Вили?ам Батлер ( 13 ?уни 1865 ? ?ануари 1939 ) ? ирски поет.

Животопис [ уреди | уреди извор ]

Вили?ам Батлер ?е?тс се родил на 13 ?уни 1865 година во даблинското предградие Сендимаунт. Набргу по неговото ра?а?е, семе?ството ?а напуштило скромната, приземна семе?на ку?а на авени?ата Сендимаунт, бро? 5. Всушност, семе?ството на ?е?тс посто?ано се селело од место до место: кога то? имал две години, семе?ството се преселило во Лондон ; на седумгодишна возраст се вратил во ку?ата на ма?чините родители, имотни трговци од Сла?го; во деветтата година повторно заминал во Лондон; а кога имал 15 години се вратил во Хаут кра? Даблин . За време на неговото детство, пресудно вли?ание врз него имала грофови?ата Сла?го во западниот дел на Ирска , каде често ги минувал летните распусти. Таму ?а засакал природата, а од ма?ка му и од соседите ги слушал древните келтски предани?а. Неговата ма?ка, Сузан Полексфен, била тивка и чувствителна жена ко?а често му раскажувала ба?ки . ?е?тс се навра?ал на Сла?го во текот на целиот живот; во староста му ?а посветил сво?ата проштална песна во ко?а ?а изразил желбата да биде закопан таму. Неговите предци имале протестантско потекло, а во Ирска се доселиле во XVII век од Англи?а . Неговиот дедо и предедо биле англикански пастори во Сла?го, а се школувале на познатиот Тринити коле? . Таму, своето образование го стекнал и татко му, ?он Батлер ?е?тс, ко? во 1880-тите бил познат предрафаелитски сликар. Сe до смртта на татко му, Вили?ам Батлер ?е?тс се допишувал со него, разменува??и ги искуствата и мисле?ата. И неговата ма?ка била од протестантско семе?ство, кое не било толку угледно како она на татко му. Во 1874 година, на деветгодишна возраст, семе?ството на ?е?тс по вторпат се доселило во Лондон, каде на?првин го учел татко му, а потоа се запишал во училиштето ?Годол Фин“ во лондонскиот кварт Хамерсмит . Според неговиот биограф Донех?у, тогаш ?е?тс конечно сфатил дека, според мислата и срцето , е Ирец . Во Лондон се школувал до 1880 година, а ме?у петнаесеттата и дваесеттата година живеел во Хаут, приморско место до Даблин. Тогаш почнал да пишува драми и стихови, но без неко? успех. ^{[1] [2]}

Вили?ам студирал во Уметничката школа во Даблин , каде што се запознал со ?ор? Расел со кого го споделил сво?от интерес за мистичното и натприродното. ^[2] Во ?уни 1885 година, ?е?тс бил иници?атор за основа?ето на Херметичкото друштво во Даблин , чи?а задача била проучува?ето на источните чуда и философи?а . Во то? период го запознал ?он О'Лири , еден од водачите на ирското движе?е за независност. Во 1880-тите, семе?ството на ?е?тс повторно се преселило во Лондон, каде то? станал член на Теозофското друштво. На 30 ?ануари 1889 година ?а запознал даблинската убавица Мод Гон , ?ерка на англиски полковник , ко?а била учесник во ирското ослободително движе?е и дури била замешана во подготовките на неколку атентати во Лондон. Мод Гон била на?големата неоставрена ?убов во животот на ?е?тс ко?а го опседнувала сe до 1889 година, кога то? се оженил со ?ор?а Ха?ди-Лиз. Во Лондон, ?е?тс станал член на спиритистичкото друштво ?Златна зора“, а се дружел и со членовите на Rhymer's Club . Во периодот 1895-1905, ?е?тс го проширил кругот на при?ателите и се ангажирал во борбата за ирската независност. За време на летните распусти одел на имотот на Леди Огаста Грегори , жена со голем углед, писателка, мецена и собирачка на народни творби, ко?а живеела во Кул Парк, во грофови?ата Голуе?, а ко?а станала негова заштитничка, соработничка и при?ателка. И во ово? период продолжил со проучува?ето на маги?ата , посетувал сеанси на кои се повикуваат духови и станал претседател на лондонската секци?а на ?Златна зора“. Истовремено, заедно со Леди Грегори и ?он Синг, ?е?тс станал член на управата на новосонованиот Ирски национален театар ( The Abbey Theatre ). Во 1903 година патувал низ САД , каде одржал низа предава?а. Во ме?увреме, Мод Гон се омажила за ма?орот Мек-Бра?д и тоа било тежок удар за ?е?тс. Подоцна, заедно со Леги Грегори патувал низ Итали?а , каде го запознал Езра Паунд , ко? му помогнал да го доврши книжевниот разво?. ^[3] Во 1911 година започнал посериозно да се занимава со окултизмот . Во Лондон, то? ги посетувал спиритистичките сеанси во салонот на госпо?ата Блавацки. Притоа, спиритистичките вештини ги учел од книгата на Корнелиус Агрипа , ? De occulta philosophia “, а духот со ко? комуницирал се викал Leo Africanus. Своите искуства, доживува?а и експерименти ги нарекувал ?мо?от систем“ ко? го разработувал до кра?от на животот. ^[4] Во 1917 година ?а купил норманската кула Белили во областа Голуе? и се оженил. По ослободува?ето на Ирска, ?е?тс бил избран за сенатор, а во 1925 година го одржал познатиот говор во Сенатот, агитира??и во прилог на разводот . Во текот на последните 15 години од животот често патувал надвор од Ирска, а една од последните негови должности било претседава?ето со Комиси?ата за определува?е на изгледот на ирските пари . ^[5]

?е?тс умрел на 28 ?ануари 1939 година, во местото Рокбрин, на Азурниот Брег . Во 1948 година му била исполнета последната желба - да биде закопан во црковната порта во Драмклиф, каде во далечината се гледа ридот Бен Балбен . На неговиот гроб стои прост надгробен споменик, без украси и со следниов натпис: ^[6]

Фрли студен поглед
на животот, на смртта.
Ко?анику, помини!

Cast a cold eye
On life, on death.
Horseman, pass by!

Tворештво [ уреди | уреди извор ]

?е?тс е автор на богато поетско дело, создавано во текот на пет децении, од 1888 до 1939 година. То? претставува пример за чист поет, ко? целосно се изразува само низ песните, т.е. нема ниедна тема ко?а не ?а обработил поетски. Неговото творештво ги поседува сите сво?ства на класичниот лирски пристап: тоа е исповедно, автобиографско и организирано околу неколку клучни точки на лирскиот израз. Сите негови дополнителни активности ( есеистичката и автобиографската проза) служат само како дополнително об?аснува?е на неговите поетски творби. ^[7]

Во 1885 година, ?е?тс об?авил две кратки лирски песни во Даблинското универзитетско списание и бил еден од основачите на Даблинското херметичко друштво. Исто така, то? се запознал со ?он О'Лири , еден од водачите на ирското движе?е за независност, ко? го поддржувал во книжевниот разво? и го организирал собира?ето прилози за печате?е на неговата прва поетска збирка. Поетската дарба на ?е?тс за првпат сериозно дошла до израз кон кра?от на 1880-тите. Во 1888 година ?а об?авил книгата ?Ба?ки и народни приказни“, додека следната година се по?авила неговата прва поетска книга, ? Скита?ата на Оси?ан и други песни “ (англискиот превод го направил Сем?уел Фергусон). Истата година (1889), заедно со сликарот Едван Елис, ?е?тс бил уредувач на критичкото издание на поези?ата на Вили?ам Бле?к . Потоа станал член на спиритистичкото друштво ?Златна зора“, се дружел со членовите на Rhymer's Club при што, како што самиот соопштува на почетокот од ?Суровите карпи“, ?го учел занаетот“. Во то? период ги об?авил ? Грофицата Кетлин и различни легенди и песни “ и збирката народни предани?а, ? Келтски самрак “. ?е?тс се развил како писател во периодот 1895-1905, кога ги продлабочил спиритистичките, философските и книжевните истражува?а. Тогаш соработувал во списанието што го уредувал неговиот при?ател Артур Са?монс, ги об?авил ?Та?ната роза“ и ?Ветар ме?у трските“, во 1902 почнал да го чита Ниче и бил член на управата на Ирскиот народен театар ( The Abbey Theatre ), заедно со Леди Грегори и ?он Синг. Во 1903 година об?авил три книги и одржал низа предава?а во САД . Подоцна, ме?у четвртата и петтата децени?а од животот на ?е?тс се случил пресвртот ко? до ден-денес предизвикува неразбира?е, чуде?е и восхит ка? книжевните историчари. Во 1908 година го запознал Езра Паунд ко? му помогнал да го дооформи поетскиот талент. Во текот на таа децени?а, ?е?тс ги об?авил ? Зелениот шлем и други песни “, ?Песни напишани во малодушност“ и ?Одговорности“. Во текот на и по Првата светска во?на ?е?тс ве?е бил познат поет, го об?авува делото ? Дивите гулаби во Кул “, а во 1923 година ?а добил Нобеловата награда за литература . На?после, во текот на последните 15 години од животот ги об?авил ? Кула “, ?Вртени скали“, ?Полна месечина во март“ и книгата ? Визи?а “ во ко?а ги изразил своите спиритистички искуства и сфа?а?а на истори?ата. ^[8]

Хронологи?а на творештвото на ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

• Во 1885 об?авил две кратки лирски песни во ?Даблинското универзитетско списание“. ^[9]
• Во 1888 ги собрал и ги об?авил ?Ба?ки и народни приказни“. ^[10]
• Во 1889 се по?авила неговата прва поетска збирка, ? Скита?ата на Оси?ан и други песни “ ^[10]
• Пиесата Грофицата Кетлин - првата драма што ги открила неговите цели да излезе од ирското наследство во винстинскиот национален живот.
• Во 1893 се по?авиле песните од збирката Роза , а истата година ги об?авил, заедно со Едвин Елис, собраните дела на Вили?ам Бле?к .
• 1899 - првата изведба на Грофицата Кетлин во Даблин под полициска заштита, зашто на публиката не ? се допаднала главната личност ко?а си ?а продава сво?ата ?ирска душа“ за да ги спаси своите поданици.
• Ветерот ме?у трските од 1899 го означува врвот од раниот период на Келтскиот самрак, создаден под вли?ание од француските симболисти , кои ги запознал со помош на неговиот при?ател, познатиот критичар Артур Са?монс .
• Во 1902 година ги напишал пиесите Кога нема ништо и Кетлин од Хулихан , во ко?а насловна роли?а ?а играла Мод Гон.
• Во 1903 година ги об?авил нартивните поеми Старост на кралицата Маев и Ба?л и А?лин
• Во 1904 ?а об?авил стихозбирката Во седумте шуми и го основал, заедно со Лени Грегори, театарот Аби во Даблин, а во 1910 станал негов извршен директор. ?е?тс и Грегори несебично го промовирале драмското дело на ?он Синк , што кулминирало со изведбата на Веселникот од западниот свет во 1907.
• 1906 - драмската поема Засечени води .
• 1907 - пиесата Деирдре .
• 1908 - пиесата Златниот шлем чии теми биле преточени во збирката Зелениот шлем и други песни од 1910.
• 1914 - наративната поема Два?ца кралеви , повторно со тема од митското минато на Ирска, и збирката песни Одговорности ко?а означува драстичен раскин со митолошкото наследство и свртува?е кон суровата стварност на Ирска.
• 1916 - пиесата ?На ?астребовиот кладенец“.
• Во 1917 се венчал со ?ор?и?а Ха?-Лис, ка? ко?а открил дарба за ?автоматско пишува?е“ чие секо?дневно дешифрира?е му овозможило да изгради цел систем на толкува?е врски со минатото и истори?ата од што произлегла книгата Визи?а .
• 1919 -пиесата Едиствената ?убомора на Емер и Дивите лебеди ка? Кул .
• Во 1921 била изведена пиесата Калвари?а со употреба на танец и маски во стилот на ?апонските но-драми, а истата година се по?авила и збирата песни Ма?кл Робартс и танчерот .
• 1923 - наративната поема Дарбата на Харун Ал-Рашид .
• Во 1928 ?а об?авил збирката ? Кула “ ко?а ги содржи песните од неговиот на?зрел творечки период, а истата година била изведена трагеди?ата Крал Едип на Софокле во негов превод.
• 1929 - збирката Вртени скали .
• Во 1931 година била изведена драмата Воскресение , преработка на Калвира?ата , но со многу поживотна структура и ефикасен разво?. Истата година се по?авила и збирката лирски песни, Зборови за музика можеби .
• 1933 - збирката Кружни скали и други песни .
• Во 1934 биле изведени драмите Едип на Колон и Зборови на прозорскиот праг .
• Во 1935 ги об?авил книгите Песни и Полната месечина во поход , а под истиот наслов била изведена една пиеса, преработка на Саломе од Оскар Ва?лд .
• 1938 - пиесата ?а?цето на Херне .
• 1939 - пиесата Чистилиште , Последни песни (со песните од 1936-1939) и пиесата Смрта на Кухален .

Книжевниот разво? на ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

Книжевниот разво? на ?е?тс бил долг и сложен, а квалитативниот скок што настапил ме?у 1904 и 1914 година, кога ?е?тс бил длабоко во петтата децени?а од животот, е редок пример не само во англосаксонската, туку и во светската литература . Тогаш, то? ?а стекнал способноста за потполно и сигурно изразува?е, неговиот поетски ?азик започнал да се згуснува, а поетскиет слики добиле функционалност. Првите плодови на неговиот зрел поетски ?азик се по?авиле во збирката ? Зелениот шлем и други песни “ од 1910 година. Оттогаш, преку збирките ? Одговорности “ (1914), ?Кула“ (1928), ?Вртени скали“ (1929) до неговата последна збирка ? Последни песни “ (1939), ?е?тс израснал во голем поет од светски глас. Притоа, значаен дел од неговото творештво настанало откако то? ?а добил Нобеловата награда, што зборува за неговиот посто?ан поетски разво?. Разликата ме?у раната и доцната фаза од творештвото на ?е?тс е очигледна и голема, но цело време се забележува единството на неговиот развоен пат во ко? посто?ано се згуснувала лириката , а поетскиот израз станувал поцврст. Како што истакнува шведскиот професор Бригит Б?ерсби, ?неговите идеи и стилот покажуваат постепен растеж, па неговото дело мора да се наб?удува како логично поврзана органска целина.“ И самиот ?е?тс посто?ано правел поправки на своите песни, отстранува??и цели строфи и песни. Во раната фаза, неговиот поетски ?азик бил полн со предрафаелитска патетика и неопределеност; ?азикот од подоцнежната фаза содржи некаква непри?атна цврстина при што алитераци?ата и асонансата сe почесто ?а истиснуваат римата , иако таа се задржува во целото неговот творештво. Сепак, за втората фаза се карактеристични кусите, приближни и несовршени рими кои ретко се по?авуваат во првата фаза. ?е?тсовата борба за изградба на стилот може да се сведе на три бара?а. Во едно писмо од 1902 година, упатено до Леди Грегори, то? напишал дека пишува?ето му станало ?далеку помажествено“ и дека во него има ?пове?е дух“. Иако немал смисла за музика , то? посто?ано ?а негувал звучноста на стихот , ги менувал ритамот , организаци?ата на строфите , метриката и сликовните схеми, а често ги користел рефрените. ?Последните песни“ претставуваат на?целосна потврда на неговиот голем стил и тие се круна на неговото творештво. ^[11]

Големо вли?ание во поетскиот разво? на ?е?тс извршил Езра Паунд , ко? во текот на зимските месеци 1913-1914, 1914-1915 и 1915-1916 работел како еден вид секретар во ку?ата на ?е?тс во Сасекс . Под неговото вли?ание, тогаш ?е?тс целосно го прифатил инсистира?ето за непосредно претставува?е и од Паунд барал во песните да го подвлече сето она што му изгледало матно, апстрактно или слатко. Во своите подоцнежни песни ?е?тс особено ги слави борбата, одговорноста пред племето , ?убовта и при?ателството. Притоа, како ретко ко? современ поет, то? грижливо го негувал култот кон при?ателството при што неговите на?добри автобиографски песни им се посветени на при?ателите (?Велигден 1916“, ?Повторната посета на Градската галери?а“, ?Кул парк и Белили“). Во неговите песни, жената секогаш е претставена како прекрасната дама од симболизмот. Притоа, во раните песни пеел за непознати убавици и самовили , потоа ?а славел сво?ата сакана Мод Гон, а во староста започнал да ?а преиспитува ?убовта. Во доцната фаза, ?е?тс пеел за ра?а?ето и па?а?ето на цивилизациите (?Спирали“, ?Меру“, ?Бронзената глава“, ?Под Бен Балбен“) и за мачниот процес на старее?ето. ^[12]

Философските и уметничките погледи на ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

Остварува?ето на ?е?тс како поет е резултат на неговото спротивставува?е на духот на модерната епоха. Иако скриено, то? посто?ано спорел со вредностите на индустриската цивилизаци?а и токму во тоа се состои ирската црта во неговите ставови. Уште во своите први стихови, ?е?тс го искажал младешкото чувство дека новото време донело смртна пресуда за поези?ата и дека настапило владее?ето на ?Сивата вистина“ (‘’Grey Truth’’) со ко?а то? никогаш не се помирил. И тоа е една од на?важните одлики на неговата поези?а, зашто ?е?тс ги игнорирал сите поважни интелектуални и уметнички текови на неговото време ? експресионизмот , надреализмот , футуризмот , марксизмот и соци?алната книжевност . Сепак, ?е?тс не може да се обвини за конзервативизам во вообичаената смисла на зборот. Навистина, на почетокот, неговиот поетски израз бил архаичен, но постепено ги примил сите вредности на модерната поези?а : непосредност, економичност, отпор кон навиките и претераните украси, продорна оголеност, синтаксичка природност и избегнува?е на инверзиите. Притоа, отвореноста кон модерниот вкус и сензибилитет му овозможиле да се приспособи, но да не се откаже од почетните, несовремени погледи. ^[13] Во таа смисла, дури и зборот ?модерно“ ?е?тс го употребувал со презир, а истражувачите на неговото творештво успеале да прона?дат само еден случа? (во песната ?Ме?у учениците“) во ко? зборот ?модерен“ е употребен во позитивен контекст. ?е?тс го славел простиот селски живот, копнеел за аристократските традиции, ?а отфрлал демократи?ата , ги презирал ниските цели на средната класа и буржоази?ата , а верувал во ?избраните“ мудри и благородни лу?е. ^[14]

За ?е?тс, современата епоха била симбол на неред, пропа?а?е, хаос , безвластие, скрнаве?е на сето возвишено и убаво и издигнува?е на средните и безвредните. На то? хаос му ги спротивставил вечните вредности и критериуми и сметал дека човекот мора да го на?де патот кон помирува?ето со племето и со универзумот , со животот и со смртта . Во таа насока, своите сфа?а?а ги црпел од различни извори: келтската митологи?а , индиската религи?а , неоплатонизмот и ренесансата . Сепак, наспроти различните вли?ани?а, ?е?тс не западнал во стапицата на еклектизмот , а тврде?ата во неговите песни се само условни, според критичарот Елман, тие се псевдотврде?а чи?а улога се состои во тоа да ги поттикнат одговорите на читателите. ?е?тсовите философски погледи не се организирани ни кохерентни, но сепак, во нив постои систем , заснован врз ирационалните претчувства, случа?ностите и облиците на ненаучното мисле?е. За него, мисле?ето е само една фаза во доживува?ето на односите и по?авите, а од философи?ата не очекувал големи и конечни одговори. То? бил вреден читател на философските текстови од различни епохи и нив ги преведувал во поетски ?азик , граде??и сво? систем за ко? многумина (на пример, Одн) зборувале без почит. ^[15] И покра? тоа ?е?тсовите погледи не се кохерентни, сепак, тие се на?блиски со уче?ето на Ниче со кое се запознал во 1902 година и кое му ги зацврстило ставовите кои ве?е ги имал зацртано, пред сe во поглед на сфа?а?ето за цикличното движе?е на истори?ата. Ваквите погледи се застапени во пове?е ?е?тсови песни, како: ?Леда и лебедот“, ?Второто пришествие“, ?Две песни од театарска пиеса“ итн. Така, во ?Парнеловиот погреб“ ?е?тс вели: Епохата е вра?а?е на епохата (An age is the reversal of an age) . ^[16]

Важна одлика на неговиот мисловен систем е смислата за противтежните сили, т.е. за можностите кои им се спротивставени на првото, привидно единствено, мисле?е. Во многу негови песни може да се слушне ?другиот глас“ ко? го негира почетниот став, а то? посто?ано ги развива и ги брани противаргументите. Оваа негова одлика особено ?а развил благодарение на баве?ето со драмската книжевност. Според критичарот Донех?у, токму оваа подготвеност да ги прифа?а противаргументите му помогнала цели 50 години да се менува и да се развива. ^[17]

При разгледува?ето на ?е?тсовите идеи мора да се биде внимателен, зашто нивното значе?е не се состои во нив, туку во мо?та за создава?е на поетските визии кои настанале или биле засилени од неговите идеи . На пример, ?е?тс бил длабоко религиозен и верувал во натприродното, но истовремено, то? бил антиклерикалец, а неговите подоцнежни песни содржат и елементи на атеизам . За христи?анството зборувал како за азиска матица ко?а продрела во античкиот свет и ?а разурнала неговата хармони?а. Неговите песни содржат христи?ански норми и суеверие, монотеизам и пантеизам . Од сите негови идеи на?долго ?а задржал иде?ата за бесмртноста на душата , а уче?ето за реинкарнаци?ата го привлекло уште во младоста, кога почнал да ?а проучува индиската философи?а и религи?а . ^[18]

Според една комп?утерска анализа , во целокупното поетско дело на ?е?тс на?често се по?авуваат следниве зборови : сe, т.е. сите (all) ? 1.019 пати, стар (old) - 575 пати, како (as) 556 пати, надвор (out) - 483 пати (заедно и со глаголите), човек (man) ? 456 пати, ?убов(love) ? 353 пати, еден (one) ? 336 пати, доа?а (come) - 289 пати, како (like) - 281 пат, лу?е (men) ? 263 пати, некои, т.е. нешто (some) - 260 пати, очи (eyes) ? 244 пати, долг (long) - 242 пати, долу (down) ? 240 пати, голем (great) ? 221 пат, настрана (away) - 213 пати, направен (made) ? 208 пати, горе, високо (up) ? 204 пати, но? (night) - 197 пати, мисла, поим (thought) ? 196 пати, ден (day) ? 194 пати, Месечина (Moon) ? 176 пати, свет (world) ? 174 пати итн. Од именките , на?често се употребени: човек , ?убов , лу?е, срце , очи , но?, мисла , ден, свет, месечина итн., односно оние кои се карактеристични за вредносниот систем на ?е?тсовата поези?а, а воопшто не е случа?но тоа што модерните именки од типот на ? авион “ (aeroplane) се употребени само еднаш. ^[19]

Ирска како тема во творештвото на ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

Ирските теми се присутни во творештвото на ?е?тс уште во првите негови книжевни дела. За него, ирството претставува час надворешен украс, час посебна ни?анса во претставува?ето на општите праша?а; тоа се одразува во гордоста и отменоста на дикци?ата, во романтичарската ширина на погледот и во обилноста на поетските слики. Оттука, то? гордо из?авува: ^[20]

?ас сум од Ирска, а
Ирска е света зем?а.

И ден-денес, присуството на ?е?тс се чувствува насекаде низ Ирска, исто како што таа е присутна во секо? негов стих . Проучува??и го ирското национално минато, ?е?тс започнал игра на дешифрира?е, толкува?е и парафразира?е на дамнешните симболи . Притоа, то? им се вратил на келтските извори и го отфрлил посредството на црквата . Како учесник во келтската преродба, ?е?тс црпел од на?далечните, митски извори и од златното време на ирската истори?а . Во неговото творештво, стремежот да се оживее древната Ирска одела паралелно со борбата да се изгради личниот поетски израз. Во 1885 година, по долгогодишното прогонство, во Ирска се вратил ?он О'Лири, ко? околу себе собрал пове?е млади писатели ме?у кои бил и ?е?тс. Во сво?ата студи?а за ?е?тс, професорот Донех?у вели дека ?е?тс измислил една зем?а и ?а нарекол Ирска, ко?а во неговото творештво е ?чиста како све?ата што пред Светиот крст гори“. Во то? поглед, ?е?тс тежнеел кон открива?е на првобитната, ра?ска, поетска татковина на човекот во ко?а земското и она другото се нао?аат во единство и каде што смртта продолжува со животот , а животот со смртта . Потврдата за таа иде?а ?а нао?ал во древните верува?а на келтските племи?а: ^[21]

Пове?епати човекот се ра?а и умира
Поме?у оние две вечности,
Вечноста на племето и душата. Сето тоа
Старата Ирска го знаеше.

Дури и во послабите негови песни ?е?тс секогаш успевал да ?а одржи рамнотежата ме?у длабокиот национален полет и достоинството и слободата на уметничото мисле?е. Оттука, то? никогаш не бил следбеник на тесноградиот и патетичен ирски, католички национализам . То? поа?ал од претпоставката дека големата поези?а мора да биде национално обоена, но не ги следел политичарите, а кон свештенството бил уште понедоверлив. негодува?ето предизвикано од изведбата на некои негови пиеси уште пове?е го оддалечило од вкусот на широките народни маси, а неговата интелектуална толеранци?а не се вклопувала во општоприфатеното мисле?е дека борбата против англиската власт била поважбна од сe. За него, улогата на поези?ата била поголема од политичката де?ност, а во една прилика напишал: ?Книжевноста е на?силниот глас на свеста и на совеста“. Во своите подоцнежни песни, ?е?тс повторно ?а истакнал вербата дека Ирците уште еднаш ?е се потврдат како градители на онаа цивилизаци?а ко?а е родена од пресметките на Питагора и од грчкиот идеал на убавината . Но, за лошата уметност никогаш немал оправдува?е и пишувал дека за неа не треба да се има милост ниту кога е национално исправна. Со еден збор, ?е?тс бил националист, но истовремено ?а зачувал способноста за критичко мисле?е и духовната ширина. Така, во песната посветана на Парнел, големиот ирски борец против англиската власт, ?е?тс вели: ^[22]

До?ди по гледни ме прекорно: потребна ми е таа казна.
Сe што во Ирска поетот или гласникот
Го ипеа?а и об?ави?а - сето тоа е лага заразна
Ко?а ?а пренесува масата...

Според историчарите на книжевноста , ?е?тс се вклучилво ирското ослободително движе?е само поради ?убовта кон Мод Гон . И навистина, во староста, то? со ужас се се?авал на нетолерантноста на неговата голема ?убов, а во една песна то? вели: ^[23]

омразата на умот ? полоша од секо?а друга.
Од партиите бега? како од чума.

Исто така, во песната за политичката затвореничка Ива Маркевич , то? вели дека: ^[24]

овена, целата кожа и коска,
права слика на онаа политика

Сво?ата политичка философи?а на?концизно ?а изразил во едно писмо, напишано пред Втората светска во?на , во кое го изразува познатиот став: ?Сите идеологии се одговорни согласно бро?от на своите жртви.“ ^[24]

Симболизмот и романтизмот на ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

Симболизмот на ?е?тс претставува резултат на неговото верува?е во реинкарнаци?ата , а врз него имало големо вли?ание и творештвото на Пол Верлен , Артур Рембо и Стефан Маларме . Исто така, ме?у 1889 и 1893 година ?е?тс се занимавал со проучува?е на симболизмот на Вили?ам Бле?к . Во неговите рани песни, симболите се наивни, а системот про?ирен. Подоцна, то? разликувал два вида симболи: едни за чувствата а други за идеите (сами или поврзани со чувствата). На?често користени симболи во неговото творештво се четирите елементи на Емпедокле , спротивните факти на постое?ето (ден/но?, живот/смрт, сонце/месечина), како и симболите: кула, игра, вртени скали (симболот на спиралното тече?е на истори?ата ), дрво, коска, маска, извор, роза, птица, зми?а, крст, злато, сребро, лил?ан итн. Исто така, присутни се и бро?ни комбинации: на пример, полната месечина е симбол на самоостварува?ето, а замрачува?ето на месечината ? симбол на повлекува?ето во себе. Притоа, некои симболи се подвижни и се менуваат од песна до песна, но секогаш во рамките на утврдениот круг на значе?ето. ?е?тс многу работел на симболите и нив ги испитувал, ги вкрстувал и го оценувал нивното простира?е. Ниеден симбол не смеел да бида употребен случа?но, но сите требало да бидат потврдени во слободната творечка игра, а тоа извонредно му успевало во неговите доцни песни. Според критичарот Елман, раз?аснува?ето на овие симболи пове?е ни помага да сфатиме како настанала песната отколку да ?а доживееме. Имено, читателот може да ужива во поези?ата на ?е?тс без да им посветува внимание на симболите , зашто познава?ето на нивната точна вредност малку придонесуваат за естетското доживува?е на неговите песни. ^[25]

Често, ?е?тс се опишува како последниот романтичар . Но, кога се зборува за неговиот романтизам не се мисли на поетските обичаи и постапки карактеристични за романтизмот од почетокот на XIX век , туку на имагинаци?ата како врховен творечки пристап. Според критичарот Донех?у, разработил романтичарската концепци?а за поези?ата како повторува?е на првиот, на?високиот чин на создава?е, ?е?тс ?а разработил така што Бог го претворил во ?голем драматичар “, а поетот во глумец ко? ги менува маските и често ?игра улога ко?а е спротивна на сво?ата природа“. Како вистински романтичар по духот, по воспитува?ето и по народната традици?а, ?е?тс пее за ?убовта, минливоста, при?ателството, тагата на старее?ето итн. Навистина, то? морал привидно да ги прифати и модерните ограничува?а на интензивните емоции , но со тоа неговите определби само се засилиле. ?е?тс го постигнал на?тешкото: ?а зачувал романтичарската душа , а истовремено, во самиот поетски ?азик и во начинот на употреба на личните и општите мотиви, ги задоволил бара?ата на модерната поези?а. ^[26]

Значе?е и вли?ание [ уреди | уреди извор ]

Денес, ?е?тс не само што се смета за на?големиот ирски поет, туку зазема знача?но место во светската поези?а. Во една стати?а, Томас Стернс Елиот вели дека ??е?тс, откако на?првин бил голем занаетчи?а ... станал голем поет...“ ^[27]

Дела за ?е?тс [ уреди | уреди извор ]

• Richard Ellmann, Yeats, the Man and the Masks . New York: Macmillan Company, 1948.
• Richard Ellmann, The Identity of Yeats . London: Faber and Faber, 1968.
• A. N. Jeffares, ?A Commentary of the Collected Poems of W. B. Yeats“. London: Macmillan, 1968.
• Denis Donoghue and J. R. Mulryne (eds.), An Honoured Guest: New Essays on W. B. Yeats . London: Edward Arnold, 1968.
• Denis Donoghue, Yeats . London: Fontana Collins, 1971.

Наводи [ уреди | уреди извор ]

п р у Добитници на Нобеловата награда за литература 1901-1925 Придом (1901)  · Момзен (1902)  · Б?ернсон (1903)  · Ф. Мистрал / Ечегера? (1904)  · Шенкевич (1905)  · Кардучи (1906)  · Киплинг (1907)  · О?кен (1908)  · Лагерлеф (1909)  · Ха?зе (1910)  · Метерлинк (1911)  · Хауптман (1912)  · Тагоре (1913)  · Ролан (1915)  · Хе?денстам (1916)  · Г?елеруп / Понтопидан (1917)  · Шпителер (1919)  · Хамсун (1920)  · Франс (1921)  · Бенавенте (1922)  · ?е?тс (1923)  · Ре?монт (1924)  · Шо (1925) 1926-1950 Деледа (1926)  · Бергсон (1927)  · Ундсет (1928)  · Ман (1929)  · Луис (1930)  · Карлфелт (1931)  · Голсворди (1932)  · Бунин (1933)  · Пирандело (1934)  · O'Нил (1936)  · Мартен ди Гар (1937)  · Бак (1938)  · Силанпе (1939)  · ?енсен (1944)  · Г. Мистрал (1945)  · Хесе (1946)  · Жид (1947)  · Елиот (1948)  · Фокнер  (1949)  · Расел (1950) 1951-1975 Лагерквист (1951)  · Мори?ак (1952)  · Черчил (1953)  · Хемингве? (1954)  · Лакснес (1955)  · Хименес (1956)  · Ками (1957)  · Пастернак (1958)  · Квазимодо (1959)  · Перс (1960)  · Андри? (1961)  · Ста?нбек (1962)  · Сеферис (1963)  · Сартр (1964)  · Шолохов (1965)  · Агнон / Закс (1966)  · Астури?ас (1967)  · Кавабата (1968)  · Бекет (1969)  · Солженицин (1970)  · Неруда (1971)  · Бел (1972)  · Ва?т (1973)  · ?онсон / Мартинсон (1974)  · Монтале (1975) 1976-2000 Белоу (1976)  · Алехандре (1977)  · Сингер (1978)  · Елитис (1979)  · Милош (1980)  · Канети (1981)  · Гарси?а Маркес (1982)  · Голдинг (1983)  · Са?ферт  (1984)  · Симон (1985)  · Со?инка (1986)  · Бродски (1987)  · Махфуз (1988)  · Села (1989)  · Паз (1990)  · Гордимер (1991)  · Волкот (1992)  · Морисон  (1993)  · Ое (1994)  · Хини (1995)  · Шимборска (1996)  · Фо (1997)  · Сарамаго (1998)  · Грас (1999)  · Гао (2000) 2001-2025 На?пол (2001)  · Кертес (2002)  · Куци (2003)  · ?елинек (2004)  · Пинтер (2005)  · Памук (2006)  · Лесинг (2007)  · Ле Клезио (2008)  · Милер (2009)  · Варгас ?оса (2010)  · Транстремер (2011)  · Мо (2012)  · Манро (2013)  · Моди?ано (2014)  · Алексиевич (2015)   · Дилан (2016)   · Ишигуро (2017)   · Токарчук (2018)   · Хандке (2019)   · Глик (2020)   · Гурна (2021)  · Ерно (2022)