한국   대만   중국   일본 
Серге? Е?зеншта?н ? Википеди?а Пре?ди на содржината

Серге? Е?зеншта?н

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Серге? Е?зеншта?н
Е?зеншта?н во Санкт Петербург во 1910-тите
Роден(а) Серге? Миха?лович Е?зеншта?н
22 ?ануари 1898
Рига , Ливонска губерни?а , Руско Царство
Починал(а) 11 февруари 1948 (1948-02-11) (возр. 50)
Москва , Советски Со?уз
Почивалиште Новодевически гробишта , Москва
Активен период 1923 ? 1946
Знача?ни дела
Сопружник Пера Аташева, 1934 ? 1948
Награди Државна награда на СССР (1941,1946)

Серге? Миха?лович Е?зеншта?н ( рус . Сергей Михайлович Эйзенштейн , 1898 ? 1948) ? советски режисер и филмски теоретичар . Неговите на?познати филмови се: Крстарицата Потемкин, [1] Октомври и Александар Невски . Неговите филмови припа?аат на жанрот политички ангажирани филмови.

Ме?у историчарите на филмот постои убедува?е дека токму Серге? Е?зеншта?н на?многу придонел за разво?от на монтажата , не само како техничко поврзува?е на кадрите од филмот туку и како начин за изменува?е и унапредува?е на филмскиот ?азик. Заедно со Лав Ку?ешев развиле исклучително значаен теоретски труд за филмската монтажа. Целото дело на Серге? Е?зеншта?н се одликува со иновативна употреба на монтажата, ритамот, одбира?ето на доминантни мотиви, видови на осветлува?е, а во неговиот последен филм и употреба на бои. С? ова било новина во филмската продукци?а на неговото време.

Младост [ уреди | уреди извор ]

Малиот Серге? Е?зеншта?н со родителите
Серге? Е?зеншта?н со ?апонскиот кабуки глумец Sadanji Ichikawa II, во Москва, 1928 г.

Серге? Е?зеншта?н е роден во семе?ство од средна класа во Рига , Латви?а (тогашна Ливонска губерни?а во Царска Руси?а ). Неговото семе?ство често се селело додека бил дете, па таквиот начин на живее?е продолжил да го практикува и во понатамошниот живот. Татко му Михаил Осипович Е?зеншта?н бил познат архитект, роден во Киевска губерни?а во евре?ско трговско семе?ство. [2] Иако било евре?ско семе?ство, дедото на Серге? Е?зеншта?н имал прифатено православно христи?анство . [3] Ма?ка му, ?ули?ана Ивановна Конетска?а потекнувала од руско православно семе?ство [4] и била ?ерка на успешен трговец. [5] ?ули?ана ?а напуштила Рига 1905 година, зема??и го синот Серге? со себе со Санкт Петербург . [6] Таткото, Михаил Осипович, се придружил на семе?ството во 1910 година, [6] но потоа родителите му се развеле, а ма?ката го напуштила семе?ството и отишла да живее во Франци?а . [6] Е?зеншта?н бил одгледан како православен христи?анин, но подоцна станал атеист . [7] [8] Е?зеншта?н студирал архитектура и градежништво на Петербуршкиот институт. [6] Во 1918 година ги напуштил студиите и се придружил на Црвената арми?а , додека неговиот татко Михаил ?а поддржувал спротивната страна. [6] По победата на октомвриската револуци?а , татко му побегнал во Германи?а , а Серге? Е?зеншта?н отишол прво во Санкт Петербург, па во Вологда и Даугавпилс . [6] Во 1920 година, то? бил префрлен во Минск , после успешно спроведената пропаганда за октомвриската револуци?а. Во то? период то? се запознал со Кабуки театар и изучувал ?апонски ?азик , научил триста кан?и букви, што имало вли?ание на неговиот сликовен разво?. [6] Овие изучува?а на ?апонскиот ?азик го навеле да отпатува за ?апони?а .

Кариера [ уреди | уреди извор ]

Во своите први филмови, Серге? Е?зеншта?н не користел глумци професионалци. То? работел на праша?ето на класните конфликти во кои глумците имале само стереотипни улоги. То? бил верен на идеите на комунизмот за време на Сталин , ко? пак бил многу свесен за значе?ето на филмот како пропагандно оруж?е. Популарноста и значе?ето на Серге? Е?зеншта?н растело и опа?ало во зависност од успехот на неговите филмови.

Во 1925 година, то? го снимил култниот филм Крстарицата Потемкин . Позната сцена на па?а?е на детската количка по скалите била снимена во Одеса на 22 септември. Централниот комитет на КПСС организирал одбележува?е на ?убиле?от на револуци?ата од 1905 година , а народните комесари Луначарски и Казимир Малевич го ангажирале Серге? Е?зеншта?н да направи филм за то? повод. Од големиот бро? на збиднува?а од то? период, Е?зеншта?н ?а одбрал побуната на крстарицата како централен мотив на филмот.

Во текот на есента 1928 година, то? го напуштил Советскиот Со?уз и отишол на двогодишни студии по Европа , заедно со соработниците Едвард Тисе и Григори? Александров . Сите заедно биле испратени од комунистичката парти?а за да ?а усовршат техниката на звучниот филм . Во то? период Е?зеншта?н го снимил филмот ? Сентиментална романса “ во Франци?а , 1930 година. Студиото Парамаунт го повикало со САД и му понудило договор од 100.000 долари, поради што то? отишол во ?у?орк . Таму, то? требал да екранизира еден од романите на Теодор Дра?зер , но поради конфликт ме?у режисерот и продуцентот ово? проект пропаднал. Целиот настан станал тензичен и помошта од при?ателите Аптон Синклер и Чарли Чаплин му овозможила да се спаси од неко? тип на прогонство. То? заминал за Мексико да сними филм за брачниот пар Синклер, ме?утоа и тука се судрил со неприфатливи услови на творе?е. Филмот во Мексико не бил завршен, кога Сталин го повикал назад во СССР. Од снимениот матери?ал во 1933 година бил измонтиран филмот ?Громови над Мексико“, подоцна познат како филмот ? Да живее Мексико “.

Во 1938 година, бил прикажан првиот звучен филм на Е?зеншта?н ? Александар Невски “. Во филмот се опишува историската битка ме?у Русите и Тевтонските витези од 13 век на заледеното Чудско езеро . Во филмот доминира иде?ата на патриотизмот и поради тоа филмот бил многу користен во текот на Втората светска во?на како пропаганда во СССР.

Престо?от на Е?зеншта?н на Запад бил сомнителен за Сталин и неговата клика. Поради тоа, работата на некои филмови била откажана, а снима?ето на филмот ? Иван Грозни “ често било прекинувано. Првиот дел од филмот ?Иван Грозни“ во 1944 година, бил прифатен со симпатии и бил награден, но ве?е вториот дел, каде Иван Грозни бил прикажан како параноичен тиранин бил цензурира и забранет за прикажува?е с? до 1958 година. Некои делови од филмот биле снимени во бо?а, благодарение на колор камерите кои биле запленети од Германците по Битката ка? Сталинград . Третиот дел од филмот, снимен во 1946 година, комунистичката парти?а го конфискувала.

Повраток [ уреди | уреди извор ]

Е?зеншта?н бил во состо?ба да му се умилкува на Сталин за да добие уште една шанса за снима?е на филм. Од две понуди кои ги добил за снима?е ?а избрал биографи?ата на Александар Невски , а музиката за филмот ?а компонирал познатиот композитор Серге? Прокоф?ев . [9] Ово? пат му биле дадени соработници и тоа: косценаристот Петар Шавленко , [5] ко? требал да го даде кра?ното сценарио и да ги избере професионалните глумци за улогите, и помошник-режисерот Дмитри? Васи?ев , ко? требал да го забрза снима?ето. [5]

Филмот бил добро прифатен и од советските и од западните критичари, а бил награден со Орденот Ленин и со Државната награда на СССР (Сталинова награда). [5] Филмот е алегори?а и предупредува?е против натрупува?ето на воените сили на Нацистичка Германи?а , а во него имало сцени во кои кнезот Невски, зборува??и преку традиционалните руски поговорки во склад со руската традици?а, ?а изразува борбата против германските осво?увачи. [10] Филмот бил комплетно снимен и пуштен во дистрибуци?а во 1938 година и бил прв звучен филм на Е?зеншта?н и негов единствен филм снимен во текот на скоро една децени?а.

Неколку месеци по прикажува?ето на филмот, бил склопен пакт ме?у Сталин и Хитлер , поради што филмот бил веднаш повлечен од дистрибуци?а. Е?зеншта?н се вратил на теоретските предава?а и бил задолжен за режира?е на ? Валкира “ од Вагнер , во Бо?шо? театарот . [5] По нападот на Германи?а врз Советскиот Со?уз во 1941 година, филмот ?Александар Невски“ повторно бил пуштен за прикажува?е и се здобил со ме?ународен успех. Во текот на во?ната, како што напредувале Германците кон Москва , А?зеншта?н заедно со другите филмски де?ци биле евакуирани во Алмати и тогаш се родила иде?ата за филмот Иван Грозни. Е?зеншта?н кореспондирал со Прокоф?ев од Алмати, с? додека то? не му се придружил во 1942 година и таму ?а компонирал музиката за истиот филм. Е?зеншта?н од сво?а страна пак ги диза?нирал сетовите за оперското изведува?е на ? Во?на и мир “, кое Прокоф?ев го компонирал. [11]

Трилоги?ата ?Иван Грозни“ [ уреди | уреди извор ]

Филмот ? Иван Грозни ? I дел “, ко? го режирал А?зеншта?н и во ко? Иван IV Грозни бил претставен како национален херо? добил поддршка и награда од Сталин, [12] но вториот дел од филмот, во ко? Грозни се претвора во тиранин, бил цензуриран и забранет за прикажува?е, с? до кра?от на 1958 година. Сите снимки на третиот дел од истиот филм биле конфискувани и на?голем дел од нив биле уништени. [11]

Личен живот [ уреди | уреди извор ]

Во 1934 година, А?зеншта?н се оженил за сценаристката Пера Атешева (родена како Перл Мо?сеевна Фогелман, 1900 ? 1965 година) и со неа останал заедно до неговата смрт. [5] [13] [14] То? починал по вториот срцев удар, на 11 февруари 1948 година, во Москва, во сво?ата 50 година од животот. Бил кремиран и погребан во Москва. [15]

Творештво [ уреди | уреди извор ]

Серге? Е?зеншта?н во 1935 година.

Е?зеншта?н се смета за еден од на?знача?ните режисери во истори?ата на филмот , а неговиот опус извршил големо вли?ание врз пове?е генерации светски автори, како и врз разво?от на теори?ата на филмот и естетиката . То? ?е остане запаметен по тоа што кинематографи?ата ?а дефинирал како единствен спо? на уметноста и науката . Режисерската кариера ?а започнал во 1924 година, со филмот ? Штра?к “, а на почетокот од 1930-тите емигрирал во САД , каде на?првин бил пречекан со воодушевува?е, но потоа бил одбиен. По вра?а?ето во татковината настапила пауза во неговото творештво поради идеолошкото неприфа?а?е од страна на власта, а во 1937 година започнал да работи на сво?от прв звучен филм, ? Александар Невски “. Во текот на Втората светска во?на започнал да ?а снима епопе?ата во два дела ? Иван Грозни “ чи? втор дел го претставува неговото последно дело. Сите негови дела се одликуваат со иновативна употреба на монтажата , ритамот и светлото. Опусот на Е?зеншта?н не е голем и се состои од неколку долгометражни филмова, од кои еден не е сочуван, но некои од нив се вистински ремек-дела за кои то? црпел инспираци?а во класните конфликти и динамичните општествени промени кои се случувале во неговото време. Заеднички именител на неговите филмови е отфрла?ето на поединецот и воведува?ето на колективниот ?унак, при што поединечниот интерес е подреден на интересот на народните маси и на револуци?ата . Филмскиот опус на Е?зеншта?н го сочинуваат следниве дела: [16]

Филмски теоретичар [ уреди | уреди извор ]

А?зеншта?н бил пионер во филмската монтажа. [6] [17] То? заедно со современикот Лав Ку?ешов биле првите два?ца филмски теоретичари кои тврделе дека монтажата е суштината на филмот. Неговите текстови и книги, а посебно делата ? Филмска форма “ и ? Филмска смисла “ детално го об?аснуваат значе?ето на монтажата.

И филмовите и теори?ата на А?зеншта?н имале големо вли?ание на подоцнежните филмски творци. То? верувал дека монтира?ето може да користи пове?е од самото изложува?е на сцената или моментот со монтира?е (поврзува?е) на сродни слики. То? сметал дека ?судирот“ на снимките може да се искористи за манипулаци?а со емоциите на публиката и за создава?е на филмски метафори. Верувал дека иде?ата треба да се изведе од сложеноста на две независни снимки со воведува?е на елементот колаж во филмот. То? ги развил ?методите на монтажата“:

1. метричка [18]

2. ритмичка [18]

3. тонална [18]

4. асоци?ативна [18]

5. интелектуална [18]

А?зеншта?н предавал на ГИК каде напишал наставен план и програма за насоката за режисери, [19] а неговите илустрации кои ги користел во наставата биле репродуцирани во делото на Владимир Низни ? Лекции со А?зеншта?н “. Вежби и примери за студентите биле засновани на обработките на ? Чичко Горио “ од Оноре де Балзак . [19]

Покра? дидактиката на книжевната и драмска содржина, А?зеншта?н предавал и за техниката на режира?ето, фотографи?ата и монтажата, поттикнува??и го поединечниот разво? на своите студенти, нивното изразува?е и креативност. [19] Неговата педагоги?а, исто како и неговите филмови, биле политички настроени и содржеле цитати од Ленин испреплетени со неговите теоретски сфа?а?а. [19]

Во своите први дела, А?зеншта?н избегнувал да ангажира професионални глумци и прикажува?е на поедничени ликови, а пове?е се занимавал со широки општествени праша?а и посебно со класни конфликти. То? користел стереотипни ликови, а улогите биле дадени на неквалификувани лица од соодветни класи, без ангажира?е на филмски ?везди . [6] Неговата визи?а за комунизмот се спротивставувала на владеачката визи?а, што било причина за конфликт со претставниците на режимот на Сталин. Како и многу други болшевички уметници, А?зеншта?н замислувал дека новото општество треба да ги субвенционира уметниците, ослободува??и ги од ограничува?ата на бу?етот, од притисоци на шефови и остава??и им потполна слобода на творе?е. Сепак, како и во другиот дел од светот, така и во Советскиот Со?уз, бу?етите и вол?ата на продуцентите биле далеку познача?ни од творештвото на уметниците. Ограничува?ето на ресурсите (парични и опрема) барале контрола на филмската продукци?а во еднаков степен како и во капиталистичкиот свет.

Почести и награди [ уреди | уреди извор ]

  • Две Сталинови награди ? 1941 година за филмот Александар Невски (1938 г.), 1946 година за првииот филм од сери?ата ?Иван Грозни“ (1944 г.) [20]
  • Почесен уметник на РСФСР (1935 г.)
  • Орден Ленина (1939 г.) ? за филмот Александар Невски (1938 г.) [20]
  • Орден на ?Бе? на честа“
  • Гугл Дудл (2018 г.) ? Дудл бил издаден за прослава на 120 година од неговото ра?а?е. [21]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ ?The 50 Greatest Films of All Time | Sight & Sound“ . British Film Institute (англиски) . Посетено на 2019-04-23 .
  2. ↑ ?Киноведческие записки“ .
  3. ↑ ?Sergei Eisenstein“ . www.litencyc.com (англиски) . Посетено на 2019-04-23 .
  4. ↑ ?Сергей Эйзенштейн. Автобиография“ . lib.ru . Посетено на 2019-04-23 .
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Bordwell, David (1993). The Cinema of Eisenstein . Cambridge. стр. 33.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 Seton, Marie (1960). Sergei M. Eisenstein : a biography . Grove Press. стр. 155.
  7. ↑ LaValley, Al (2001). Eisenstein at 100 . Rutgers University Press. стр. 70. ISBN   ISBN 9780813529714 Проверете ?а вредноста |isbn= : invalid character ( help ) .
  8. ↑ Taylor, Richard (1996). Beyond the stars: the memoirs of Sergei Eisenstein . BFI Publishing. стр. 414. ISBN   ISBN 9780851704609 Проверете ?а вредноста |isbn= : invalid character ( help ) .
  9. ↑ Cueto, Irene (2016-05-23). ?Warhol, Prokofiev, Eisenstein y la musica“ . Cultural Resuena (шпански) . Посетено на 2019-04-23 .
  10. ↑ McKenna, Kevin (2009). Proverbs and the Folk Tale in the Russian Cinema: The Case of Sergei Eisenstein's Film Classic Aleksandr Nevsky . New York, Bern. стр. 277?92.
  11. ↑ 11,0 11,1 Leyda, Jay; Voynow, Zina (1982). Eisenstein At Work . Pantheon. стр. 135. ISBN   ISBN 978-0-394-74812-2 Проверете ?а вредноста |isbn= : invalid character ( help ) .
  12. ↑ Neuberger, Joan (2003). Ivan the Terrible: The Film Companion . London; New York: I.B. Tauris. стр. 22. ISBN   ISBN 978-1-86064-560-0 Проверете ?а вредноста |isbn= : invalid character ( help ) .
  13. ↑ ?Пера Аташева“ . КиноПоиск (руски) . Посетено на 2019-04-23 .
  14. ↑ ?Сюжеты Могила Сергея Эйзенштейна, возложение цветов. (1998)“ . www.net-film.ru . Посетено на 2019-04-23 .
  15. ↑ ?Death of Sergei Eisenstein | History Today“ . www.historytoday.com . Посетено на 2019-04-23 .
  16. ↑ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. ?Циклус филмова Серге?а Е?зеншта?на ? од ?Штра?ка" до ?Мексика " “ . www.rts.rs . Посетено на 2019-04-24 .
  17. ↑ Christie, Ian; Taylor, Richard (1994). The Film Factory: Russian and Soviet Cinema in Documents . New York: New York: Routledge. стр. 87?88. ISBN   ISBN 978-0-415-05298-6 Проверете ?а вредноста |isbn= : invalid character ( help ) .
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Eisenstein, Sergei (1949). Film Form: Essays in Film Theory . New York: Hartcourt. стр. 82.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Nizhni?, Vladimir (1962). Lessons with Eisenstein . New York: New York: Hill and Wang. стр. 143.
  20. ↑ 20,0 20,1 Neuberger, Joan (2003-09-13). Ivan the Terrible (англиски). I.B.Tauris. ISBN   9781860645600 .
  21. ↑ ?Soviet Filmmaker Sergei Eisenstein Honored With Birthday Google Doodle“ . Time (англиски) . Посетено на 2019-04-23 .

Литература [ уреди | уреди извор ]

  • Neuberger, Joan (2003). Ivan the Terrible: The Film Companion . I.B.Tauris. стр. 2, 9. ISBN   9781860645600 . Посетено на 22 ?ануари 2018 .
  • Eisenstein, Sergei (1996). Taylor, Richard (уред.). Beyond the stars: the memoirs of Sergei Eisenstein, Volume 5 . BFI Publishing. стр. 414. ISBN   9780851704609 . My atheism is like that of Anatole France -- inseparable from adoration of the visible forms of a cult.
  • LaValley, Al (2001). Eisenstein at 100 . Rutgers University Press. стр. 70. ISBN   9780813529714 . As a committed Marxist, Eisenstein outwardly turned his back on his Orthodox upbringing, and took pains in his memoirs to stress his atheism.
  • Bergan, Ronald (1999), Sergei Eisenstein: A Life in Conflict , Boston, Massachusetts: Overlook Hardcover, ISBN   978-0-87951-924-7
  • Bordwell, David (1993), The Cinema of Eisenstein , Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, ISBN   978-0-674-13138-5
  • Geduld, Harry M.; Gottesman, Ronald, уред. (1970), Sergei Eisenstein and Upton Sinclair: The Making & Unmaking of Que Viva Mexico! , Bloomington, Indiana: Indiana University Press, ISBN   978-0-253-18050-6
  • Goodwin, James (1993), Eisenstein, Cinema, and History , Urbana: University of Illinois Press, ISBN   978-0-252-06269-8
  • Leyda, Jay (1960), Kino: A History of the Russian And Soviet Film , New York: Macmillan, OCLC   1683826
  • Leyda, Jay (1986), Eisenstein on Disney , London: Methuen, ISBN   978-0-413-19640-8
  • Leyda, Jay; Voynow, Zina (1982), Eisenstein At Work , New York: Pantheon, ISBN   978-0-394-74812-2
  • Montagu, Ivor (1968), With Eisenstein in Hollywood , Berlin: Seven Seas Books, OCLC   8713
  • Neuberger, Joan (2003), Ivan the Terrible: The Film Companion , London; New York: I.B. Tauris, ISBN   978-1-86064-560-0
  • Nizhni?, Vladimir (1962), Lessons with Eisenstein , New York: Hill and Wang, OCLC   6406521
  • Seton, Marie (1952), Sergei M. Eisenstein: A Biography , New York: A.A. Wyn, OCLC   2935257
  • Howes, Keith (2002), ?Eisenstein, Sergei (Mikhailovich)“, Во Aldrich, Robert; Wotherspoon, Garry (уред.), Who's Who in Gay and Lesbian History from Antiquity to World War II , Routledge; London, ISBN   978-0-415-15983-8
  • Stern, Keith (2009), ?Eisenstein, Sergei“, Queers in History , BenBella Books, Inc.; Dallas, Texas, ISBN   978-1-933771-87-8
  • Antonio Somaini, Ejzenstejn. Il cinema, le arti, il montaggio ( Eisenstein. Cinema, the Arts, Montage) , Einaudi, Torino 2011
  • The Secret Life of Sergei Eisenstein (1987) by Gian Carlo Bertelli
  • Eisenstein (film) (2000) by Renny Bartlett, "a series of loosely connected (and unevenly acted) theatrical sketches whose central theme is the director's shifting relationship with the Soviet government" focusing on "Eisenstein the political animal, gay man, Jewish target and artistic rebel".
  • Eisenstein in Guanajuato (2015) by Peter Greenaway .
  • Sergei Mikhailovich Eisenstein Collection is housed at the Museum of Modern Art Museum Archives.
  • Sergei Eisenstein Scrapbook of photographs and manuscripts, [ca. 1900]-1930 (2 volumes) is house at the Museum of Modern Art Museum Archives.
  • Sergei Eisenstein Correspondence with Theodore Dreiser, 1931-1941 (9 letters) is housed at the Rare Book and Manuscript Library at the University of Pennsylvania .

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Серге?_Е?зеншта?н&oldid=5034366 “