" (1960?61).
Vassallo kiteb xogħlijiet bil-Malti, bit-Taljan u l-
Ingli?
. Poe?iji tiegħu bil-Malti nqalbu bil-
Fran?i?
minn
Laurent Ropa
, bit-Taljan minn Vincenzo Maria Pellegrini u Giovanni Curmi u bl-Ingli? mill-Professur
A. J. Arberry
. Rebaħ ħafna premijiet f'konkorsi letterarji tal-
poe?ija
. Fl-1972 Vassallo ngħata l-midalja tad-deheb
?u?? Muscat Azzopardi
. Hu hu wkoll magħruf bħala
l-
Poeta
tan-Nirien
. Il-poe?ija tiegħu b'influwenza tal-poeta Taljan Leopardi tesprimi t-tbatija tal-bniedem, id-dwejjaq u rabja tal-ħajja u r-ribelljoni ta?-?għo?ija. Fil-poe?iji ta' Vassallo wieħed isib spiritwalita profonda u prin?ipji filosofi?i Insara.
?u?e Chetcuti
jgħid li Karmenu Vassallo kien bniedem b'qalb kbira u "nibqgħu ghal dejjem nafuh b'ruħ u qalb għal kollox mi?bura fil-poe?ija li kiteb; il-poe?ija hija l-mera ta' ħajtu, ix-xbieha ta' qalbu".
Alfred Sant
jgħid li "Bħal ħafna oħrajn tal-?enerazzjoni tiegħu, missieri kien ammiratur kbir ta’ Vassallo. ?ieli kien ukoll jarah bħala kittieb “terribbli” għax jesprimi dwejjaq u rabja bil-ħajja li huma parti mill-irvell ta?-?għo?ija. Imma f’Vassallo din l-espressjoni nnifisha ?ieli kienet tinħass bħala tentazzjoni lejn dwejjaq u rabja li lesti jaqb?u kull limitu. Karmenu Vassallo stess kien ta’ spiss jin?ibed lura minn dak li hu jidher li qed ifisser. Malajr malajr, kien jidħol fi djalogu mqit mat-twemmin Kattoliku tiegħu biex jaqta’ ras id-dubju. It-tentazzjoni f’Vassallo għar-rifjut tal-konvenzjoni u d-drawwa kienet ti?bed lejn il-kitba tiegħu, b’?ertu seħer, li?-?għa?agħ tas-snin tletin u erbgħin li kienu jħossu li l-kitba ta’ Vassallo,
?or? Pisani
u
?u?e Ellul Mercer
kienet qed tgħidilhom affarijiet ?odda dwar ħajjithom ta’ dak i?-?mien... Jispikka fih is-sentiment tal-poeta favur qafas fejn il-ħajja tikseb tifsira aktar profonda. Il-bniedem mhuwiex destinat biss biex jitwieled, jiekol u jorqod, jgħix u jmut. Hemm xi ħa?a aqwa wara l-e?istenza tiegħu. Din hi tema li Karmenu Vassallo baqa’ dejjem itambar fuqha, u jekk mhux dejjem irnexxielu juri fidu?ja fit-te?i li iva, hemm tifsira aqwa għall-ħajja, ma kinitx xi ħa?a din li tatu pja?ir tul ħajtu. Iħossu bħalu imma, kien hemm għadd kbir ta’ ?għa?agħ…"
Fost il-kotba tiegħu nsibu:
- Nirien (1938)
- Alla
ta?-?għa?agħ (1939)
- Il-Metrika Maltija (1940)
- Kwiekeb ta' Qalbi (1944)
- Ħamiem u Sriep (1959)
- Mill-Art għas-Sema (1960)
- Vatum Consortium (1969)
- Tnemnim (1970)
- Bejn Q?a?et u Qigħan (1974)
- Għa?i? Karmenu (1982)
Bejn l-1950 u l-1956 qaleb għall-Malti
Tale of Two Cities
(?rajja ta' ?ew?t Ibliet) ta'
Charles Dickens
,
Confessions
(Stqarrijiet) ta'
Santu Wistin
u
Bufera
(Riefnu) ta' Giovanni Curmi.
?rajja ta' ?ew?t Ibliet
kien intlaqa' tajjeb ħafna u kien inqara fuq ir-Rediffusion.
Fl-1981 Vassallo bagħat lil
?u?e Cassar Pullicino
11-il poe?ija bit-Taljan u tliet għanjiet bl-Ingli? -
Adieu
(1943),
Victory
(1944) meta t-
Tieni Gwerra Dinjija
kienet fl-epilogu tagħha, u
Alone
(1945) li kienet immu?ikata minn Joseph Abela Scolaro u ppubblikata fl-1957.
Fuq il-kontribut politiku ta' Vassallo,
Alfred Sant
fl-1999 stqarr hekk: "Xi wħud pre?enti hawn illejla forsi se jistagħ?bu li m’inix nirreferi daqstant għall-kontribut politiku li ta' Karmenu Vassallo, għall-impenn tiegħu favur Laburi?mu moderat u favur il-?usti??ja so?jali. Kien hemm per e?empju l-elezzjoni tal-1971, fejn jintqal li kieku Vassallo ma ħari?x kandidat għall-Partit Laburista fis-Si??iewi, kienu jintilfu l-voti. Effettivament, minħabba l-kandidatura ta’ Karmenu Vassallo, il-Partit Laburista seta’ jirkupra bi??ejjed voti biex jirbaħ si??u essenzjali għalih u b’hekk jifforma gvern. Minkejja dan kollu, apparti mill-fatt li ma naħsibx li Vassallo kien iqis il-politika bħala xi ħidma ewlenija għal ħajtu, għalija t-tifkiriet il-kbar li għandi huma tiegħu bhala kittieb. Hekk nippreferi nibqa’ naħseb dwaru…għax nemmen ukoll li fil-kitbiet tiegħu, Vassallo ta xhieda mhux biss tal-konflitti spiritwali li ?arrab, imma aktar minn hekk, ta xhieda tat-twemmin politiku tiegħu, mingħajr ma ndaħal fil-parti??jani?mu jew f’referenzi politi?i kontemporanji li mas-snin jitilfu t-tifsira tagħhom."
F'?unju 1939 Vassallo ??ewweg lil Marija Vassallo u kellhom sebat ulied: Ro?anna, Herman-Baruch, Oliver Paul, Toninu, Nicholas, Jane u Joe Silverius. Kellu mħabba kbira lejn is-Si??iewi raħal twelidu. Magħrufa l-poe?ija tiegħu
Raħal Twelidi
li tibda bil-vers "Seta' kien ikbar, seta' kien isbaħ..." Kellu diversi karigi fil-ka?in tal-banda San Nikola u kien fost il-fundaturi tal-klabb tal-futbol tal-lokal fl-1945 li tiegħu kien president fl-ewwel tmien snin. Huwa miet nhar is-7 ta' April 1987.
Nhar it-28 ta' Jannar 2007 il-
President
Eddie Fenech Adami
kixef
monument
tal-bron? f'?ieħu fis-
Si??iewi
.
|
|---|
| Internazzjonali
| |
|---|
| Nazzjonali
| |
|---|