| Стокхольм хот
|
С?лд туг
|
Logo
|
|
|
|
| Газар нутаг
|
38.41 км²
|
| Х?н ам (2010)
|
97,122 х?н
|
Стокхольм
,
[1]
(
шведээр
Stockholm
[?st?kː??lm]
)
Швед
улсын
нийслэл
б?г??д 2018 оны байдлаар хамгийн том 1 006 984 х?нтэй
хот
.
[2]
Меларен нуур болон Балтын тэнгисийн эрэг дээр байралдаг юм. XIII зуунаас эхлээд тус улсын эдийн засгийн т?в болсон хот юм. Нийслэл хотод Шведийн хааны ордон, Засгийн газар болон Риксдаг /парламент/ байралдаг байна.
Эх сурвалжуудад Стокхольм байрладаг газрыг Агнафит хэмээх Агне хааны нэрэмжит суурин гэж нэрлэдэг байжээ. 1187 онд загасчны тосгоны суурин дээр бэхэлсэн суурин барьж эхл??лсэн т??хтэй. Эхний барилгуудыг Стадсхолмен арал дээр барьж эхэлсэн байна. Стокхольм хотыг анх 1252 оны эх сурважид дурдсан байдаг. Энэ хотыг Биргер Магнуссон ?ндэслэсэн гэж ?здэг.
Газарз?йн таатай байрлал нь худалдааны хот болохд н?л??лс?н байна. XIV-XV зууны ?ед германчууд х?н амын д?р?вний нэг, магистратын буюу хотын захиргааны хагасыг б?рд??лдэг байжээ. З?вх?н 1471 оноос хойш швед??д хотын удирдлгагад байр сууриа олж авч чаджээ. 15-р зууны с??лчээр энд Шведийн ?ндэсний баатар Стен Стуре /том/ нь Данийн эсрэг томоохон бослого гаргаж, Шведийг Даниас тусгаар тогтнохыг уриалж байжээ. 1520 оны 11-р сарын 8-нд Данийн хаан Шведийн бослогыг ?д??с?н б?х х?м??сийг цаазаар авах тушаал ?гс?н байна. Эдгээр ?йл явдлууд нь Шведийн хувьд ?ндэсний эмгэнэлт явдал болж, "Стокхольмын цуст байр" хэмээн нэрлэгдэх болсон.
19-р зууны эхний хагаст хотын ач холбогдол буурсан боловч 19-р зууны хоёрдугаар хагаст эдийн засгаа сэргээн босгож, шинэчилсэн. Шинэ т?рлийн ?йлдвэрлэл бий болсноор худалдаа, ?йлчилгээний томоохон т?в болжээ.
1901 оноос хойш Нобелийн Хороо Стокхольм хотод хуралдаж Нобелийн шагналтнуудыг тодруулж жил б?р шагнадаг болжээ.
1912 онд зуны олимп, 1956 оны зуны олимпын морин спортын тэмцээн энд зохиогдож байжээ.
1950 оноос хойш тус хотод метро ажиллаж байгаа б?г??д нийт 105,7 км урт гурван шугамын 100 ?рт??тэй юм. Холболтг?й 4 трамвайн шугам, гурван хот хоорондын т?м?р замын систем байдаг б?г??д тэдгээрийн нэг нь нарийн царигтай (891 мм). ??нээс гадна автобус, усан голын тээвэр байдаг.
Стокгольм хотод 3 нисэх онгоцны буудалтай. "Стокгольм-Арланда" олон улсын нисэх онгоцны буудал нь хотоос умард з?гт 42 км зайд байрладаг. М?н хотын дотор байрлах "Бромма" нисэх онгоцны буудал, хотоос ?мн? з?гт 95 км-т орших "Скавста" нисэх онгоцны буудал байдаг байна.
Анхны шинжлэх ухааны т?в??д болон томоохон боловсролын байгууллагууд 18-р зуунд Стокгольм хотод байгуулагдсан. Энд янз б?рийн эрдэмтдийн судалгаа, одон орон судлал, анагаах ухаан гэх мэт янз б?рийн мэргэжлээр сургалт явуулж ирсэн байна. Дараа нь Стокгольмын Одон орон судлалын т?в байгуулагдсан. Анагаах ухааны боловсрол нь Каролинскийн дээд сургуульд т?вл?рч байв. Хатан хааны технологийн институт нь 1827 онд байгуулагдсан б?г??д ?н??г х?ртэл Скандинавын хамгийн том технологийн институт юм. Энд 13 мянга орчим оюутан суралцдаг.
Стокгольмын их сургууль нь 1878 онд байгуулагдсан боловч з?вх?н 1960 онд б?рэн эрхт Их сургуулийн статустай болсон. 2004 онд тус их сургууль 35,000 оюутантай байжээ. Байгалийн шинжлэх ухааны х?рээлэнг??д байгуулагдсан б?г??д тэдгээрийн хамгийн алдартай нь Шведийн Байгалийн т??хийн музей, Бергианска трэдгарден ботаникийн цэцэрлэг юм. Стокгольмын Эдийн засгийн сургууль нь 1909 онд байгуулагдсан б?г??д тус улсын ц??н хэдэн хувийн их сургуулиудын нэг юм.
Стокгольм хотод Хатан хааны ч?л??т урлагийн академи (1735), Хатан хааны х?гжмийн дээд сургууль (1771 онд Хатан хааны х?гжмийн академи нэртэйгээр байгуулагдсан) ажилладаг. Стокгольмын их сургуулийн сэтгэл судлалын факультет Хатан хааны технологийн дээд сургууль 1995 онд Седёрт?рн их сургууль Стокгольмын ?мн?д хэсэгт нээгдэв. Карлберг цэргийн академи, /дэлхийн хамгийн эртний цэргийн академи/ (1792); Констфак дизайны сургууль (Швед: Konstfack) (1844), Их сургуулийн дуурийн коллеж (1968), б?жиг дэглэлт, х?гжмийн боловсрол ; Стокгольмын Боловсролын х?рээлэн (Lararhogskolan i Stockholm).
| Стокхольм
|
|---|
| Уур амьсгалын диаграмм
|
|---|
|
|
Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Стокхольм
|
|
1-р сар
|
2-р сар
|
3-р сар
|
4-р сар
|
5-р сар
|
6-р сар
|
7-р сар
|
8-р сар
|
9-р сар
|
10-р сар
|
11-р сар
|
12-р сар
|
|
|
| Маx.
Температур
(
°C
)
|
?1
|
?1
|
3
|
9
|
16
|
21
|
22
|
20
|
15
|
10
|
5
|
1
|
Ø
|
10.1
|
| Мин. Температур (°C)
|
?5
|
?5
|
?3
|
1
|
6
|
11
|
13
|
13
|
9
|
5
|
1
|
?3
|
Ø
|
3.6
|
|
|
| Тунадас
(
мм
)
|
39
|
27
|
26
|
30
|
30
|
45
|
72
|
66
|
55
|
50
|
53
|
46
|
Σ
|
539
|
|
|
| Нартай цаг
(
h/d
)
|
1.3
|
2.4
|
4.9
|
6.5
|
8.8
|
10.2
|
8.9
|
7.6
|
5.4
|
3.1
|
1.6
|
1.0
|
Ø
|
5.2
|
|
|
| Бороотой ?д?р
(
d
)
|
18
|
15
|
13
|
11
|
11
|
12
|
15
|
14
|
15
|
14
|
17
|
18
|
Σ
|
173
|
|
|
| Усны температур
(°C)
|
3
|
2
|
2
|
3
|
6
|
11
|
16
|
17
|
14
|
9
|
6
|
3
|
Ø
|
7.7
|
|
|
| Агаарын чийгшил
(
%
)
|
87
|
86
|
80
|
73
|
64
|
66
|
71
|
78
|
81
|
85
|
88
|
89
|
Ø
|
79
|
Т
е
м
п
е
р
а
т
у
р
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1-р сар
|
2-р сар
|
3-р сар
|
4-р сар
|
5-р сар
|
6-р сар
|
7-р сар
|
8-р сар
|
9-р сар
|
10-р сар
|
11-р сар
|
12-р сар
| Хур тунадас
Х
у
р
т
у
н
а
д
а
с
|
39
|
27
|
26
|
30
|
30
|
45
|
72
|
66
|
55
|
50
|
53
|
46
|
|
|
1-р сар
|
2-р сар
|
3-р сар
|
4-р сар
|
5-р сар
|
6-р сар
|
7-р сар
|
8-р сар
|
9-р сар
|
10-р сар
|
11-р сар
|
12-р сар
|
|
-
1868 онд
-
Зам, талбай
-
Дээрээс харахад
-
Улсын вангийн ордон
-
Музей
-
Их сургууль
-
Марафон
-
Газрын зурагт
-
Б?мб?гтэй хоккей
- ↑
МУ-д хэлэхэд онц ялгааг?й хэдэн янзаар салаалан бичиж байна.
Stockholm
гэсэн ?гний ?гийн дунд орж буй "h" ?сэг
л
х
агва
гэдэгт байгаа шиг сул дуутай ш?ргэх "х" юм. Орос бичигт "г" ?сгээр тэмдэглэдэг нь Монголд XX зуунаас дэлгэрсэн
Стокгольм
. Швед бичгийн гэх заримдаг ойлголт, ?нэндээ англи бичгээс
Стокхольм
,
Стокхолм
. Шведээр ш?ргэх "х"-г гээж [сток-коольм] хэмээн хэлдгээс бичвэл
Стоккольм
,
Стокольм
. ??нд "ol"-ийг уртаар з??л?н хэлэх тул з??лний тэмдэгтэй "оль" [ооль] гэнэ. Худам монгол ?сгээр
????????
(стокхолм),
?????????
(стокголм) гэж бичнэ.
- ↑
"Folkmangd i riket, lan och kommuner 31 december 2011 och befolkningsforandringar 2011".
Statistics Sweden.