Ле Корбиз?е
(
француски
:
Le Corbusier
) или ка? нас само
Корбиз?е
е псевдоним на славниот француски архитект со шва?царско потекло, чие вистинско име било
Шарл-Едуар Жанере-Гри
(
француски
: Charles-Edouard Jeanneret-Gris). Роден е на
6 октомври
1887
во Ла Шо де Фонд (
француски
: La Chaux-de-Fonds) во
Шва?цари?а
, умрел на
27 август
1965
. во
Франци?а
.
Ле Корбиз?е покра?
архитект
и
теоретичар на архитектурата
, бил и
урбанист
,
сликар
,
ва?ар
и
писател
а познат е и како соосновач на
пуризмот
.
Раните години и образование, 1887-1913
[
уреди
|
уреди извор
]
Ле Корбиз?е беше роден како Шарл-Едуар Жанере-Гри во Ла Шо де Фонд, мал град во северозападна Шва?цари?а, во планинскиот масив ?ура, ко? е оддалечен само пет километри од француската граница.
Под вли?ание на Шарл Леплатение, ко? учеше во Будимпешта и Париз, то? беше привлечен од визуелните уметности и учеше во уметничката школа во Ла Шо де Фонд. Негов професор по архитектура во уметничката школа беше архитектот Рене Шапалаз, ко? имаше големо вли?ание врз првите ку?и на Корбиз?е.
Во своите рани години то? често ?а напушташе провинци?алската атмосфера на неговото родно место така што патуваше низ Европа. Во 1907 година то? замина за Париз каде што на?де работа во канцелари?ата на Август Пере, француски пионер во армираниот бетон. Поме?у октомври 1910 и март 1911 то? работеше во Берлин за реномираниот архитект Питер Беренс, каде што веро?атно се сретнал со
Лудвиг Мис Ван дер Рое
и
Валтер Гропиус
. Тука воедно и го научи германскиот ?азик. Сите овие искуства имаа големи вли?ани?а во неговата подоцнежна кариера.
Подоцна, во 1911 година Корбиз?е патуваше по
Балканскиот Полуостров
и ги посети
Грци?а
и
Турци?а
, исполнува??и го скицникот со цртежи од тоа што го гледал, вклучува??и многу знача?ни скици на
Партенон
, чии форми то? подоцна ?е ги величи во свето дело
Vers une architecture (Кон новата архитектура)
(напишано во 23 година).
Раната кариера: вилите, 1914-1930
[
уреди
|
уреди извор
]
Корбиз?е предаваше во своето старо училиште во Ла Шо де Фонд во текот на
Првата светска во?на
, не вра?а??и се во Париз с? додека во?ната не заврши. Во текот на овие четири години во Шва?цари?а то? работеше во областа на теори?а на архитектурата, од што произлегоа голем бро? на студии со модерен пристап. Поме?у нив се нао?а и проектот за
ку?ата Дом-ино
(1914-1915 година). Ово? модел предлага отворена основа ко?а се состои од бетонски плочи кои се потпираат на мал бро? тенки, армиранобетонски столбови кои се распоредени околу рабовите на плочата, со скалишен простор ко? обезбедува пристап до секое ниво само на едната страна од об?ектот.
Ово? концепт стана темел за поголемиот дел од неговата архитектура во наредните десет години. Наскоро то? ?е започне сво?а сопствена архитектонска пракса со сво?от братучед П?ер Жанере (1896-1967), партнерство кое траеше до 1940 година.
Во 1918 година Корбиз?е се сретна со сликарот
кубист
Амеде Озенфан, во чии слики то? препозна сродна душа. Озенфан го охрабри за да слика и два?цата започнаа еден период на соработка. Отфрла??и го кубизмот како ирационален и ?романтичен“, два?цата заедно го об?ави?а нивниот манифест
Apres le Cubisme (Пред кубизмот)
и воспостави?а ново уметничко движе?е -
пуризам
. Озенфан и Корбиз?е започнаа и со публикаци?а на пуристичкото списание L'Esprit Nouveau.
Усво?ува?ето на псевдонимот, 1920
[
уреди
|
уреди извор
]
Во првото издание на списанието, во 1920 година, Шарл-Едуар Жанере-Гри го усвои псевдонимот Ле Корбиз?е, видоизменета форма на ма?чинското име на неговиот дедо "Lecorbesier", рефлектира??и го неговото верува?е дека секо? може повторно да се прона?де себеси. Усво?ува?ето на псевдоним за нечи?а иднетификаци?а во тое време беше во мода ка? уметниците во многу поли?а, а особено ка? уметнииците од Париз.
Поме?у 1918 и 1922 година Корбиз?е не изгради ништо, концентрира??и го своето внимание кон пуристичката теори?а и слика?ето. Во 1922 година Корбиз?е и Жанере отвори?а студио во Париз.
Неговите теоретски изучува?а наскоро се претвори?а во неколку различни концепти за едносеме?на ку?а. Поме?у овие се нао?а и ку?ата "Citrohan", чие име претставуа игра на зборови инспирирана од францускиот производител на автомобили
Ситроен
, заради модерните индустриски методи и матери?али кои Корбиз?е ги употребил во изградбата на ку?ата. Тука Корбиз?е предложил об?ект на три ката, со дневна соба со дво?на висина, спални соби на вториот кат и ку?на на третиот кат. Кровот е предвиден како проодна кровна тераса. На надворешноста на об?ектот Корбиз?е постави скали за да обезбеди пристап до вториот кат. Тука, како и ка? другите негови проекти од ово? период, то? ги диза?нира фасадите така што би можел да постави големи распони од непрекинати прозорски екрани. Ку?ата има правоаголна основа, со надворешни ?идови кои не се исполнети со прозорци, оставени како бели, малтерисани простори. Корбиз?е и Жанере го остави?а ентериерот како естетски слободен, со подвижен мебел направен од цевчести метални рамки. Внатрешните ?идови исто така се оставени бели. Поме?у 1922 и 1927 година Ле Корбиз?е и П?ер Жанере проектираа многу вакви приватни ку?и за клиентите низ Париз. Во Боло?а на Сена (француски: Boulogne-sur-Seine) и 16-от арондисмент на Париз, Ле Корбиз?е и П?ер Жанере ги проектираа и изгради?а Вила Липшитц (Villa Lipschitz), Вила Кук (Maison Cook), Вила Планис (Maison Planeix) и Вила ла Роше (Maison La Roche/Albert Jeanneret), во ко?а сега се нао?а Фондаци?ата Ле Корбиз?е.
Додека во 1929 година се вра?аше од ?ужна Америка во Европа, Корбиз?е се сретна со глумицата и естраден уметник
Жозефин Бе?кер
и направи неколку скици со не?зиното голо тело. Непосредно по неговото вра?а?е во Франци?а, то? се ожени со шивачката и модел Ивон Галис. Таа почина во 1957 година. Исто така, познато е дека Ле Корбиз?е имал долгогодишна вонбрачна афера со шведско-американската наследничка Маргерит Т?адер Харис.
Ле Корбиз?е доби француско држав?анство во 1930 година.
Спротивно од наредбите на неговиот доктор, на 27 август 1965, Ле Корбиз?е замина на плива?е во
Средоземното Море
, во Рокбрун-Кап-Мартен (француски: Roquebrune-Cap-Martin), Франци?а. Неговото тело беше прона?дено од околните ба?ачи и Корбиз?е беше прогласен за мртов во 11:00. Беше востановено дека почина од срцев удар, на возраст од 78 години. Неговата погребна церемони?а се одвиваше во дворот на палатата
Лувр
, на 1 септември 1965 година, по наредба на писателот и мислител
Андре Малро
, ко? во тоа време беше министер за култура на Франци?а.
Смртта на Корбиз?е имаше силен удар на културниот и политичкиот свет. Неговата смрт одекна низ целиот свет, а признани?а и почит за неговата работа му се доделуваа од сит страни на светот. Дури и еден од неговите на?големи уметнички противници, сликарот
Салвадор Дали
, ?а призна неговата знача?ност. Исто така, тогашниот претседател на
САД
,
Линдон Б. ?онсон
рече: ?Неговото вли?ание беше универзално, а неговите дела беа направени со квалитетот ко? го поседувале многу малку уметници низ истори?ата“.
Советскиот Со?уз
додаде дека ?Модерната архитектура го изгуби сво?от на?голем ма?стор“.
Неговиот гроб се нао?а во Рокбрун-Кап-Мартен, поме?у
Ментон
и
Монако
во
?ужна Франци?а
.