Gustave Charpentier
(bil-
Fran?i?
: [?ystav ?a?p??tje]; twieled fil-25 ta’ ?unju 1860 ? miet fit-18 ta’ Frar 1956) kien
kompo?itur
Fran?i?
, magħruf l-iktar għall-opra tiegħu
Louise
.
[1]
Charpentier twieled f’
Dieuze
,
Moselle
, iben
furnar
, u bl-assistenza ta’ benefattur għani, huwa studja l-
vjolin
fil-Konservatorju f’
Lille
qabel ma attenda l-Konservatorju ta’
Pari?i
fl-1881. Hemmhekk huwa ħa lezzjonijiet fil-kompo?izzjoni taħt
Jules Massenet
(mill-1885) u kellu reputazzjoni li kien iħobb jaħsad lill-professuri tiegħu. Fl-1887 huwa rebaħ il-
Prix de Rome
għall-kantata tiegħu
Didon
.
[1]
Matul i?-?mien li qatta’ f’
Ruma
permezz tal-premju, huwa kiteb il-kompo?izzjoni orkestrali
Impressions d'Italie
u beda jaħdem fuq il-librett u l-
mu?ika
tal-iktar xogħol magħruf tiegħu, l-opra
Louise
.
Charpentier re?a’ lura f’Pari?i, u stabbilixxa ruħu f’
Montmartre
, u kompla jikkomponi, inklu? kanzunetti bba?ati fuq lirika ta’
Charles Baudelaire
u
Voltaire
. Huwa eventwalment lesta l-opra
Louise
, u din ?iet a??ettata għall-produzzjoni mill-Opera-Comique. Din l-opra titqies bħala ritratt realistiku tal-ħajja ta’ kuljum tal-ħaddiema f’Pari?i, u xi kultant titqies bħala e?empju Fran?i? ta’ opra tal-veri?mu (bit-
Taljan
:
verismo
).
L-opra
Louise
twettqet għall-ewwel darba fit-2 ta’ Frar 1900 taħt id-direzzjoni ta’
Andre Messager
u minnufih kisbet su??ess. F’qasir ?mien din l-opra bdiet tintwera madwar l-
Ewropa
u l-
Amerka
kollha, u biha Charpentier kiseb fama kbira. Xprunat ukoll il-karriera tas-sopran
Sko??i?a
Mary Garden
, li kellha r-rwol ewlieni f’wieħed mill-ispettakli bikrin. Lejn l-aħħar tal-1935, il-kompo?itur issorvelja l-mu?ika mqassra li ntu?at f're?istrazzjoni fi studjo ta’ madwar 70 minuta tal-opra, diretta minn
Eugene Bigot
.
[2]
Adattament tal-opra f’film sar fl-1939 bi
Grace Moore
fir-rwol ewlieni. Fit-turija mill-?did ta’
Louise
fl-Opera-Comique fit-28 ta’ Frar 1950, bħala ?elebrazzjoni tal-50 anniversarju tal-ħolqien tagħha u għeluq snin il-kompo?itur li kien għalaq 90 sena, kien hemm it-tama li Charpentier innifsu jiddirie?i l-opra, i?da ddiri?iha
Andre Cluytens
, u l-kompo?itur iddirie?a x-“Chant de l'apotheose” wara t-tielet att.
[3]
Louise
okka?jonalment għadha tintwera sa llum, bl-
aria
tas-sopran “Depuis le jour” li hija pjuttost popolari.
Fl-1902, Charpentier waqqaf il-
Conservatoire Populaire Mimi Pinson
, bil-ħsieb li jipprovdi
edukazzjoni
artistika mingħajr ħlas għall-ħaddiema nisa f’Pari?i. Madankollu, huwa ma baqax produttiv bħala kompo?itur. Huwa ħadem fuq l-opra
Louise
,
Julien, ou la vie d'un poete
, ta’ wara l-opra ewlenija tiegħu, i?da malajr intesiet wara li ntweriet għall-ewwel darba fl-1913. Minn dak i?-?mien ’il quddiem, Charpentier ma tantx ikkompona iktar.
Madankollu, ma baqax b’idejh fuq ?aqqu. Matul
l-Ewwel Gwerra Dinjija
, huwa beda l-Œuvre de Mimi Pinson u l-Cocarde de Mimi Pinson biex jgħin lis-suldati midruba.
[4]
Huwa ngħata l-
Legion d'honneur
fl-1900, sar
Commandeur
fl-1930, u
Grand Officier
fl-1950.
[5]
Fl-1934, huwa ddirie?a re?istrazzjoni tal-
Impressions d'Italie
tiegħu minn orkestra sinfonika ta’ Pari?i.
[6]
Huwa miet tal-eta ta’ 95 sena f’Pari?i.
Ħu Charpentier, Victor (li twieled ukoll f’Dieuze, fit-23 ta’ Lulju 1867) kien ?ellista fl-orkestra tal-Opera ta’ Pari?i u iktar ’il quddiem sar surmast ta’ kun?erti sinfoni?i popolari f’Pari?i.
[7]
Fl-1931
Marc Delmas
ippublika bijografija ta’ Charpentier intitolata
Gustave Charpentier et le Lyrisme Francais
.
- Didon
, Scene dramatique ? 1887
- Impressions d'Italie
? 1892
- La vie du poete
? sinfonija-dramm ? 1892
- Serenade a Watteau
(lirika ta’ Verlaine) ? 1896
- La couronnement de la muse
? spettaklu ? 1897
- Louise
? 1900
- Munich ?
poe?ija
sinfonika ? 1911
- Julien, ou La vie du poete
? 1913
- L'amour au faubourg
? 1913 (qatt ma ndaqqet)
- Orphee
? 1931 (mhux kompluta)
- Kanzunetti
- ^
a
b
Langham Smith R., "Gustave Charpentier",
The New Grove Dictionary of Opera.
Macmillan, London and New York, 1997.
- ^
Potter T., Notes for the Naxos "Great Opera Recordings" CD re-issue of the 1935 recording, 2003.
- ^
Baeck E.,
Andre Cluytens: Itineraire d'un chef d'orchestre.
Editions Mardaga, Wavre, 2009.
- ^
Charpentier, Gustave
. Mi?bur
2021-06-25
.
- ^
Orledge R., "Gustave Charpentier",
The New Grove Dictionary of Music.
Macmillan, London and New York, 2001.
- ^
Re-issued on VAI1075, 1994.
- ^
Cinquante Ans de Musique Francaise de 1874 a 1925.
Les Editions Musicales de la Librairie de France, Paris, 1925.