Корпоративното управува?е може да се дефинира како власт во организациите применувана од одборот на директори и одговорност на мена?ерите спрема сте?кхолдерите.
Одборот на директори е група на поединци со краен правен авторитет ко? правни им се одговорни на акционерите и се избрани и од нив. То? ?а води и ?а контролира компани?ата,и од тука делотворен одбор е важен за успехот на компани?ата.
То? е врска поме?у мена?ерите и инвеститорите и доброто корпоративно управува?е и инвеститорските односи.
Посто?ат 2 вида на системи на одбори на директори:
-едностепен
-двостепен
На пример во Велика Британи?а е застапен двостепениот систем.
1.Едностепен одбор
-ваков одбор постои во
Велика Британи?а
и
Соединетите Американски Држави
и се одликува како составенод извршни и неизвршни директори.
То? е одговорен за сите активности на компани?ата,и сета директори се стремат да ги остварат поставените цели.
Директорите се одбрани од страна на акционерите.
2.Двостепен одбор
-ово? одбор се состои од надзорен и управен одбор на мена?ментот. Важна разлика постои поме?у функциите на надзорниот одбор и функциите на управниот одбор.
Надзорниот
одбор
е одговорен за контрола на бизнисот а управниот одбор е одговорен за воде?е на бизнисот.
Членови на едниот одбор не можат да бидат членови на другиот одбор.
Акционерите
ги бираат членовите на надзорниот одбор, а надзорниот одбор ги бира членовите на управниот одбор.
3.Разлики поме?у едностепениот и двостепениот управен одбор
-во едностепениот одбор акционерите ги бираат членовите во надзорниот одбор.
Во двостепениот одбор надзорниот одбор ги бира членовите на управниот одбор (составено од група на
мена?ери
кои делегираат авторитет).
Обично и во двата система членовите се бираат од страна на акционерите. Главна предност во едностепениот систем е тоа што таму има подобра комуникаци?а и подобар тек на информации,додека во двостепениот систем има строга и формална разделба поме?у надзорниот одбор и тие што се надгледувани.
На пример: Во
Велика Британи?а
,во едностепениот систем улогите на претседателот и СЕО се одвоени биде??и многу мо? е исконцентрирана во една улога. Претседателот е одговорен за раководе?е со одборот а СЕО е одговорен за воде?е на бизнисот. The Combinated Code констатира дека и двете улоги не треба да се спо?уваат во една (само 5 од 100 компании ги споиле и двете улоги).
Следе?ки го разво?от на одборите може да се индетификуваат два вида одбори на директори:
А) Според еволуци?ата може да се клафицираат како конститутивни, консултативни, колеги?ални и ?авни.
Б) Според содржината на работата одборите се клафицираат како: грижливи, статутарни, проактивни и партиципативни.
? Конститутивниот одбор акцент става на правниот мена?мент и во секо?а корпораци?а го добива од државата
? Консултативниот одбор е производ на еволуци?ата каде што доминантниот СЕО не може да де?ствува како семо?ен и има потреба од совети.
? Колеги?алниот одбор е резултат на дистрибуци?ата на сопствеништвото со постое?е на силна коалици?а ме?у одборот на директори и корпораци?ата,за минимизира?е на мо?та заснована на една личност.
? ?авниот одбор е еден вид политички одбор,пове?е заснован на политичката мо? отколку на економската.
? Грижливиот одбор се одликува со мала мо? на одборот и мала мо? на СЕО
? Статутарниот одбор е прототип на неефективниот одбор, за разлика од грижливите СЕО е мо?ен и претставува централна фигура во одличува?ето во претпри?атието.
? Проактивениот одбор е вистински претставник на власта во предпри?атието ужива??и на поголемата мок во однос на мо?та што ?а има СЕО
? Партиципативниот одбор се одликува со дискусии, дебати и насогласува?а
Одборот е одговорен за поставува?е на целите на компани?ата како и за стратегиите и плановите за постигнува?е на тие цели, мониторингот за постигнува?е на тие цели како и усовршува?е на СЕО.
Одборите кои покажуваат поголеми и подобри резултати во делотворноста на одборот тогаш и перформансите на компани?ата се подобри и посупериорни.
Делотворноста на одборот вли?ае на лини?ата на дното.
На пример. Одборите коишто го фокусираат своето внимание на надвор од компани?ата и постигнуваат подобри резултати од надворешната извршност не покажуваат некои добри резултати во истата година но затоа пак заработувачката во наредната година е подобра. Овие факти покажуваат дека директорите кои пове?е се трудат да изградат врска со надворешните соработници е потенци?ално продуктивна стратеги?а. Многу е важно улогата,обврските и одговорностите на директорите да бидат ?асно дефинирани.
Посто?ат 3 важни улоги на одборот на директори:
- услужна
- стратегиска
- контролна.
Првиот од нив е зголеменото фокусира?е на улогата ко?а водачите ?а играат во компани?ата.
Мена?мент
литературата е преполна со книги кои расправаат дека водството на врвот на компани?ата е критично за создава?е визи?а, спроведува?е на стратеги?ата.
Втор е притисокот од страна на инвеститорите и општеството.
Поме?у многуте капитални мена?ери постои верува?е дека цврст одбор претставува витален елемент во осигурува?ето на успехот.
Последниот водич е медиумот. Во денешно време сите бизнис весници и списани?а редовно пишуваат колумни за одборите и нивната работа. Покривеноста на медиумите на одборите продолжува да расте. Делумно е затоа што одборите во секое време имаат нови вести и новости.
Освен овие три водичи одборите се насочени со нови предизвици, поголеми и од оние во 1980 1990 година.
Зголемената глобализаци?а на економи?ата во корпораци?ата и брзите предности на информациските технологии ?е донесат многу нови предизвици.
Одборите мора да се соочат со предизвикот да ги модернизираат информациските технологии. Како што интернетот претставува сe поголем алат за работа во бизнисот така и времето кое е на располага?е на одборите за донесува?е на одлуки е се пократко.
За нас, ова е на?интересното и на?основното праша?е: Што е тоа делотворен одбор и што е тоа што го прави делотворен?
На ова праша?е може да се одговори со одредува?е на улогите на делотворните одбори. Во
САД
се смета дека делотворните одбори треба да бидат одредени според вредноста на акционерите. Ме?утоа сепак ово? поглед се чини како во потесна смисла така и во поширока смисла би требало да се вреднува според сте?кхолдерите. При прифа?а?е на вреднува?ето според сте?кхолдерите се должи на развива?ето на се поважните правци во глобалната бизнис околина.
Да започнеме со на?критичните
сте?кхолдери
-вработените. Благодарение на зголемува?ето на знае?ето на работниците, физичката способност не е ве?е пресудна за успехот на корпораци?ата. Сега сe се должи на умствената способност - пове?е знае?е на работниците, сe поголем успех на корпораци?ата.
На?добар примеp би била СИЛИКОНСКАТА ДОЛИНА каде што на?талентираните вработени се во посто?ано движе?е поме?у фирмите.
Исто така врската со снабдувачите е многу сменето во последните две декати. Потребата за побрзо производство, за помали трошоци, и што подобар квалитет резултирани со намалува?е на бро?от на снабдувачи.
Со намалува?е на бро?от на снабдувачите фирмите остануваат во контакт со неколку од нив и остануваат стратегиски партнери.
Како резултат на ова снабдувачите инвестираат сe пове?е во корист на посто?аните
клиенти
и стануваат инвеститори во компаниите. Во ово? поглед се работите тие не се разликуваат со акционерите или вработените. Разликата е во тоа што вработените и снабдувачите инвестираат во една фирма а инвеститорите во пове?е фирми.
'
Клучни обврски на одборот'
:
[
уреди
|
уреди извор
]
Примарните улоги на одборот се доста разноводни и зависат од позици?ата и дали се работи за СЕО, за внатрешен директор, надворешен директор, акционерски управител.
На пример: Според академската литература примарна обврска на одборот е надгледува?е на целокупната работа во организацих?ата на извршителите како и нивното однесува?е и перформанси. Теоритичарите за зависноста на средствата велат дека примарна обврска на одборот е дека тие се тука за преку другите членови на другите организации да ги обезбедат клучните елементи како на пример капиталот и бизнис партнерството. А научниците велат дека примарна обврска е да ги исполнат легалните обврски и да ги застапуваат интересите на акционерите, избира?ето и замената на СЕО и чува?е од секакви правни незгоди. А мена?мент експертите тврдат дека на?основна обврска на одборот е смислува?ето и спроведува?ето на на?добра стратеги?а на врвниот мена?мент ин промоци?а на регулаци?ата на корпораци?ата.
Една од причините зошто се важни обврските на одборот е времето потрошено на нив.
'
Примарни обврски на денешните директори:'
[
уреди
|
уреди извор
]
? Одобрува?е на поголемиот дел на де?ствата во корпораци?ата
? Одредува?е совет на корпоративниот мена?мент
? Надзор на перформансите на мена?ерите
? Обезбедува?е на делотворна процедура за ревизи?а на финансиите
? Одредува?е на пристап на вработените од мена?мент секторот заради вклучува?е на одлуките во врска со корпораци?ата
? Надгледува?е на инвестициите во компани?ата и осигурува?е дека се е според законот