Латин хэл

Латин хэл
Латин хэл
	Колизей дахь Латин бичиг
??рийн нэр	Lingua latina
Тархалт	Эрт дээр ?ед Ромын эзэнт г?рэн г.м Европын ?мн?д, ?рн?д хэсэгт тархаж байлаа. 6-9-р зууны ?еэс тус хэл нь Роман т?рлийн хэлн??д болж хувирсан. Орчин цагт Латин хэлийг м?хс?н хэл гэж ?здэг.
Хэлний ангилал	Энэтхэг-Европ Итали Латин-Фалиск Латин хэл ; ; ;
Бичиг ?сэг	Латин ?сэг
Албан ёсны хэрэглээ
Улс	Орчин цагт Ватикан
Тохируулагч байгууллага	Эрт цагт Ромын з?в бичиг, уран уншлагын сургуулиуд. ; Одоо цагт "Латин хэлний сан" (латинаар "Opus Fundatum Latinitas").
Томьёолбор
ISO 639-1	la
ISO 639-2	lat
ISO 639-3	lat
	Латин хэлт Ромын эзэнт г?рний хамгийн аугаа тэлэлт (Христийн тооллын 117 он)
	Латин хэлнээс уламжлан залгасан ?н??гийн Роман т?рлийн хэл тархсан газрын зураг

Латин хэл ( Латинаар lingua lat?na ) нь итали хэлн??дийн нэг гэж тооцогддог ^[3]. Лаций болон Эртний Ромд эртний грек хэлний нэгэн адил хэрэглэж ирсэн хэл. Ромын байлдан дагуулалтаар латин хэл Газар дундын тэнгис , Европын ихэнх хэсэгт тархжээ. Каталан , франц , итали , португал , румын , испани зэрэг Роман овгийн хэлн??д б?гд латин хэлнээс гаралтай ^[4] б?г??д ??р олон хэл, ялангуяа Европын хэлн??д шинжлэх ухаан х?гжих явцад ?гийн сангаа латин хэлнээс их баяжуулсан ажээ. XVII зууныг х?ртэл латин хэл т?в ба баруун Европын шинжлэх ухаан, эрдэм шинжилгээний олон улсын хэлний ??рэг г?йцэтгэж байгаад аажмаар ярианы амьд хэлн??дэд шахагджээ. Латин хэл нь ?н??д?р Ватиканд хэрэглэгдэж байгаа б?г??д Ромын Ромын Католик шашны с?мийн албан ёсны хэл б?г??д ёслол м?рг?лийн ?еэр хэрэглэдэг байна.

Сонгодог латин хэл нь Цицерон (МЭ? 106-43), Цезарь (МЭ? 100-44) нарын зохиолуудад синтаксис, Вергилий (МЭ? 70-19), Горац (МЭ? 65-8) ба Овид (МЭ? 43 - МЭ 18) нарын яруу найргийн зохиолуудад хамгийн тод илэрхийлэлтэй гардгийг хэлдэг байна.

Дундад зууны эсвэл Христийн шашинтай латин бол юуны т?р??нд шашны уншлагын текст??д - дуулал, дуулах, залбирал хийхэд ашигладаг юм. 4-р зууны т?гсг?лд Стридоны Иероним Библийг б?хэлд нь латин хэл р?? х?рв??лсэн. Вулгата гэж нэрлэгддэг энэх?? орчуулга нь 16-р зуунд Трентийн Католик с?мд эх хувьтай д?йц??лэн х?лээн з?вш??р?гдс?н байв. Т??нээс хойш латин хэлийг эртний еврей, эртний грек хэлтэй хамт Библийн ариун хэлний нэг гэж ?здэг болсон.

Латин хэл албан ёсны байсан улсууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

1733 он х?ртэл - Английн Вант улсын албан ёсны хэл байсан. 1066 оноос засгийн газрын баримт бичгийг латин ?сгээр бичдэг байсан байна. Албан бус бичиг баримтууд 15-р зуунаас англи хэлээр бичигдсэн байдаг. Т?р зуур, протекторатын ?ед (1653-1660) латин хэлийг англи хэлээр сольжээ. 1660 оноос хойш латин хэл нь баримт бичгийн албан ёсны хэл болсон боловч практик дээр олон баримт бичгийг англи хэлээр бичсэн байв. 1731 онд англи хэлийг баримт бичгийн албан ёсны хэл болгосон хууль батлагдсан. Энэх?? хууль нь 1733 онд х?чин т?г?лд?р болсон б?г??д 1863 он х?ртэл х?чинтэй байжээ.

1781 он х?ртэл - Германы мужуудад латин хэлээр сургалт явууулж байсан. 1522 онд Лютер (Виттенбергт) анх удаа Шинэ Гэрээг хэвл??лсэн б?г??д ??нийг латинаар биш герман хэлээр хэвл??лжээ. 1523 онд (Альстедт) Мюнцер католик шашны ?йлчилгээг латин хэлээр явуулахаа больж, герман хэлээр сольсон (хэдийгээр саксон ??р??р хэлбэл герман хэл) оффисын ажил болон ш??х дээр ашиглаж байжээ. 1524 онд Германы анхны дууны цуглуулга гарчээ. Орфуртыг "Enchiridion" ("Энхиридион") гэж нэрлэдэг. Ном бичиж, хэвл??лдэг гол хэл нь латин хэл хэвээр байсан боловч 1681 он гэхэд (??р??р хэлбэл Германы шинэ дээд эрин ?ед) герман хэлээрх номын тоо их байсан. 1781 онд сургалтын латин хэлийг герман хэлээр сольсон байна.
Латин хэл нь 1784 он х?ртэл Прагийн их сургууль, Чехийн абан ёсны сургалтын хэл байв. 1784 онд ??нийг герман хэлээр сольжээ. Чех улсын хамгийн анхны уран зохиолыг латин ?сгээр бичиж хадгалсан байдаг. Чех хэлээрх б?тээл??д 13-р зууны хоёрдугаар хагаст гарч эхэлсэн.
Польшид 16 зууны эцсээс польш хэл р?? шилжсэн байна.
1844 он х?ртэл Унгарын хаант улсын албан ёсны хэл нь латин байсан.
1857 он х?ртэл Испанид албан хэл байсан.
1912 он х?ртэл Италийн хаант улсад дээд боловсролын хэл нь латин байжээ.

Тайлбар [ засварлах | кодоор засварлах ]

↑ "Schools", Britannica (1911 ed.)
↑ Opus Fundatum Latinitas is an organ of the Roman Catholic Church , and regulates Latin with respect to its status as official language of the Holy See and for use by Catholic clergy.
↑ Sandys, John Edwin (1910). A companion to Latin studies . Chicago: University of Chicago Press. pp. 811?812.
↑ Bryson, Bill (1996). The mother tongue: English and how it got that way . New York: Avon Books. pp. 33?34.

Эшлэл [ засварлах | кодоор засварлах ]

Bennett, Charles E. (1908). Latin Grammar . Chicago: Allyn and Bacon.
Herman, Jozsef; Wright, Roger (Translator) (2000). Vulgar Latin . University Park, PA: Pennsylvania State University Press. {{ cite book }}: |first2= has generic name ( help )
Palmer, Frank Robert (1984). Grammar (2nd ed.). Harmondsworth, Middlesex, England; New York, N.Y., U.S.A.: Penguin Books.
Vincent, N. (1990), "Latin", in Harris, M. (ed.), The Romance Languages , Oxford: Oxford University Press , ISBN 0-19-520829-3 {{ citation }}: More than one of |editor1-first= and |editor-first= specified ( help ) ; More than one of |editor1-last= and |editor-last= specified ( help )
Waquet, Francoise; Howe, John (Translator) (2003). Latin, or the Empire of a Sign: From the Sixteenth to the Twentieth Centuries . Verso. ISBN 1-85984-402-2 . {{ cite book }}: |first2= has generic name ( help )
Wheelock, Frederic (2005). Latin: An Introduction (6th ed.). Collins. ISBN 0-06-078423-7 .

Цахим холбоос [ засварлах | кодоор засварлах ]

Mediae Latinitatis Lexicon

[1] "Schools", Britannica (1911 ed.)

[2] Opus Fundatum Latinitas is an organ of the Roman Catholic Church , and regulates Latin with respect to its status as official language of the Holy See and for use by Catholic clergy.

[3] Sandys, John Edwin (1910). A companion to Latin studies . Chicago: University of Chicago Press. pp. 811?812.

[4] Bryson, Bill (1996). The mother tongue: English and how it got that way . New York: Avon Books. pp. 33?34.

[1]

[2]

[3]

[4]