Литвански ?азик
lietuvi? kalba
Застапен во	Литвани?а , Аргентина , Австрали?а , Белоруси?а , Бразил , Канада , Естони?а , Казахстан , Летони?а , Полска , Руси?а , Шведска , Обединетото Кралство , Ирска , Уругва? , САД , Шпани?а , Франци?а
Подрач?е	Европа
Говорници	3,5 милиони ( Литвани?а ) 500.000 (странство) 4-5 милиони(вкупно) [1]
?азично семе?ство	индоевропски балтословенски балтички источни литвански ?азик
Писмо	Литванска азбука
Статус
Службен во	Литвани?а   Европска Уни?а
Регулативен орган	Комиси?а за литвански ?азик
?азични кодови
ISO 639-1	lt
ISO 639-2	lit
ISO 639-3	lit

Литвански ?азик (самонар. lietuvi? kalba ) ? балтички ?азик ко? воглавно се зборува во Литвани?а , но и во литванските заедници во светот. То? е службен ?азик во Литвани?а и службен ?азик во Европската Уни?а . Литванскиот ?азик како ма?чин го зборуваат околу 2.96 милиони жители во Литвани?а и околу 170.000 во странство. То? е сличен со летонскиот ?азик , биде??и се од иста ?азична група, но не се многу разбирливи поме?у себе. Литванскиот ?азик се пишува со литванска азбука , заснована на латиницата.

Класификаци?а [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот ?азик е еден од двата преживеани балтички ?азици , покра? летонскиот ?азик . Така, во 19 век исчезнал старопруски ?азик , курскиот ?азик и судовскиот ?азик исчезнале пред старопрускиот. Балтичките ?азици формираат посебна група на индоевропски ?азици , иако понекогаш се класифицираат со словенските ?азици .

Распространетост [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот ?азик воглавно се зборува во Литвани?а . Исто така, ?азикот се зборува од етничките Литванци во Белоруси?а , Летони?а , Полска и Калининградската Област во Руси?а . Покра? овие околни држави, литванскиот се зборува и во сите литвански заедници во ди?аспората. Во Литвани?а 2.955.200 лу?е го зборуваат литванскиот според приоценката од 1998 година.

Ди?алекти [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот ?азик има две големи ди?алектни групи: аукша?ти?ски ди?алект и самогитски ди?алект . Денес посто?ат знача?ни разлики ме?у самогитскиот ди?алект и стандардниот литвански ?азик. Модерниот самогитски ди?алект се оформил во периодот од 13 до 16 век под вли?ание на курскиот ?азик. Двата големи ди?алекта се поделени на говори или суп-ди?алекти, каде секо? ди?алект има по 3 говори. Самогитскиот е составен од западен, северен и ?ужен ди?алект, додек аукшта?ти?скиот е поделен на западен, да?навски и источен ди?алект. Овие ди?алекти се составени од говори. Стандардниот литвански е заснован на западно-аукшта?ти?скиот ди?алект, но има вли?ание и од останатите ди?алекти, особено во поглед на зборовниот фонд.

Правопис [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот ?азик користи литванска азбука, заснована на латиницата. Таа е составена од 32 букви.

A

?

B

C

?

D

E

?

?

F

G

H

I

?

Y

J

K

L

M

N

O

P

R

S

?

T

U

?

?

V

Z

?

a

?

b

c

?

d

e

?

?

f

g

h

i

?

y

j

k

l

m

n

o

p

r

s

?

t

u

?

?

v

z

?

Литванскиот ?азик во голем дел е фонетски ?азик, односно како и македонскиот, една буква претставува еден глас. Макрон се користи за да се означи должината на самогласката, но се користат и останати диакрити, кои не се користат многу при пишува?е.

Самогласки [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот има 12 самогласки.

големи букви	A	?	E	?	?	I	?	Y	O	U	?	?
мали букви	a	?	e	?	?	i	?	y	o	u	?	?
МФА	? aː	aː	? æː	æː	eː	?	iː	iː	? oː	?	uː	uː

Согласки [ уреди | уреди извор ]

Литванскиот ?азик има 20 согласки.

големи букви	B	C	?	D	F	G	H	J	K	L	M	N	P	R	S	?	T	V	Z	?
мали букви	b	c	?	d	f	g	h	j	k	l	m	n	p	r	s	?	t	v	z	?
МФА	b	ts	t?	d	f	?	?	j	k	l	m	n	p	r	s	?	t	?	z	?

Фонологи?а [ уреди | уреди извор ]

Согласки [ уреди | уреди извор ]

		лаби?ални	дентални	алвеоларни	непчани	меконепчани
носни		m	n
експлозивни	безвучни	p	t			k
	звучни	b	d			?
фрикативни	безвучни	(f)		s	?	(x)
	звучни			z	?	(?)
африкативни	безвучни			ts	t?
	звучни			dz	d?
апроксимантни		?	l		j
вевни				r

Самогласки [ уреди | уреди извор ]

	предни	централни	задни
затворени	iː		uː
скоро-затворени	?		?
затворено-средни	eː		oː
отворено-средни	?		?
скоро-отворени	æː	?
отворени		aː

	предни		задни
	долги	кратки	долги	кратки
високи	iː	?	uː	?
средни	eː	?	oː	?
ниски	æː	a	?ː	?

Примери [ уреди | уреди извор ]

Литвански ?азик
Писмо	латиница
Пример	Прв член од ?Деклараци?ата за човекови права“
Текст	Visi ?mon?s gimsta laisvi ir lyg?s savo orumu ir teis?mis. Jiems suteiktas protas ir s??in? ir jie turi elgtis vienas kito at?vilgiu kaip broliai.
Македонски	Сите човечки суштествa се ра?aaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност.
Портал: ?азици

• литвански: lietuvi?kai

(?азик) lietuvi?

(националност) lietuvis (м), lietuv? (ж)

• здраво (неформално): labas, (формално): laba diena
• догледа?е (неформално): iki!
• молам: pra?au
• благодарам: a?i?
• Она: tas (м), ta (ж)
• Колку (чини)?: kiek kainuoja?
• да: taip
• не: ne
• извини: atsipra?au
• не разбирам: nesuprantu
• Дали зборуваш англиски?: Ar kalbate angli?kai?
• Каде е ...?: Kur yra ...?
• продавница: parduotuv?
• ча?: arbata
• кафе: kava
• млеко: pienas
• Колку? : Kiek?
• пример: pavyzdys
• примери: pavyzd?iai
• слика: nuotrauka

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Користена литература [ уреди | уреди извор ]

• Leonardas Dambri?nas, Antanas Klimas, William R. Schmalstieg, Beginner's Lithuanian , Hippocrene Books, 1999, ISBN 0-7818-0678-X . Older editions (copyright 1966) called "Introduction to modern Lithuanian".
• Remys, Edmund, Review of Modern Lithuanian Grammar , Lithuanian Research and Studies Center, Chicago, 2nd revised edition, 2003.
• Klimas, Antanas. ?Baltic and Slavic revisited“ . Lituanus vol. 19, no. 1, Spring 1973 . Архивирано од изворникот на 2008-05-06 . Посетено на 23 октомври 2007 . Не се допушта закосува?е или задебелува?е во: |work= ( help )
• Zigmas Zinkevi?ius, "Lietuvi? kalbos istorija" ("History of Lithuanian Language") Vol.1, Vilnius : Mokslas, 1984, ISBN 5-420-00102-0 .
• Remys, Edmund, General distinguishing features of various Indo-European languages and their relationship to Lithuanian , Indogermanische Forschungen, Berlin, New York, 2007.

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

• Балтички ?азици
• Литванска азбука
• Литвани?а
• Латвиски ?азик

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

• Страница за уче?е литвански
• Литванска лингвистика Архивирано на 14 март 2005 г.
• Ethnologue извешта? за литванскиот
• Академски литвански речник
• Слободен англиско-литвански речник Архивирано на 12 февруари 2010 г.
• Достапен литвански речник Архивирано на 10 март 2007 г.
• Англиско-литвански-германски речници Архивирано на 11 ?ули 2019 г.
• Литвански дво?азичен речник
• Историска граматика на литванскиот ?азик Архивирано на 26 септември 2013 г.
• Летонски и литванско со ?апонски превод Архивирано на 15 април 2009 г.
• Летно училиште на литвански
• Литвански часови

п р у Балтички ?азици Западнобалтички ?азици галиндски  • пруски  • ?атвиншки  • скалвиски Источнобалтички ?азици земгалски  • курски  • латгалски  • летонски  • литвански  • самогитски  • селонски

п р у ?азици во Полска офици?ален ?азик полски ?азик признати национални малцински ?азици ерменски ?азик белоруски ?азик германски ?азик ?идиш литвански ?азик руски ?азик словачки ?азик украински ?азик хебре?ски ?азик чешки ?азик признати етнички малцински ?азици караимски ?азик ромски ?азик русински ?азик татарски ?азик

п р у ?азици во Латви?а офици?ален ?азик латвиски ?азик признати малцински ?азици латгалски ?азик ливонски ?азик непризнати малцински ?азици белоруски ?азик литвански ?азик полски ?азик руски ?азик украински ?азик

п р у ?азици во Литвани?а офици?ален ?азик литвански ?азик големи малцински ?азици белоруски ?азик полски ?азик руски ?азик украински ?азик мали малцински ?азици ерменски ?азик германски ?азик грузиски ?азик латвиски ?азик ромски ?азик татарски ?азик хебре?ски ?азик

Нормативна контрола WorldCat LCCN : sh85077647 GND : 4133373-1 BNF : cb12227618m (податоци) NDL : 00569566 NKC : ph122412