한국   대만   중국   일본 
Холандски ?азик ? Википеди?а Пре?ди на содржината

Холандски ?азик

Уреди врски
Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
(Пренасочено од Холандски )
Холандски ?азик
Фламански ?азик
Nederlands, Vlaams
Изговор [?neːd?rl?nts]   ( слушни )
Застапен во Воглавно во Холанди?а , Белги?а , и Суринам ; но и во Аруба , Курасао , Свети Мартин , како и во Франци?а .
Подрач?е Западна Европа , ?ужна Америка и Карипски Острови .
Говорници 23 милиони  (2006) [1]
вкупно: 28 милиони [2]
(без африканс )
?азично семе?ство
Претходни облици:
Писмо холандска латиница
Статус
Службен во   Аруба
  Белги?а
  Курасао
  Холанди?а
  Свети Мартин (Холанди?а)
  Суринам
Бенелукс Бенелукс
Европска Унија ЕУ
Сојуз на јужноамерикански нации С?АН
Признаен како малцински во   ?АР
  Намиби?а
  Индонези?а
Регулативен орган Nederlandse Taalunie
( Холандски ?азичен со?уз )
?азични кодови
ISO 639-1 nl
ISO 639-2 dut  (B)
nld  (T)
ISO 639-3 Разни:
nld  ? холандски/ фламански
vls  ?  западнофламански
zea  ?  зеландски
lim  ?  лимбуршки
Linguasphere 52-ACB-a (вари?анти:
52-ACB-aa до -an)
{{{mapalt}}}
Региони каде се зборува холандскиот.
Холандски ?азик
Писмо латиница
Пример Прв член од ?Деклараци?ата за човекови права“
Текст Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.
Македонски Сите човечки суштествa се ра?aaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност.
Портал: ?азици

Холандски ( Nederlands ⓘ ) ? западногермански ?азик , ма?чин ?азик на Холан?аните . ?азикот е доминантен во Холанди?а , во пове?е од половината на Белги?а и Суринам . Пове?ето од говорниците на холандскиот ?азик се нао?аат во Европската Уни?а , каде е ма?чин ?азик на околу 23 милиони лу?е, а како втор ?азик го зборуваат околу 5 милиони. [2] [3]

Холандскиот е службен во Холанди?а , Белги?а , Суринам , Аруба , Курасао и Свети Мартин . Холандските ди?алекти се зборуваат и во делови од Франци?а или Германи?а , а во помал дел и во Индонези?а , [б 1] и до пола милион Холан?ани кои живеат во САД , Канада и Австрали?а . [б 2] Ке?пскохоландските ди?алекти во ?ужна Африка биле стандардизирани и денес се познати како африканс , ?азик ко? потекнува од холандскиот [б 3] и ко? денес се зборува од 15 до 23 милиони лу?е во ?ужноафриканската Република и Намиби?а . [б 4]

Холандскиот е сроден со германскиот и англискиот [б 5] и се вели дека е поме?у овие два ?азика. [б 6] Освен тоа што не подлегнал на промената на согласките, холандскиот - како и англискиот - не користи падежи, нема прегласи како граматички бележници и има морфолошки нивелира?е. [б 7] Холандскиот има три рода, [4] но ова разграничува?е има мали граматички последици одошто тие во германскиот. [б 8] Холандскиот со германскиот ?а споделува употребата на зборовниот редослед подмет-прирок-предмет во независни реченици, и подмет-предмет-прирок во зависни реченици. [б 9] Холандскиот зборовен фонд е воглавно од германско потекло, како и во германскиот и англискиот ?азик, но има пове?е поза?мени зборови од романските ?азици во однос на германскиот, а помалку во однос на англискиот. [б 10]

Име [ уреди | уреди извор ]

?азикот во македонскиот е познат како ?холандски“, а матично ?азикот се именува како nederlands . Ово? поим се користи да се означи целокупниот ?азик, со сите свои ди?алекти и регионални вари?ации. Сепак, понекогаш, холандскиот ?азик ко? се зборува во Белги?а се нарекува фламански .

Класификаци?а [ уреди | уреди извор ]

Холандскиот е западногермански ?азик, дел од групата на долнофранконски ?азици , каде е класифициран со лимбуршкиот ?азик , и двата ?азика се издво?уваат со меша?ето на одликите на долногерманските и горногерманските ди?алекти. [5] Од едната страна, холандскиот е дел од ди?алектниот континуум со германскиот.

Сите три ?азика подлегнале на промена на /θ/ > /d/ , имаат обезвучува?е на кра?на согласка ( broo d "леб" [broːt] ), и издолжува?е на кратките самогласки во акцентирани отворени слогови, што пак довело до контрастивна самогласна должина ко?а се користи како морфолошки бележник. Холандскиот се издво?ува од долногерманските и горногерманските по задржува?ето на согласните групи /sp/ и /st/ , а /sk/ се променила во /sx/ . То? исто така не развил и-мутаци?а како морфолошки бележник, иако некои источни ди?алекти покажуваат знаци на ова. Во раните периоди, долнофранконските се издово?увале од долногерманските по одржува?ето на тро?ниот множински глагол при кон?угаци?а, односно - un , - it , - unt (старохоландски) → - en , - t , - en (среднохоландски).

Во современиот холандски, поранешната наставка за второ лице множина ( -t ) се користиле за второ лице еднина, а за множина сите лица ?а зеле наставката -en . ( ik maak, jij maakt наспроти wij maken, jullie maken [ ?ас правам, ти правиш наспроти ние правиме, вие правите ]). Холандскиот и долногерманскиот покажуваат распад на постарите ol / ul / al + забна согласка во ol + забна согласка, но во холандскиот каде и да било да се по?ави /l/ таа е преконсонантна, а после кратки самогласки таа е вокализирана, на пример: хол: goud ?злато“, zout ?сол“, woud ?шума“ - ДГ Gold , Solt , Woold  : гер: Gold , Salz , Wald .

Со долногерманскиот, холандскиот споделува:

  • разво?от на /xs/ > /ss/ (хол. vossen ?лисици“, ossen ?волови“, ДГ Vosse , Ossen и гер. Fuchse , Ochsen )
  • /ft/ → /xt/ , иако е почесто во холандскиот (хол. zacht ?меко“, ДГ sacht и гер. sanft , но хол. lucht ?воздух“ наспроти ДГ. гер. Luft )
  • генерализаци?а на дативот за сметка на акузативот за одредени заменки (хол. mij ?мене“ (среднохол. di ?тебе“), ДГ mi / di наспроти гер. mich / dich )
  • недостаток на втора согласна промена
  • монофтонгизаци?а на * ai > ? и * au > ? , пр., хол. steen ?камен“, oog ?око“, ДГ Steen , Oog наспроти гер. Stein , Auge , иако ова не е точно за лимбуршкиот ( sjtein , oug ). Монофтонгизаци?ата во холандскиот не е целосна, и во некои зборови не е доследна klein (?мал“) и geit (?коза“).
  • губе?е на германското -z (што подоцна станало -r ) во едносложни зборови. На пример, германскиот збор wir ?ние“ одговара со холандскиот wij . Лимбуршкиот немал губе?е, veer .

Со германскиот, холандскиот споделува:

  • повратната заменка zich (гер. sich ). Оваа е преземена од лимбуршкиот, и поради тоа во пове?ето ди?алекти заменката е hem / haar .
  • дифтонгизаци?а на германските ?² > ie > i и ? > uo > u (хол. hier ?тука“, voet ?стапало“, гер. hier , Fuß (од постаро fuoz ) наспроти ДГ hier [iː], foot )
  • озвучува?е на предвокалните почетн безвучни алвеоларни стру?ни согласки, на пример хол. z even ?седум“, гер. sieben и ДГ soven .

Правопис [ уреди | уреди извор ]

Главни статии: Правопис на холандскиот ?азик и Холандска азбука

Холандскиот ?азик се пишува со латиница, поточно холандска азбука. Холандската азбука е стандардната латинична азбука, но има еден диграф плус, тоа е ij . ?азикот има висок размер на удвоени букви, како согласки така и самогласки, поради создава?ето на сложени зборови, но и поради правописните правила кои се воведени за да се разграничат различните самогласки во холандскиот.

големи букви
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
мали букви
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Во холандскиот надредниот знак две точки (хол. trema ) се користи за да се означи самогласка ко?а треба да се изговори поединечно. Во скорешните правописни реформи, црта ги заменила точките во сложените зборови (пример, zeeeend [морска патка] се пишува како zee-eend ). Надредниот знак за акцент се користи ка? поза?мени зборови, на пример cafe , но може да се користи за потенцира?е или разграничува?е поме?у две форми. Неговата на?честа употреба е да се разграничи ме?у неопределениот член 'een' и бро?от 'een' (еден) (слично како ка? македонските се и сe )

Холандскиот како втор ?азик [ уреди | уреди извор ]

Како странски ?азик, холандскиот воглавно се изучува во основните и средни училишта кои се во близина на Холанди?а и Фландри?а . Во францускиот дел на Белги?а , над 300.000 деца го изучуваат ?азикот, но и околу 20.000 деца во германските со?узни држави Долна Саксони?а и Северна Ра?на-Вестфали?а . Во Франци?а ?азикот го изучуваат околу 7.000 деца (од кои 4.550 се во основните училишта). [6] Холандскиот е главен ?азик за предава?е во Суринам , дури и за лу?е за кои холандскиот не е ма?чин. [7] Холандскиот ?азик се изучува во различни образовни центри во Индонези?а , а ме?у нив на?познат е ?азичниот центар Еразмо во ?акарта . Секо?а година од 1.500 до 2.000 ученици го изучуваат ?азикот во Центарот. [8] Вкупно, неколку ил?адници Индонези?ци го изучуваат ?азикот како странски. [9]

На академско ниво, холандскиот се изучува во над 225 универзитети во над 40 држави. Околу 10.000 студенти во светот учат холандски во универзитетите. [10] На?големиот бро? факултети каде се изучува холандскиот се во Германи?а (30 универзитети), а потоа следат Франци?а и САД со по 20 универзитети. 5 универзитети во Обединетото Кралство понуддуваат изучува?е на холандскиот. [6] [11] Поради минатото владее?е на Холанди?а со Индонези?а, старите документи се испишани на холандски. Поради тоа, бро?ни универзитети го вклучуваат холандскиот како странски ?азик, особено за студентите по право и истори?а. [12] Така, во Индонези?а се добива бро?ка од 35.000 студенти. [10] Тешко е да се одреди бро?ката во ?ужноамериканската Република, биде??и академските програми на африканс го вклучуваат и холандскиот. [10] Во остатокот од светот, бро?от на лу?е што го изучуваат холандскиот е многу мал.

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ (холандски) ?Nederlands, wereldtaal“ . Nederlandse Taalunie. 2010 . Посетено на 2011-04-07 .
  2. ↑ 2,0 2,1 European Commission (2006). ?Special Eurobarometer 243: Europeans and their Languages (Survey)“ (PDF) . Europa . Посетено на 2007-02-03 . "1% of the EU population claims to speak Dutch well enough in order to have a conversation." (page 153)
  3. ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1498651/Netherlandic-language
  4. ↑ Особено зачувани во пишаниот ?азик; cf. W. Haeseryn et al. (eds.), Algemene Nederlandse Spraakkunst (2nd ed., 1997), 160?161.
  5. ↑ Friedrich Maurer uses the term Istvaeonic instead of Franconian; see Friedrich Maurer (1942), Nordgermanen und Alemannen: Studien zur germanischen und fruhdeutschen Sprachgeschichte, Stammes- und Volkskunde , Bern: Verlag Francke.
  6. ↑ 6,0 6,1 (холандски) Nederlands studeren wereldwijd , Nederlandse Taalunie, 2005
  7. ↑ (холандски) Het Nederlands op Surinaamse scholen . Short documentary on Dutch in Surinamese schools by the Nederlandse Taalunie
  8. ↑ Dutch worldwide: Indonesia: old ties , Nederlandse Taalunie, 2008
  9. ↑ Waar ben je nou? Nederlands leren in Indonesie . Short documentary on Dutch in Indonesia by the Nederlandse Taalunie
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (холандски) Hoeveel studenten studeren er jaarlijks Nederlands aan universiteiten buiten het taalgebied? , Nederlandse Taalunie, 2008
  11. ↑ (холандски) Neerlandistiek Wereldwijd , Nederlandse Taalunie, 2007
  12. ↑ (холандски) Indonesie , Nederlandse Taalunie, 2008

Белешки [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ Во Франци?а се зборува ди?алектот познат како француски фламански ди?алект. Има околу 80,000 лу?е што зборуваат холандски во Франци?а; види Simpson 2009 , стр. 307. Во француската Фландри?а има од 50,000 до 100,000 фламански говорници; види Berdichevsky 2004 , стр. 90. Фламанскиот се зборува во северозападна Франци?а од околу 20,000 лу?е на секо?дневна база и 40,000 лу?е повремено; види European Commission 2010 .
    Ди?алектен континуум постои ме?у холандскиот и германскиот и луксембуршкиот.
    Во 1941, 400,000 Индонези?ци зборувале холандски, и холандскиот имал силно вли?ание врз индонезискиот; види Sneddon 2003 , стр. 161. Во 1941, околу 0.5% од населението од внатрешноста имале познава?е од холандскиот; види Maier 2005 , стр. 12. На почетокот на Втората светска во?на, околу 1 милион Ази?ци имале познава?е од холандскиот, а уште пола милион пасивно знаеле холандски; види Jones 2008 , стр. xxxi. Многу постари Индонези?ци може да зборуваат холандски како втор ?азик; види Thomson 2003 , стр. 80. Некои од етничките Кинези во Индонези?а зборуваат холандски ме?у себе; види Tan 2008 , стр. 62?64, Erdentu? & Colombijn 2002 , стр. 104. Холандскиот е зборуван од ?мала група говорници“ во Индонези?а; види Bussmann 2002 , стр. 83. Некои млади Индонези?ци учат холандски како странски ?азик биде??и некои од нивните роднини знаат холандски, и во одредени кругови ?азикот се смета за елитен; види Vos 2001 , стр. 91. Моментално, само образованите постари лица може да зборуваат холандски; види Ammon 2006 , стр. 2017. Околу 25% од сегашниот зборовен фонд на индонезискиот може да има врска со холандскиот, види Maier 2005 , стр. 17.
  2. ↑ 410,000 во САД, 159,000 во Канада, 47,000 во Австрали?а; види Simpson 2009 , стр. 307. Од 200,000 до 400,000 само во САД; види McGoldrick, Giordano & Garcia-Preto 2005 , стр. 536.
  3. ↑ Африканс е ?азик-?ерка на холандскиот; види Booij 1995 , стр. 2, Jansen, Schreuder & Neijt 2007 , стр. 5, Mennen, Levelt & Gerrits 2006 , стр. 1, Booij 2003 , стр. 4, Hiskens, Auer & Kerswill 2005 , стр. 19, Heeringa & de Wet 2007 , стр. 1, 3, 5.
    Африканс бил историски наречен ке?пскохоландски; види Deumert & Vandenbussche 2003 , стр. 16, Conradie 2005 , стр. 208, Sebba 1997 , стр. 160, Langer & Davies 2005 , стр. 144, Deumert 2002 , стр. 3, Berdichevsky 2004 , стр. 130.
    Корените на африканс се нао?аат во холандскиот од 17 век, односно се заснова на ди?алектите на холандскиот како што се зборувале во 17 век; види Holm 1989 , стр. 338, Geerts & Clyne 1992 , стр. 71, Mesthrie 1995 , стр. 214, Niesler, Louw & Roux 2005 , стр. 459.
    Африканс е опишан како креолски, делумно креолизиран ?азик, или вари?анта на холандскиот; види Sebba 2007 , стр. 116.
  4. ↑ ?азикот има на?широка расна и географска распространетост од сите ?азици во ?АР; види Webb 2003 , стр. 7, 8, Berdichevsky 2004 , стр. 131. Има на?голема географска распространетост; види Alant 2004 , стр. 45.
    Доста многу е зборуван како втор ?азик или пак трет ?азик; види Deumert & Vandenbussche 2003 , стр. 16, Kamwangamalu 2004 , стр. 207, Myers-Scotton 2006 , стр. 389, Simpson 2008 , стр. 324, Palmer 2001 , стр. 141, Webb 2002 , стр. 74, Herriman & Burnaby 1996 , стр. 18, Page & Sonnenburg 2003 , стр. 7, Brook Napier 2007 , стр. 69, 71.
    Се проценува дека околу 40% од ?ужноафриканците имаат барем основно познава?е од африканс; види Webb 2003 , стр. 7 McLean & McCormick 1996 , стр. 333. Африканс е лингва франка во Намиби?а; види Deumert 2004 , стр. 1, Adegbija 1994 , стр. 26, Batibo 2005 , стр. 79, Donaldson 1993 , стр. xiii, Deumert & Vandenbussche 2003 , стр. 16, Baker & Prys Jones 1997 , стр. 364, Dominguez & Lopez 1995 , стр. 399, Page & Sonnenburg 2003 , стр. 8, CIA 2010 .
    Додека вкупниот бро? на лу?е кои зборуваат африканс не е познат, проценките варираат од 15 до 23 милиони. Африканс го зборуваат околу 16,3 милиони; види de Swaan 2001 , стр. 216. Африканс има вкупно 16 милиони говорници; види Machan 2009 , стр. 174. Околу 9 милиони зборуваат африканс како втор или трет ?азик; види Alant 2004 , стр. 45, Proost 2006 , стр. 402. Африканс има над 5 милиони говорници, и 15 милиони како втор ?азик; види Reguer 2004 , стр. 20. Африканс има околу 6 милиони говорници и 16 милиони како втор ?азик; види Dominguez & Lopez 1995 , стр. 340. Во ?АР, над 23 милиони лу?е зборуваат африканс, од кои третина се лица кои зборуваат африканс како ма?чин ?азик; види Page & Sonnenburg 2003 , стр. 7. ?Црн африканс“, од околу 15 милиони лица; види Stell 2008?11 , стр. 1.
    Холандскиот и африканс се ме?усебно разбирливи; види Gooskens 2007 , стр. 453, Holm 1989 , стр. 338, Baker & Prys Jones 1997 , стр. 302, Egil Breivik & Hakon Jahr 1987 , стр. 232. За пишана ме?усебна разбирливост види Sebba 2007 , стр. 116, Sebba 1997 , стр. 161.
    Полесно е на лу?ето кои зборуваат холандски да разберат африканс одошто обратно; види Gooskens 2007 , стр. 454.
  5. ↑ Холандскиот и англскиот се на?сродни со германскиот; види Abraham 2006 , стр. 124. Холандскиот е на?сроден со герамнскиот; види Czepluch & Abraham 2004 , стр. 13. Холандскиот и англискиот се сродни ?азици; види Ingram 1989 , стр. 494, Todd 2004 , стр. 37, Kager 1989 , стр. 105, Hogg 2002 , стр. 134, De Bot, Lowie & Verspoor 2005 , стр. 130, 166, Weissenborn & Hohle 2001 , стр. 209, Crisma & Longobarde 2009 , стр. 250. Холандскиот и англискиот се многу сродни ?азици; види Fitzpatrick 2007 , стр. 188. Холандскиот, после фризискиот, е на?сроден со англискиот; види Mallory & Adams 2006 , стр. 23, Classe 2000 , стр. 390, Hogg 2002 , стр. 3, Denning, Kessler & Leben 2007 , стр. 22. Англискиот е на?сроден со холандскиот; види Lightfoot 1999 , стр. 22, и пове?е одошто со германскиот; види Sonnenschein 2008 , стр. 100, Kennedy Wyld 2009 , стр. 190.
  6. ↑ Холандскиот традиционално се смета како морфолошки поме?у англискиот и германскиот, а синтаксно поблизок со германскиот; види Clyne 2003 , стр. 133. Холандскиот се позиционира ме?у англискиот и германскиот; види Putnam 2011 , стр. 108, Bussmann 2002 , стр. 83, Muller 1995 , стр. 121, Onysko & Michel 2010 , стр. 210. Типолошки, холандскиот е поме?у англискиот и германскиот, има??и сличен зборовен редослед со германскиот, граматички род и германски зборовен фонд. Сепак, мордолошки е поблизок до англискиот, и нема употреба на падежи; види Swan & Smith 2001 , стр. 6.
  7. ↑ Со англискиот, холандскиот ?а споделува упростената морфологи?а и неупотребата на падежи; види Booij 1995 , стр. 1, Simpson 2009 , стр. 309. Како за споредба со германскиот, двата ?азика не користат падежи; види Hogg 2002 , стр. 134, Abraham 2006 , стр. 118, Bussmann 2002 , стр. 83, Swan & Smith 2001 , стр. 6. Прегласот во холандскиот и англискиот не се користат; види Simpson 2009 , стр. 307, Lass 1994 , стр. 70, Deprez 1997 , стр. 251.
  8. ↑ Холандскиот, делотворно, има два рода; види Booij 1995 , стр. 1, Simpson 2009 , стр. 309, De Vogelaer 2009 , стр. 71. Граматичкиот род има слаби граматички последици во холандскиот; види Bussmann 2002 , стр. 84
  9. ↑ Simpson 2009 , стр. 307, Booij 1995 , стр. 1. Холандскиот и германскиот немаат фиксен зборовен редослед како во англискиот; види Hogg 2002 , стр. 87, 134. Холандскиот го има скоро истиот зборовен редослед како и во германскиот; види Swan & Smith 2001 , стр. 6.
  10. ↑ Холандскиот има пове?е германски зборови од англискиот и пове?е романски зборови од германскиот; види Simpson 2009 , стр. 309, Swan & Smith 2001 , стр. 17. Зборовниот фонд на холандскиот е воглавно германски; види Swan & Smith 2001 , стр. 6. Холандскиот има на?сличен зборвоен фонд со англискиот; види Mallory & Adams 2006 , стр. 1.

Литература [ уреди | уреди извор ]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Северногермански
Западноскандинавски
Источноскандинавски
Западногермански
?идиш
Службени ?азици
Грб на Белгија.
Регионални ?азици
Службени ?азици во ?ужна Америка
Во Перу , секо? староседелски ?азик е службен во регионот каде е мнозински.
Во Боливи?а , сите 36 староседелски ?азици се офици?ални.
Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Холандски_?азик&oldid=5011779 “