4 сарын 14

4 сарын 14 нь Григорийн тооллын жилийн 104 дахь ( ?нд?р жил бол 105 дэх) ?д?р юм. М?н он дуустал 261 ?д?р ?лдэж байна.

Онцлох ?йл явдал [ засварлах | кодоор засварлах ]

МЭ? 43 - Аугаа жанжин Юлий Цезарийн амь насанд халдсан Десимус Брутусын армийн эсрэг Марк Антони цэрэг х?д?лг?ж буулгаж аван барьцаалжээ.
МЭ 70 - Йерусалемын б?слэлт: Ромын эзэн хаан Веспасианы х?? Титус Эзэнт г?рний еврейн т?в сууринг Ромын легионы д?рв?н ангийн хамт б?слэв.
193 - Ромын сенатор Септимус Северус Иллирикимийн орчим болсон тулаанд ялалт байгуулж улмаар цэрг??дийнхээ урд ?г хэлэн ??рийг?? Ромын эзэн хаан хэмээн зарлажээ.
1028 - Германы хаан ширээнд Конрадын х?в??н III Хенри суув.
1205 - Загалмайтнууд болон Болгарчуудын хооронд болсон Адрианополийн тулаан эхэлжээ.
1294 - Юань г?рний аугаа хаан Хубилайн ач Т?м?р Юань г?рний хаан ширээнд сууж, хаан ширээний нэрээ "?лзийт" хэмээн авч Юань г?рний хаан ?лзийт Т?м?р болжээ.
1434 - Францын алдарт Нантесын с?мийг барьж эхлэв.
1471 - Английн хаан ширээний тэмцэл: Засаглал нь ганхаад байсан IV Эдуард хаанаар удирдуулсан Йорксист??д, Уорвикийн г?нгээр удирдуулсан Ланкастрчуудтай Банет орчимд тулав. Тулаан IV Эдуардын ялалтаар ?нд?рл?ж, хаан ширээгээ эг??лэн авчээ.
1561 - Дэлхийн т??хэнд ?л мэдэгдэх нисдэг биетийн талаар дурдсан анхны шастир б?тээгджээ. Германы Нюремберг орчмын тэнгэрт ?л мэдэгдэх гэрэл ?зэгдэж улмаар хоорондоо дайтаж байсан талаар "Агаарын тулаан" шастирт дурдсан байна.
1639 - Бохемийн цэрг??д Шведийн армитай Шемниц орчимд тулалдсан ч ялагдал х?лээв. Улмаар Шведч??д бие дааж улс байгуулахаар болжээ.
1715 - Одоогийн ?мн?д Каролина мужид эзлэн т?рэмгийлэгчид болон нутгийн уугуул иргэдийн хооронд дайн дэгдэв.
1775 - Хууль бусаар боолчуудыг эзэмшигчдийн эсрэг нийгэмлэгийг Бенжамин Франклин, Бенжамин Раш нар байгуулсан нь АНУ-д боол болон т?рийг эвлэр??лэн зуучлах анхны байгууллага болжээ.
1816 - Британийн эзлэн т?рэмгийллийн эсрэг Барбадосын боолын бослогыг удирдаж байсан Бусса Британичуудын гарт амиа алдав. Тэрээр Барбадосын ?ндэсний баатар болон м?нх?рчээ.
1828 - Алдарт хэл шинжээч Ноа Уебстер толь бичиг зохиож, зохиогчийн эрхээ ??р дээрээ авсан байна.
1849 - Унгар улс Австриас тусгаар тогтож байгаагаа зарлан, удирдагчаараа Лахос Коссутыг сонгожээ.
1865 - АНУ-ын Ер?нхийл?гч Абрахам Линкольн Форд театрт ж?жиг ?зэж байхад нь ж?жигчин Жон Уилкис Б??т буудав. Буудуулснаас хойш нэг ?дрийн дараа А.Линкольн амиа алдсан байна.
- АНУ-ын т?рийн нарийн бичгийн дарга Уиллиам Х.Сьюардын гэрт Льюс Пауэлл гэгч этгээд халджээ.
1871 -Германд парламент бюу рейхстаг байгуулагдсан.
1890 - АНУ-ын нийслэл Вашингтон хотноо болон Америк тивийн улс г?рн??дийн олон улсын бага хуралд оролцогчид Пан-Америкийн холбоог байгуулав.
1900 - Парис хотод Европ дахь хамгийн том олон улсын ?зэсгэлэн нээгдсэн.
1894 - Алдарт зохион б?тээгч Томас Эдисоны зохион б?тээсэн кинетоскопыг арван ширхэгийг суурилуулсан ?звэрийн газар АНУ-ын Нью-Йорк хотод байгуулагджээ. Энэ нь дэлхийн т??хэн дэх хамгийн анхны кино театр болсон байна.
1908 - АНУ-ын Монтана мужийн Миссури гол дээр ган т?мр??р барьсан "Хаузерийн хос далан"-гийн эхнийх нь усаа даалг?й нуржээ.
1909 - Оттоманы эзэнт г?рний цэрг??д Силисиа хотын Армени иргэдийн эсрэг халдлагыг зохион байгуулав.
1912 - Британийн зорчигч тээврийн Титаник х?л?г онгоц Умард Атлантын тэнгист орон нутгийн цагаар 23:40 цагийн орчимд м?с?н уул м?рг?в.
1921 - Монголын нутгийг ч?л??лж, Богд хаанаас итгэл, х?ндлэл олсон Барон Унгерн фон Штернберг 19-45 насны буриадуудыг цэрэгт татах тушаал гаргажээ. ?л дагагсадыг хатуу шир??нээр залхаан цээрл??лэхээр зарласан байдаг.
1927 - Шведийн Гётеборг хотод Вольво компани анхны машинаа гаргасан байна.
1928 - Германы нисэх х?чний "Юнкерс В 33" нисэх онгоц Канадын Грийнли аралд газардав. Ингэснээр Германы т??хэнд атлантын далай дамнасан анхны нислэг болон т??хэнд ?лдсэн юм.
1931 - Испанийн цэргийн ?нд?р албан тушаалтнууд эзэн хаан XIII Альфонсын б?х хэргэм зэргийг хурааж, Хоёрдугаар б?гд найрамдах улсаа тунхаглав.
1940 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн : Британийн тэнгисийн цэрг??д Норвегийн Намсос аралд газардав. Тэднийг газардсанаас хойш хоёр ?дрийн дараа шир??н тулаан дэгдсэн байна.
1941 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн : Германы генерал Эрвин Роммелоор удирдуулсан арми Ливийн Тобрук хот руу халдав.
1942 - Шинэхэн байгуулагдсан Мальта улс Жорж хааны загалмайг т?рийн далбаандаа ашиглахаар болжээ. ??нтэй холбогдуулан Их Британийн хаан VI Жорж ??р?? Мальт улсад энэ эрхийг гардуулсан байна.
1944 - Энэтхэгийн Бумбай хотын боомтод дэлбэрэлт болж 300 гаруй х?н амиа алдав. Дэлбэрэлтийн дараах эдийн засгийн хохирол 20 сая фунтээр хэмжигдэж байсан гэдэг.
1958 - ЗХУ-ын х??рг?с?н "Спутник 2" х?л?г 162 ?д?р сансарт ажилласны эцэст с?йрэв. Дэлхийн сансар судлалын т??хэнд ЗХУ анх удаа энэ х?л?гт амьд амьтан суулган х??рг?с?н юм. Лайка нэртэй нохойг суулган нисгэсэн ч х??рсн??с хойш ерд?? хэдхэн цагийн дараа ?хжээ.
1967 - Того улсын Ер?нхийл?гч Николас Груницкийг засгийн эрхээс нь т?лхэн унагаснаас хэдхэн ?дрийн дараа тус улсын засгийн эрхэнд генерал Гнассингбе Эядема гарчээ. Тэрээр 38 жил тус улсын засгийн эрхийг атгасан юм.
1978 - З?вл?лт Г?ржийн нийслэл Тбилис хотод эх хэлээ т?рийн албан ёсны хэл болгохын т?л?? нэгдсэн олон мянган х?нийг хамарсан жагсаал болов.
1981 - АНУ-ын Сансар судлалын "Шаттл" х?т?лб?рийн х?рээнд х??рс?н STS-1 буюу "Колумбиа" х?л?г туршин нислэгээ амжилттай ?йлдэв.
1986 - АНУ-ын Ер?нхийл?гч Рональд Рейганы тушаалаар Ливи улсад агаарын дайралт хийж 60 х?н амиа алдсаныг эсэрг??цэн Баруун Герман улсад ажиллаж байсан Америкийн хоёр иргэнийг чиглэсэн халдлага болжээ. Улмаар Америкийн хоёр иргэн Баруун Берлинд амиа алдсан юм.
- Т??хэнд б?ртгэгдсэн хамгийн том м?нд?р Бангладеш улсын Гопалганж д??рэгт буужээ. Нэгж м?нд?р 1 кг-ын жин татаж байсан гэдэг. Байгалийн гамшгийн улмаас 92 х?н амиа алдсан байна.
1988 - "Эрнест Уилл" цэргийн ажиллагааны х?рээнд АНУ-ын Самуель Б.Робертс х?л?г онгоц Персийн буланд гал нээжээ.
1991 - ЗХУ-аас албан ёсоор тусгаар тогтносны дараа Б?гд найрамдах Г?рж улсад ер?нхийл?гч гэх албан тушаал бий болов.
- Амстерам дахь Винсент ван Гогийн м?зейгээс нийт 500 сая ам.долларын ?нэ б?хий 20 уран зураг хулгайлжээ.
1994 - Ирак улсын хойд хэсэгт болж байсан цэргийн сургуулилтийн ?еэр АНУ-ын нисэх х?чний хоёр нисдэг тэрэг байр з?йн алдаа гаргаж АНУ-ын армийн хоёр нисдэг тэргийг гал нээн устгасны улмаас 26 цэрэг амиа алджээ.
1999 - Албанийн цагаачдын лагерь руу НАТО-гийн цэрг??д алдаа гарган гал нээсны улмаас 75 х?н амиа алдав.
- Австралийн Сидней хотод х?чтэй аадар бороо с??лдээ м?нд?р болон хувирч 2.3 тэрбум австрали долларын хохирол учруулжээ. Энэ нь Австралийн т??хэн дэх хамгийн их х?н??л дагуулсан байгалийн гамшиг болсон юм.
2002 - Венесуэлийн Ер?нхийл?гч Уго Чавез т?рийн эргэлт гаргахыг санаархсан цэрг??дийн гарт хоёр хоног барьцаалагдсаны эцэст эргэн ажилдаа оржээ.
2003 - АНУ-ын Засгийн газрын тушаалаар х?ний генийн б?тцийг тайлах ажиллагааг зохион байгуулж улмаар х?ний генийн б?тцийн 99.99 хувийг тайлж чадсан байна.
- АНУ-ын цэрг??д Багдад хотыг б?рэн эзлэх цэргийн ажиллагааны ?еэр Палестины зэвсэгт б?лэглэлийн тэрг?? Абу Аббас амиа алджээ.
2005 - АНУ-ын Орегон муж улс ижил х?йстний гэрлэлтийг х?лээн з?вш??р?х шийдвэрээс яг нэг жилийн ?мн? Мултнома с?мд ижил х?йстн??дийн нууц хурим болов.
2010 - Т?вдийн ??рт?? засах улсын Юш? хотод 6.9 магнитудын х?чтэй газар х?д?лж, 2,700 гаруй х?н амь насаа алджээ.
2014 - Нигерийн нийслэл Абужа хотод болсон хоёр удаагийн дэлбэрэлтийн улмаас наад зах нь 75 х?н амиа алдаж, 141 х?н шархдав.
- Нигерийн Чибок хотын нэгэн дунд сургуулиас 276 сурагч охидыг барьцаалав. Энэ хэргийг Африкийн "Боко Харам" террорист б?лэглэл зохион байгуулжээ.

Мэндэлсэн алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

1578 - Испанийн хаан III Филип (1621 онд нас барсан)
1629 - Голландын нэрт математикч, одон оронч Кристиаан Хьюженс (1695 онд нас барсан)
1738 - Их Британийн Ер?нхий сайд Уиллиам Кавендиш-Бентинк (1809 онд нас барсан)
1741 - Японы Эзэн хаан Момозоно (1762 онд нас барсан)
1773 - Францын зургаа дахь Ер?нхий сайд Жеан-Баптист де Виллье (1854 онд нас барсан)
1812 - Шинэ Зеландын 11 дэх Ер?нхий сайд Жорж Грей (1898 онд нас барсан)
1889 - Английн нэрт т??хч Арнольд Ж.Тойнбий (1975 онд нас барсан)
1903 - Олимпын х?рэл медальт Шведийн зээрэнцэг шидэгч Рут Сведберг (2002 онд нас барсан)
1905 - Олимпын м?нг?, х?рэл медальт Германы г?йгч Георг Ламмерс (1987 онд нас барсан)
1906 - Саудын Арабын Хаан Файсал (1975 онд нас барсан)
1907 - Гайти улсын 40 дэх Ер?нхийл?гч Франсуа Дувалье (1971 онд нас барсан)
1921 - Нобелийн шагналт Америкийн эдийн засагч Томас Шеллинг (2016 онд нас барсан)
1927 - Нобелийн шагналт Шинэ Зеландын химич Алан МакДайрмид (2007 онд нас барсан)
1932 - Египетийн 47 дахь Ер?нхий сайд Атеф Эбейд (2014 онд нас барсан)
- Америкийн кантри урсгалын хатан хаан гэгдэх нэрт дуучин Лоретта Линн
1942 - Олимпын алт, м?нг?н медальт, Европын аварга З?вл?лтийн ?ндрийн харайгч Валерий Брумель (2003 онд нас барсан)
1943 - Ливаны 65 дахь Ер?нхий сайд Фуад Синиора
1945 - Самоа улсын найм дахь Ер?нхий сайд Туйледа Айоно Сайлеле Малиелегао
- Алдарт "Дийп П?рпл" хамтлагийн ??сгэн байгуулагч, гитарчин Ричрад Блекмор
1958 - "Доктор Хэн" киноны од Шотландын ж?жигчин Питер Капальди
1960 - "Бидний хайртай Реймонд", "Музейз ?нг?р??с?н ш?н?", "Немогийн эрэлд" киноны од, Америкийн инээдмийн ж?жигчин Бред Гарретт
1962 - Олимпын м?нг?н медальт Канадын спорт алхааны тамирчин Гуйлламе ЛеБланк
1973 - "Т?г?лд?р хуурч" кинонд б?тээсэн д?рээрээ Академийн шагнал х?ртсэн ж?жигчин Адриен Броди
1983 - Шотландын х?лб?мб?гч Жеймс МакФадден
1984 - Японы мэргэжлийн с?мо б?хийн 70 дахь их аварга Даваанямын Бямбадорж (Хар?маф?жи)
1992 - Данийн х?лб?мб?гч Фредерик С?ренсен
1996 - "Нарангэрэлт бяцхан мисс", "Нимийн арал", "Миний эгчийн асрагч" киноны од ж?жигчин Абигейл Бреслин

Нас барсан алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

911 - Ромын пап III Сержиус (т?рс?н огноо тодорхойг?й)
1132 - Киевийн вант улсын Их ван I Мстислав (1076 онд т?рс?н)
1912 - Францын 50 дахь Ер?нхий сайд Анри Бриссон (1835 онд т?рс?н)
1914 - Социалист "Фабианы нийгэмлэг"-ийг ??сгэн байгуулалцсан Хуберт Бланд (1855 онд т?рс?н)
1930 - ЗХУ-ын нэрт яруу найрагч, зохиолч Владимир Маяковский (1893 онд т?рс?н)
1986 - Францын нэрт зохиолч, эмэгтэйч??дийн эрхийн т?л?? тэмцэгч Симон де Боварь ( 1908 онд т?рс?н)
2000 - Компьютерийн зип файлын программыг зохиогч, программист Фил Катц (1962 онд т?рс?н)
2013 - Перу улсын 121 дэх Ер?нхий сайд Армандо Виллануева (1915 онд т?рс?н)
2015 - Америкийн нэрт дуучин Перси Следж (1940 онд т?рс?н)