Катар Улс ?????? ???? ???? ???   ( Араб ) Dawlat Qa?ar
Т?рийн далбаа
Уриа:  ???? ????? ?????? Бурхан, Улс, Эмир
Т?рийн дуулал:   ?????? ??????? As-Sal?m al-?Am?r? ) "Эмирийн амрыг эрье"
Арабын хойгд орших Катар улсын байршил (хар ногоон)
Нийслэл ба томоохон хот	Доха 25°18′N 51°31′E  /  25.300°N 51.517°E  / 25.300; 51.517
Албан ёсны хэл	Араб хэл [1]
Нийтлэг хэл	Англи хэл
Угсаатны б?лг??д (2015) [2]	40% Арабчууд 36% ?мн?д Азиуд     ? 18% Энэтхэг     ? 18% Пакистан 10% Иранчууд 14% Бусад
Шашин (2020) [3]	65.5% Ислам ( албан ёсны ) 15.1% Хинд? 14.2% Христ 3.3% Буддизм 1.9% Бусад
Ард т?мний нэршил	Катарчууд
Т?р засаг	Нэгдмэл Исламын парламентын хагас-?ндсэн хуульт хаант засаг
?  Эмир	Тамим бин Хамад
?  Ер?нхий Сайд	Халид бин Халифа
Хууль тогтоох байгууллага	З?вл?лд?х Ассамблей
Т??х
?  Катарын ?ндэсний ?д?р	12 сарын 18, 1878
? Тусгаар тогтнолоо тунхаглав	9 сарын 1, 1971
?  Их Британиас тусгаар тогтнов	9 сарын 3, 1971
Газар нутаг
? Нийт	11,581 км 2 ( 158 )
? Усны эзлэх талбай (%)	0.8
Х?н ам
? 2020 тооцоо	2,795,484 [4] ( 139 )
? 2010 тооллого	1,699,435 [5]
? Нягтаршил	176/км 2 ( 76 )
ДНБ   ( ХАЧТ )	2022 тооцоо
? Нийт	▲ $315.299 тэрбум [6] ( 51 )
? Нэг х?нд ноогдох	▲ $112,789 [6] ( 4th )
ДНБ   (нэрлэсэн)	2022 тооцоо
? Нийт	▲ $236.257 тэрбум [6] ( 56 )
? Нэг х?нд ноогдох	▲ $84,514 [6] ( 6 )
ОТББИ   (2007)	41.1 [7] дундаж
ХХИ   (2021)	▲  0.855 [8] маш ?нд?р  ·  42
М?нг?ний нэгж	Катарын риал (QAR)
Цагийн б?с	UTC +3 ( АСЦ )
Жолооны тал	баруун [9]
Утасны томьёо	+974
Домэйн нэр	.qa ???.

Катар Улс ( Араб : ???? ??? ?? Давлат Катар эсвэл Даулат Катар ) ? Баруун ?мн?д Ази , Арабын хойгийн з??н дээд эргийн Катар хойгт байрлах улс ( эмирт улс ). Урд талаараа газраар Саудын Араб улстай хил залгадаг бол бусад талаараа Персийн булангаар х?рээлэгдэнэ.

Газар з?й [ засварлах | кодоор засварлах ]

Катар 11,437 ам д?рв?лжин километр талбайтай, дэлхийн улс орнуудын дунд газар нутгийн хэмжээгээрээ 158-рт жагсдаг.

Байрлал [ засварлах | кодоор засварлах ]

Катар улс хойд ?рг?ргийн 24°-27°, з??н уртрагийн 50°-52°-ын торонд байх хойноос урагш 160 км, з??нээс баруунш 80 км сунасан хойг дээр оршино. ?мн?д талаараа Саудын Арабтай хиллэдэг, бусад талаараа Персийн буланд тулна. Арлын Бахрейн улсаас 30 км зайтай.

Газрын тогтоц [ засварлах | кодоор засварлах ]

Газрын гадаргуу тэгш талархаг, гол т?л?в шохойн чулуугаар б?рхмэл, чулуурхаг, зарим хэсэгтээ намгархаг. Цэвэр усны н??ц багатайгаас ундны усаа гадаад орноос з??в?рл?д?г.

Уур амьсгал [ засварлах | кодоор засварлах ]

Арабын ц?лд ойр, Мэлхийн замаас холг?й орших учир говь ц?лийн уур амьсгалтай, жилд дунджаар 100 мм орчим тунадас унадаг, дундаж температур нь I сард +16С, VII сард +32С орчим, зарим ?ед +45С х?рдэг.

Ашигт малтмал [ засварлах | кодоор засварлах ]

Газрын тос , шатдаг хий , т?мрийн х?дэр, шохойн чулуугаар баялаг.

Катар нь Ази тивийн баруун ?мн?д хэсэгт урд хэсгээрээ Саудын араб улстай, бусад талаараа Персийн булангаар х?рээлэгдсэн хойгийн улс юм. Энэтхэгийн далайд гарцтай тус улсын т??х одоогоос д?рв??с таван мянган жилийн тэртээгээс эхлэх б?г??д археологийн малталтаар эртний соёл иргэншлийн эд з?йлс ихээр олддог байна. Тус орон газрын тос болон шатахуунаар баян ?ндэстэн б?г??д эдийн засгийн гол х?ш??рэг нь юм. Экспортын 85 хувийг эзлэх газрын тосны орлогоороо дотоодын нийт б?тээгдэх??ний 50 гаруй хувь болон Засгийн газрын орлогын 70 хувийг дангаараа олдог байна. Катар газрын тос олборлохоос ?мн? сувдыг их хэмжээгээр олборлодог б?с нутаг, боомт байсан б?г??д одоо ч гэсэн сувдыг т??ж олборлож арилждаг. Улс т?рийн тогтолцооны хувьд 19 д?гээр зуунаас хойш Аль танийн ?е залгамжилсан хэмжээлшг?й засаглалтай Эмирт улс болсон юм. Катар нь 16 зууны ?еэс эхлэн Португал, Османы зэнт улс, Перс буюу Ираны ноёрхолд, 1882 оноос Английн харъяа байсан ба 1971 оны ёсд?гээр сарын нэгэнд тусгаар тогтносон б?рэн эрхт улс болсноо дэлхий дахинаа зарласан байна. ? “Катар” гэсэн нэр нь эртний худалдааны чухал боомт “Зубара” хотоос гаралтай. ? Нийслэл хот Доха. ? ?ндсэн гол хууль нь Шари хууль ? Нэг х?нд ноогдох дотоодын нийт б?тээгдэх??н 2009 оны байдлаар 68,871 ам доллар. ? Тус улсад ямар нэгэн нам ?йл ажиллагаа явуулдагг?й. ? Шашин ш?тлэгийн хувьд нийт х?н амын 77,5% лал, 8,5% христ, 14% нь бусад шашин ш?тдэг. ? 2010 оны тооллогоор 1,696,563 мянган х?н амтай б?г??д ??нээс араб 40%, пакистан 18 %, энэтхэг 18 %, иран ?ндэстэн 10 хувийг эзэлдэг байна. Бусад нь цагаачид. ? Албан ёсны хэл араб хэл. Бусад жижиг хэл??дээр ярьдаг ч арай ил?? англи хэлээр ярьдаг. ? Жилийн дундаж хэм нь 24 градус. ? Дундаж наслалт эмэгтэй 76, эрэгтэй 71 байдаг. ? 2007 оноос эхлэн 12 дугаар сарын 18-ныг катарчууд ?ндэсний ?д?р болгон тэмдэглэсээр иржээ. Энэ нь т?рийн эрхийг Аль Тани авч, Катар улс байгуулагдсан ?д?р юм. ? М?н арабын орнуудын том телевиз болох Ал жаазера телевизийн т?в байр нь Доха-д байдаг. ? Катарт ойролцоогоор 26 триллион куб метр газрын тосны н??ц б?г??д энэ нь дэлхийд гуравдугаарт орох ?з??лэлт юм. ? М?нг?ний нэгж нь риаль ба 3,63 ам доллартай тэнцэнэ. ? Х?йсийн харьцаа нь нэг эмэгтэйд 3.46 эрэгтэй ноогддог байна. Н?Б, Арабын улсуудын холбоо, Олон улсын худалдааны байгууллага зэрэг байгууллагуудын гиш??н орон. Парламентыг нь Мажилис Аль Шуара гэх ба 2005 онд баталсан шинэ ?ндсэн хуулиар парламент нь 45 гиш??нтэй байхаар болсон байна. Тус 45 гиш??ний 30-ыг нь арт т?мэн сонгож, 15-ыг нь Эмир сонгодог. 1980 оны с??л 1990 оны эхээр катарт эдийн засгийн хямрал болж улмаар 1995 онд Эмир Хамад Бин Халифа Аль Тани т?рийн эрхэнд гарч улс орноо з?в бодлогоор удирдан чигл??лж ?н??гийн т?вшинд х?ргэжээ. Катарт ?в?л дулаан, зун нь маш халуун, чийглэг байдаг байна. Гол м?р?н гээд байх з?йл ховор. 2001 онд Бахрейн болон Саудын арабын орнуудтай холбоотой хил хязгаарын маргааныг эцэслэн шийдвэрлэсэн. 2010 оны байдлаар тус орон дэлхийн сайн замын н?хц?л байдалтай орнуудын нэгээр шалгарсан байна. Учир нь шатахууны ?нэ хямд учир тээвэрлэлт ихэвчлэн зам тээврээр явагдана. Хотуудын хооронд засмал замын с?лжээгээр холбогдсон б?г??д тоон системийн замын х?д?лг??ний д?рэм ?йлчилдэг байна. Харин саяхныг х?ртэл т?м?р замын с?лжээг?й байсан. Катарын засгийн газар нь 26 тэрбум долларын санх??жилтээр 20 жилийн дотор олон улсын жишигт х?рсэн т?м?р замыг б?тээн босгохоор болжээ. Энэх?? т?м?р зам нь з?вх?н ??рийн орон т?дийг?й х?рш зэргэлдээ орнуудыг холбосон байхаар т?л?вл?с?н аж. Лалын шашны зан ?йл болох Рамадан сарын турш мацаг барин, архи уух болон тамхи татахыг хатуу хориглодог. С??лийн жил??дэд катар боловсролын салбартаа их анхаарал хандуулах болсон. Катарын их сургууль нь 1973 онд байгуулагдсан б?г??д Катарт б?х шатны боловсролыг ?нэ т?лб?рг?й олгодог байна. Хамгийн с??лд л гэхэд “Катарын сан”-гийн дэмжлэгтэйгээр АНУ-ын нэр х?ндтэй хэд хэдэн сургуулиудын салбар сургууль нээгдсэн байна

Катар улс Баруун ?мн?д Азийн Персийн булан дахь Катарын хойг дээр, урдуураа Саудын Араб, АНЭУ-тай хиллэж, бусад талаараа Персийн булангийн усаар х?рээлэгдэн оршдог.

Х?н амын тэн хагас нь уугуул нутгийнхан буюу арабчууд, бусад нь иран, энэтхэг, пакистан зэрэг орноос цагаачлан ирэгсэд юм. Оршин суугчдын ихэнх нь баян б?рд, эрэг хавийн нутаг, нефть олборлох районуудад суурьшдаг ба н??дэлчин маягаар амьдардаг ц??нх ч бас бий. Х?н амын амьдралын т?вшин доогуур, ихэнх нь бичиг ?сэг мэдэхг?й. Албан ёсны хэл нь араб.

Ихэнх нутагт ц?л газрын ургамал ургадаг.

Х?д?? аж ахуй нь буурай х?гжилтэй, баян б?рдийн орчимд хасарваань, шар будаа, эрдэнэ шиш, х?нсний ногоо тариалж, ц?л?рх?г газраа гол т?л?в тэмээний аж ахуй эрхэлдэг. Эрэг хавийн газраас загас далайн сам барих, сувд т??х ажил эрхэлдэг.

Катарын хойг дээр б?р МЭ? 3?2 мянган оноос эхлэн х?н оршин сууж байжээ. VII зуунд Катар Арабын Халифт улсын б?рэлдэх??нд орсон боловч т??нийг м?хс?ний дараа X зуунд Кармантуудын улсад харьяалагдах болжээ. XII?XIV зуунд Бахрейны мэдэлд, XVI зуунд т??ний хамтаар Португалд, хожим нь Туркт эзлэгджээ. 1914 онд Катарыг Их Британи мэдэлдээ авч, 1971 он х?ртэл эзэмшиж байв. 1971 оны IX сарын 1-нд Ката тусгаар тогтнож, Н?Б-ийн гиш??н болжээ.

Катарыг хэмжээг?й эрхт халиф (эзэн хаан) толгойлдог.

М?нг?ний нэгж нь Катарын риал.

Эх ??свэр [ засварлах | кодоор засварлах ]