한국   대만   중국   일본 
Васили? II ? Википеди?а Пре?ди на содржината

Васили? II

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
(Пренасочено од Васили? II Македонецот )
Васили? II Порфирогенит
Βασ?λειο? Πορφυρογ?ννητο?
Цар на Римската Импери?а
Царот Васили? II.
Римски цар
На престол 960 ? 963 (совладетел со татко му )
963 - 969 (совладетел со Никифор II Фока )
969 - 976 (совладетел со ?ован I Цимиски? )
976 - 1025 (постар совладетел со брат му )
Крунисува?е 960
Претходник ?ован I Цимиски?
Наследник Константин VIII
Роден(а) 958
Константинопол
Починал(а) 15 декември 1025
Константинопол
Династи?а Македонска династи?а
Татко Роман II
Ма?ка Теофано

Васили? II Порфирогенит ( грчки : Βασ?λειο? Πορφυρογ?ννητο? , македонски : Васили? Порфирогенит (роден во пурпур) 958 г. ? 15 декември 1025) ? римски цар од Македонската династи?а ко? владеел од 10 ?ануари 976 г. до 15 декември 1025 г. То? во негово време бил познат како Васили? Порфирогенит и Васили? Помладиот , да се разликува од неговиот претходник-предок Васили? I Македонецот . Дури после 150 години од неговата смрт, то? за прв пат бил наречен ?Бугароубиецот“. [1]

Потекло [ уреди | уреди извор ]

Според арапските извори се смета дека бил слав?анин , односно од мешано ерменско-слав?анско потекло. Се смета дека говорел македонски слав?ански ди?алект, а знаел и грчки , па затоа се нарекуваат и Македонци и Романои. [2] Васили? ?потекнувал од зем?ата на Македонците, а по род бил од племето на ерменските Арсакиди“. Порфирогенит мошне умешно ?а вметнал македонската традици?а во легендата за Васили? I Македонецот и тоа главно врз основа на територи?алниот концепт како асоци?аци?а за потеклото од темата Македони?а, интегрира??и ?а притоа со ерменската ко?а била заснована на биолошката компонента. [3]

Раните години од неговото долго владе?е преовладувале со гра?анската во?на против мо?ните генерали од анадолската аристократи?а. Откако ги потчинил, Васили? ?а надгледувал стабилизици?ата и проширува?ето на источната граница на Римската Импери?а , како и потчинува?ето на Самоиловата држава . Поради ова, 150 години по неговата смрт, то? бил наречен ?Бугароубиецот“. До неговата смрт, Импери?ата се претегала од ?ужна Итали?а до Кавказот и од Дунав до границите на Палестина , на?големото територи?ално проширува?е по осво?ува?ата на Араб?аните, четири векови порано.

Васили? II бил на?лутиот непри?ател на Самоил . Во 1014 година, во Битката ка? Беласица , то? ?а победил во?ската на Самоил и ослепил 14-15 ил?ади заробени во?ници, кои потекнувале од сите области кои ги владеел цар Самоил , почнува??и од Далмаци?а ? ?адранското Море до Еге?ското Море .

Ран живот [ уреди | уреди извор ]

Под заштитништво на Никифор II Фока [ уреди | уреди извор ]

По прераната смрт на царот-татко Роман II , на 15 март 963 г., власта кратко преминала во рацете на царицата-ма?ка Теофано , ко?а го презела регентвото на своите малолетни синови Васили? II и Константин VIII . Но ова било само привремено решение. Младата умна царица самата го увидела тоа и стапила во врска со Никифор Фока . Откако во?ската го прогласила за цар во Кесаре?а , Никифор на 15 август влегол во Константинопол , го скршил отпорот на евнухот ?осиф Вринга во крвави улични борби, и на 16 август во Света Софи?а од рацете на патри?архот ?а примил царската круна. Потоа ве?е побелениот во?сководец се венчал со младата царица. Со ово? брак Никифор Фока се поврзал со Македонската династи?а и како очув на младите легитимни цареви ?а примил на себе улогата на нивни заштитник. [4]

Ново узурпира?е на престолот [ уреди | уреди извор ]

По атентатот извршен врз царот Никифор Фока , организиран од царицата-ма?ка Теофано и ?ован Цимиски? , [5] токму Цимиски? успеал да се качи на престолот. [6] Бившата ?убовница Теофано била испратена во изгнанство, од каде што се вратила дури откако не?зините синови стапиле на престолот. ?ован Цимиски? стапил во брак со ко? во на?голема мерка ги задоволил принципите на династичката легитимност: се оженил со Теодора, ?ерката на Константин VII , тетка на легитимните цареви Васили? и Константин , ко?а во тоа време ве?е не била млада. Како своевремено Никифор Фока, и ?ован Цимиски? ?а презел улогата на заштитник на младите легитимни цари. [7]

Конечно презема?е на власт [ уреди | уреди извор ]

Иако царските права на легитимните претставници на Македонската династи?а , како на времето на Никифор Фока така и во времето на ?ован Цимиски? формално останале нечепнати, сепак постепено сe пове?е се заборавало дека престолот всушност им припа?ал на ?во пурпур родените“ цареви Васили? II и Константин VIII . Се сметало за природно власта да се нао?а во рацете на неко? во?сководец од кругот на римското благородништво. Така и по смртта на ?ован Цимиски? во 976 г., како претендент на упразнетата намесничка позици?а, се ?авил неговиот шура Варда Склир. Се чинело дека Македонската династи?а, слично како старите Меровинзи , ?е стане жртва на силните ма?ордоми или, слично на багдадските калифи, ?е игра само декоративна улога во сенката на надмо?ните султани . Ме?утоа, благодарение на необичната енерги?а на младиот цар Васили? II, ваквата судбина ?а избегнал. [8]

Во тоа време синови на Роман II ве?е не биле малолетни: Васили? имал осумнаесет, а Константин шеснаесет години. Со помошта на паракимоменот Васили?, нивниот ву?ко, тие ?а презеле власта. Но, фактички со државата управувал само Васили? II, биде??и Константин, вистинскиот син на Роман II , бил лесноверен младич ко? се свртел кон ужива?е. [8]

Внатрешна политика [ уреди | уреди извор ]

Први години [ уреди | уреди извор ]

Васили? II, напротив, се покажал како човек со железна енерги?а и со извонредни активности: ме?у сите потомци на Васили? II, то? бил единствениот римски владетел и навистина голем државник. Ме?утоа, во почетокот и нему му недостигало доволно искуство за врше?е на владетелската положба. Сметан од детството само кукла ко?а на дворските свечености ко?а се по?авува покра? мо?ните узурпатори, то? изгледал беспомошно кога одеднаш се нашол во вителот на бурните настани. Дури тешките искуства кои го снашле по презема?ето на власта направиле од него зрел човек и го очеличиле неговиот карактер. Сите државни работи во почетокот ги водел евнухот Васили?. Според тоа и обидот за узурпаци?а на Варда Склир бил насочен пове?е против него отколку против младите легитимни цареви кои нико? не ги сфа?ал сериозно. [9]

Прва гра?анска во?на [ уреди | уреди извор ]

Варда Склир, претставникот на едно од на?угледните магнатски семе?ства, во времето на сво?от зет ?ован Цимиски? , како доместик на Исток, заземал на?висока заповедничка позици?а во римската во?ска. Во летото 976 г. неговите трупи го прогласиле за цар. Биде??и изво?увал пове?е победи над царевите во?сководци, Варда Склир постепено ?а довел под сво?а власт цела Мала Ази?а . Во почетокот на 978 г. по зазема?ето на Нике?а , то? ? се приближил на престолнината . Во ово? критичен миг паракимоменот Васили? му се обратил на Варда Фока, внукот на царот Никифор Фока , смел во?сководец, ко? своевремено самиот се обидел да го узурпира престолот на ?ован Цимиски?. Како што него тогаш, во служба на Цимиски?, го совладал Варда Склир, така требало сега то?, во служба на новиот цар, да го отстрани Склир. И навистина Варда Фока го победил сво?от стар соперник, но помалку како слуга на легитимниот цар, а пове?е како претставник на мо?ното семе?ство Фока. Не впушта??и се во борба ка? Константинопол, то? тргнал за Кесаре?а , упориштето на Фока, и со тоа го принудил узурпаторот да се повлече во внатрешноста на Мала Ази?а. Првите битки ги добил Склир, но во ма? 979 г. Фока во Панкале?ската рамница, близу до Аморион, на?првин го победил сво?от соперник во двобо?, а потоа целосно ?а победил неговата во?ска. Склир побегнал на дворот на калифот и со тоа завршила оваа прва гра?анска во?на ко? траела три месеци и ко?а претставувала само почеток на уште потешки заплети. [10]

Отстранува?ето на паракимоменот Васили? [ уреди | уреди извор ]

Неколку години подоцна дошло до судир ме?у младиот цар Васили? и семо?ниот паракимомен. Васили? не бил ве?е неискусен младич кому ту?ата помош му била нужна или пак добредо?дена. Неговата сила и вол?а за власт сe пове?е се манифестирале и то? почесто станувал против туторството на кое во почетокот му се покорувал. Се чувствувал запоставен и тоа чувство постепено се претворило во омраза против човекот кому требало да му се заблагодари за своето политичко воспитува?е, а можеби дури и за престолот. Така се случило големиот државник ко? умеел да излезе на кра? со во?ниците-цареви Никифор Фока и ?ован Цимиски? , да падне како жртва на младешкото власто?убие на сво?от воспитаник. Насетува??и дека нема да го заобиколи немилоста, паракимоменот Васили?, како што чини, подготвувал заговор против неблагодарниот млад цар во спогодба со Варда Фока и со други во?сководци. Но царот го измамил: то? бил уапсен како обичен бунтовник и откако му биле конфискувани огромните имоти, бил испратен во изгнанство каде што наскоро умрел. [11]

Иако владетелството на Васили? II офици?ално се сметало од 976 г., неговото самосто?но владее?е всушност почнало дури по па?а?ето на големиот евнух во 985 г. Колку била голема власта на паракимоменот Васили? и колку младиот цар бил длабоко озлобен поради своето запоставува?е покажува фактот што то? ги прогласил за неважечки законите донесени пред паракимоменовото отстранува?е, доколку допонително то? нив не ги потврдил. Биде??и, како што самиот вели во една сво?а новела, ?во времето од почетокот на нашето владее?е до отстранува?ето на паракимоменот Васили?... многушто се случуваше не по наша вол?а, тука за се решаваше и одлучуваше неговата вол?а“. [12]

Востанието на Комитопулите [ уреди | уреди извор ]

Првиот самостоен потфат на Васили? II бил неговиот поход на Балканот , во 986 г. Смртта на ?ован Цимиски? ги ослободила непри?ателите на Римската Импери?а од силниот притисок, а гра?анската во?на, до ко?а дошло потоа, им пружила можност да стапат во акци?а. Особено далекусежни последици имало слабее?ето на римската централна власт на Балканот. Во Македони?а во 976 г. избувнало востание под водство на четворицата ? комитопули “ - синови на комес-во?водата Никола . Востанието зело големи размери. Претвора??и се во борба за ослободува?е од римската власт, тоа ги преминало пределите на Македони?а и постепено го зафатило на?големиот дел од Балканскиот Полуостров. Известен за акци?ата на Комитопулите, симнатиот бугарски цар Борис со сво?от брат Роман побегнал од Константинопол , но настрадал при преминот на границата. Роман се спасил, но то? не можел да ?а носи круна, биде??и Рим?аните/Ромеите го скопиле. Водството за борба, а потоа и царската круна му припаднале на на?младиот комитопул, на смелиот и енергичен Самоил . Два?цата постари негови бра?а Давид и Мо?се? , загинале во борбите, а третиот Арон подоцна бил убиен од Самоил. [13]

Втора гра?анска во?на [ уреди | уреди извор ]

Охрабрени од неуспехот на царот против Самоил , римските благородници-великодосто?ници одново се дигнале против него. Варда Склир во почетокот на 987 г. се вратил во римската држава и повторно се прогласил за цар. Варда Фока ко? поради врските со паракимоменот Васили? бил отстранет од позици?ата, одново бил поставен за врховен заповедник во Ази?а , за уште еднаш да стапи во акци?а против сво?от соименик. Наместо тоа и то? се побунил против Васили? II, и на 15 август 987 г. се прогласил за цар. Неговото одметнува?е било особено опасно, биде??и било подготвено на состанок на вишите римски офицери и на претставниците на малоазиските магнатски семе?ства. Зад Варда Фока стоеле воените команданти, озлобени од самоволниот млад цар, и на?вли?ателните малоазиски магнати-велепоседници. Во почетокот, Фока се спогодил со сво?от бивш соперник: договорено било да го поделат Царството и Фока да го добие европскиот дел од Импери?ата, а Склир азиските покраини. Ме?утоа, по краткотра?на соработка, Варда Фока, свесен за сво?ата надмо?, го отстранил Склир, го ставил под стража и станал единствен претендент на царскиот престол. Целата Мала Ази?а брзо дошла во негова власт и на почетокот на 988 г., то? ве?е бил на дофат на Константинопол . Еден дел од неговата во?ска зазел позици?а ка? Хрисополе , а вториот ка? Абидос . Против римската престолнина се подготвувал едновремено напад од копно и од море. [14]

Помош од кнезот Владимир [ уреди | уреди извор ]

Положбата на легитимниот цар била извонредно тешка. Во сво?ата држава то? никаде немал поцврста поткрепа. Сите вли?ателни елементи се свртеле против него. Само помош од надвор можела да го спаси од сигурна пропаст. Васили? II тоа навреме го сфатил и побарал помош од киевскиот кнез Владимир . Во пролетта 988 година стигнале во Импери?ата 6.000 руски во?ници и оваа позната варего-руска ?дружина?а“ ?а спасила ситуаци?ата во последен миг. Под лично водство на царот, Русите ка? Хрисополе целосно ги прегазиле бунтовниците, а одлуката паднала ка? Абидос , во битката во ко?а самиот Варда Фока загинал ( април 989 г.). Бунтовничкото движе?е доживеал крах. Варда Склир, ко? уште еднаш се обидел да стапи во акци?а, морал да се согласи на спогодба и да му се потчини на царот. Рускиот одред и натаму останал во служба на римскиот цар и во царската во?ска одиграл знача?на улога. [15]

Противник на велепоседништвото [ уреди | уреди извор ]

Скршнува??и ги политичките аспирации на римските великодосто?ници во крвавите гра?ански во?ни, Васили? II му застанал на пат и на стопанското ?акне?е на феудалната аристократи?а . Колку велесопствеништвото го загрозувало стопанскиот и соци?алниот поредок на римската држава, увидел уште и Роман Лакапин . Каде тоа водело на политички план можел да сфати дури Васили? II, подучен од тешкото искуство на своето детство и на младоста. То? не само што ?а продолжил туку и значително ?а заострил антиаристократската аграрна политика на своите претходници, поттикнат од личната омраза спрема магнатските семе?ства кои му го оспорувале татковиот престол. Во сво?от радикализам то? понекогаш преминувал преку формалните права, како на пример во случа?отсо Евстаси? Малеина, воениот другар на Варда Фока, чие госто?убие Васили? го уживал на вра?а?ето од сирискиот поход во 995 година. Извонредното богатство на ово? кападокиски магнат, неговите огромни поседи, а уште пове?е бро?от на неговите робови и парици, од кои можело да се состави воен одред од пове?е ил?ади лу?е, направиле таков впечаток на царот што то? го повикал сво?от госто?убив дома?ин во Константинопол и таму го задржал. Малеиновите поседи биле конфискувани и предадени на државата. [16]

Семе?ствата Фока и Малеина децидно се спомнуваат во новелата на Васили? II од 996 година како на?истакнати претставници на надмо?ното велепоседништво. Новелата на Васили? го дополнувала старото законодавство со укинува?ето на правото на застареност, со кое според поранешните одредби, можеле да се ползуваат купувачите на мали поседи по истекот на четириесетгодишен рок. Таа наредувала сите поседи кои благородништвото ги стекнало од селаните по законот на Роман Лакапин, без оглед на порано предвидениот рок за застареност, да им се вратат на бившите сопственици, односно на нивните наследници, без никаков надомест. Спрема државата, според наредбата на Васили?, правот на застареност воопшто не постоело: таа може да може да бара вра?а?е на своите имоти, наназад сe до времето на Август . [17]

Васили? II насто?увал истовремено да го ограничи и шире?ето на манастирското велепоседништво. Со истата новела од 996 годинна, то? наредувал манастирите , основани на териториите на селските општини како селски задужбини со мал бро? калу?ери, да и бидат потчинети на селската општина и да не му пла?аат давачки на епископот. Само манастирите со осум и пове?е калу?ери остануваат под власта на епископот, но не смеат да ги зголемуваат своите зем?ишни поседи. Со оваа наредба Васили? II повторно се солидаризирал со стариот закон на сво?от прадедо Роман Лакапин. Напротив, то? избегнувал секаква алузи?а на антиманастирскиот закон на сво?от очув Никифор Фока , укинат со наредба на ?ован Цимиски? . [18]

Тематско уредува?е на Балканот [ уреди | уреди извор ]

Со покорува?ето на Самоиловото Царство , Римската Импери?а одново завладеала со целиот Балкански Полуостров , првпат по словенското преселува?е. Станува??и составен дел на Римската Импери?а, територи?ата на бившото Самоилово Царство, како и секо?а римска територи?а, било поделено на теми . Не?зиниот централен дел ?а образувал големата тематска единица ко? била наречена тема Бугари?а . Средиштето на оваа голема тема, ко?а добила ранг на катепанат , а потоа и ранг на дукат, било во Скоп?е . Во бугарските територии ме?у Стара Планина и Дунав била формирана темата Паристрион или Пардунавон со центар со Силистри?а . Се чини дека и пограничната област на Дунав и Сава биле претворени во тема со седиште во Сирмиум . ?адранскиот брег со Задар на север и Дубровник на ?уг ?а сочинувал, како и порано темата Далмаци?а . Напротив, Дук?а , Захум?е , Рашка и Босна не биле организирани како теми, туку како и Хрватска , останале под власта на домашните кнезови и според тоа не претставувале провинции, туку вазалски држави на римската држава. Областа ?ужно од Скадар , како и порано, и припа?ала на темата Драч , ко?а како главно упориште на Импери?ата на ?адранот, добила ранг на дукат, како што добила и Солунската тема , главното римско упориште на Еге?ското Море . [19]

Тематско уредува?е на Истокот и Итали?а [ уреди | уреди извор ]

На Истокот на ново освоените територии биле формирани темите Антиохи?а , Телух , Приеуфратски градови (подоцна Едеса ), Мелитина , и покра? неа старата тема Месопотами?а , темата Тарон и понатаму на исток, пак неодамна освоените и присоединети области Васпуркан , Ибери?а и Теодосиопол . Додека старите малоазиски теми губеле значе?е, новите провинции како погранични области добиле голема важност и имале ранг на дукат, како Антиохи?а, подоцна и Месопотами?а, или ранг на катепанат, како Едеса и ерменско-ибериските теми. [20]

Пред сво?ата смрт неуморниот цар ги свртел своите погледи кон Запад. Позици?ата на Римската Импери?а во ?ужна Итали?а , ко?а во времето на Отон I се чинела загрозена од германските надоа?а?а, се зацврстила по несре?ното во?ува?е на Отон II со Араб?аните. Под Отон III , синот на римската принцеза Теофано , за?акнало римското/роме?ското вли?ание во Германското Царство. Заради поефикасна одбрана, целиот римски посед во Итали?а бил организиран како катепанат, и храбриот катепан Васили? Во?оан отпочнал успешно во?ува?е со околните сили. [20]

Статус на охридската црква [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Охридска архиепископи?а

Охридската патри?арши?а била претворена во архиепископи?а , но новата архиепископи?а добила автокефалност и не?зе и биле потчинети сите епископии од териториитена бившото Самоилово Царство . Охридската архиепископи?а не била зависна од Вселенската патри?арши?а , но за тоа му била потчинета на самиот цар, биде??и царот го задржал за себе правото за поставува?е на охридски архиепископ. Автокефалниот охридски архиепископ во византиската црковна хиерархи?а добил повисок ранг од останатите архиепископии, што и биле потчинети на Вселенската патри?арши?а. [21] На Охридската архиепископи?а то? и издал три повелби, со кои биле регулирани не?зините права и прецизно биле одредени границите на не?зината диецеза. [22]

Надворешна политика [ уреди | уреди извор ]

Крева?е на мо?та на Самоил [ уреди | уреди извор ]

Главна стати?а: Самоилово Царство

Самоил создал големо царство чие средиште на?прво било во Преспа , а потоа во Охрид . Постепено ?а обединил под сво?а власт цела Македони?а освен Солун , ги приклучил во сво?ата држава старите бугарски територии ме?у Дунав и Стара Планина , Тесали?а , Епир , дел од Албани?а со Драч , а на?после и српските територии, како и Дук?а и дел од Босна и Хрватска . Идеолошки, Самоиловото царство било поврзано со старото Бугарско Царство , така што и самите негови творци и Рим?аните/Ромеите го нарекувале бугарско. Биде??и традициите на царството и на патри?арши?ата, освен во римската држава , постоеле само уште во Бугари?а. Самоил ги прифатил тие традициии го презел наследството на Симеоновото и царството на Петар , кое паднало под ударите на Рим?аните. Всушност неговото царство значително се разликувало од царствата на Симеон и на Петар. И според составот и според карактерот тоа било ново царство. Неговото тежиште се поместило кон ?угозапад и Македони?а го чинела неговото ?адро. [23]

Биде??и нападите на Солун и на Сер останале безуспешни, Самоил пове?епати упа?ал во Тесали?а и кон кра?от на 985 г. или на почетокот на 986 г. по долга опсада ?а освоил Лариса . Па?а?ето на главниот град на Тесали?а го побудило царот Васили? II да преземе противофанзива. Првиот негов судир со Самоило не бил сре?ен. Низ т.н. Тра?анова порта то? продрел во областа Сердика , но не успеал да го освои градот. Дури поминал и полошо. Царската во?ска при вра?а?ето била нападната и целосно била разбиена ( август , 986 г.). По оваа победа Самоил можел непречено да ?а шири сво?ата власт на сите страни, зошто во Римската Импери?а избувнала нова гра?анска во?на . [24]

Во пролетта 991 г. Васили? II го напуштил Константинопол и неколку години водел воени операции против Самоил. [25] Самоил го искористил заминува?ето на царот на Исток против Фатимидите , упаднал во Грци?а и прорел сe до Пелопонез . Ме?утоа, на вра?а?е го изненадил римскиот во?сководец Никифор Уран и му нанел тежок пораз. Самиот Самоил бил тешко ранет и одва? се спасил од смрт ( 997 г.). И покра? ово? пораз Самоиловото напредува?е продолжило. Се чини наскоро потоа успеал успеал да го заземе Драч и кон своето импери?а да ги присоедини Рашка и Зета . Со?узот со Рим не му помогнал на ?ован Владимир : неговата зем?а била припоена, а то? самиот бил однесен во заточеништво. [26]

Брачни врски со Киевска Руси?а и не?зина христи?анизаци?а [ уреди | уреди извор ]

Како награда за спасовната помош против Варда Фока, ко?а му ?а пружил, Васили? II на рускиот кнез Владимир му ?а ветил сво?ата сестра Ана, под услов то? и неговиот народ да се покрстат. Почеста ко?а со тоа му се укажувала на рускиот кнез била единствена. Ниедна римска принцеза ?родена во пурпур“ дотогаш не се омажила за странски владетел. Првпат на рускиот владетел му било понудено да стапи во роднински врски со легитимната царска династи?а, а тоа до толкава мера било во спротивност со римските традиции што Рим?аните, биде??и опасноста поминала, се обиделе да се откажат од даденото ветува?е. За да ги натера на исполнува?е на ветува?ето Владимир го нападнал римскиот дел на Крим и го зазел Херсон ( 989 г.). Дури тогаш Ана била испратена во Киев . [15]

Христи?анизаци?ата на киевската држава, ко? означува и почеток на нова ера во Руси?а, била од големо значе?е и за Римската Импери?а. Римската сфера ма вли?ание огромно се приширила, на?големата словенска држава се ставила под духовно водство на Константинопол . Младата руска црква и била потчинета на Вселенската патри?арши?а и во почетокот со неа управувале роме?ски митрополити, делегирани од римската држава. Културниот живот на Руси?а од тогаш со векови се развивал под силно римско вли?ание. [27]

Односи зо Зета [ уреди | уреди извор ]

Се чини дека за борбата против мо?ниот цар Самоил , Васили? II барал поддршка од владетелите на другите балкански зем?и и дека стапил во врска со кнезот на Зета - ?ован Владимир . Околу 992 г. му дошло претставништво, на?веро?атно од Зета. Пратениците патувале по море и патем паднале во рацете на арабиски гусари . Кога на?после стигнале во Римската Импери?а , царот го затекнале на боиштето. Уште во пролетта 991 г. Васили? II го напуштил Константинопол и неколку години водел воени операции против Самоил. [25]

Во?ната со Фатимидите [ уреди | уреди извор ]

Заплетите на Исток го присилиле да го прекине во?ува?ето во Македони?а . Араб?аните од Фатимидскиот калифат во Египет , во тоа време на?силниот противник на Римската Импери?а на Исток, продреле во Сири?а и на царскиот командант на Антиохи?а му нанеле тежок пораз на Оронт ( 994 г.) Потоа бил опседнат Алеп и се чинело дека и самата Антиохи?а била загрозена. Рим од почетокот на сво?ата истори?а била осудена истовремено да води борба на два фронта. Кога се обидувала да ?а избегне оваа судбина тоа жестоко и се одмаздувало. За Васили? II балканското праша?е имало исто толку исто првенствено значе?е како што во свое време за Никифор Фока имало сириското. Но то? не ?а повторил грешката што ?а сторил неговиот голем очув, ко? заради борба на Исток ги запоставил задачите на Балканскиот Полуостров. Во 995 г. Васили? лично се по?авил пред ?идините на Алеп, го избркал изненадениот непри?ател и ги зазел Рафане?а и Емеса. Во 999 г. кога командантот на Антиохи?а доживеал нов пораз, царот дошол во Сири?а уште еднаш да ?а спаси ситуаци?ата. Потоа тргнал во кавкаските покраини за да ги среди приликите во Ермени?а и Ибери?а . [28]

Осво?ува?е на Самоиловата држава [ уреди | уреди извор ]

Дури по вра?а?ето на Васили? II од Ази?а , во 1001 г. започнала големата римска офанзива на Балканот . Оваа офанзива царот ?а водел лично, според добро осмислен план. На?првин продрел во областа Сердика и ги зазел околните тврдини. Со тоа бил пресечен патот кон бугарските територии околу Дунав и римските команданти ги запоседнале старите бугарски престолнини Плиска и Голем Преслав , како и Мал Преслав . Потоа Васили? II се свртел кон Македони?а . Бер му се предал, Серви?а била заземена на ?уриш, а со тоа бил отворен патот за северна Грци?а . Васили? брзо воспоставил византиска власт во Тесали?а , потоа се вратил во Македони?а и по жестока борба го освоил цврсто утврдениот Воден . Потоа неочекувано го нападнал Видин на Дунав и по тешка осуммесечна опсада успеал да ?а заземе оваа знача?на тврдина, не осврнува??и се на тоа што Самоил во ме?увреме го освоил и го ограбил Едрене . Од Видин, Васили? повторно поитал на ?уг. На Вардар , близу до Скоп?е , то? изво?вал голема победа над самоиловата во?ска, после што Скоп?е му ги отвори портите (1004 г.). [29]

Со осво?ува?ето на Скоп?е од една, и на Воден од друга страна, то? како во клешти ?а зафатил централната власт на Самоиловото Царство . По четиригодишно неуморно во?ува?е, кое му донело низа големи победи, римскиот цар држел половина од непри?ателската територи?а. Дури тогаш решил да ги прекине операциите и преку Пловдив да се врати на зимува?е во Константинопол . Како што кажува Михаил Псел, ?то? (Васили? II) ги водел во?ните поинаку одошто тоа го правеле пове?ето цареви кои оделе во поход во средината на пролетта, а се вра?аат кон кра?от на летото : то? се вра?ал откако ?е ?а постигне целта заради ко?а тргнал во во?на“. [30]

Во 1005 г. Драч со изда?ство му бил предаден на римскиот цар. Ме?утоа, уништувачкиот удар на Самоиловото Царство, Васили? II му го нанел дури во ?ули 1014 г. во битката на Беласица . Самоиловата во?ска била опколена по клисурите на Беласица . Самиот цар се спасил и успеал да до?де до Прилеп , но голем дел од неговите во?ници изгинале, а уште поголемиот попаднал во заробеништво. Сво?ата победа Васили? Порфирогенит ?а прославил на грозоморен начин. На заробениците, кои наводно биле 14.000 им биле ископани очите, само на секо? стоти му било оставано по едно око, за да можат тие полуослепени да ги одведат своите ослепени другари ка? царот во Прилеп. Кога Самоил ?а видел стравотната поворка, доживеал мозочен удар, по два дена храбриот цар умрел на 6 октомври 1014 г. [31]

Внатрешните неспогоди му ?а олесниле работата на осво?увачот. Самоиловиот син и наследник Гаврило Радомир паднал ве?е во 1015 г. Него и неговата жена ги убил неговиот братучед ?ован Владислав , синот Аронов. Истата судбина го снашла и неговиот зет, зетскиот ?ован Владимир , кого ?ован Владислав на измама го фатил и го убил. Во?ува?ето било сведено на ликвидира?е на одделни точки на отпор, биде??и во?водите на царот ?уначки сe уште му пркоселе на победителот. На?после, во февруари 1018 г., при опсадата на Драч, загинал и самиот ?ован Владислав. Во?ната завршила со свеченото влегува?е на Васили? II во Охрид . На портата од Самоиловата престолнина то? примил из?ава на покорност од царицата Мари?а, владиславата вдовица, и од другите преживеани членови на царската ку?а. Неговата цела постигната: Царството на Самоил, со кое то? бил во непри?ателство и во?увал пове?е од три децении, на?после било срушено. Обиколува??и ?а покорената зем?а Васили? II насекаде ?а обновувал римската власт и по градовите поставувал свои команданти. На кра?от ?а посетил и Атина . Во Партенон , одамна претворен во црква на Богородица , било одржано благодарствува?е, со што на впечатлив начин било одбележано победоносното завршува?е на во?ната ко?а ?а издигнала Римската Импери?а до ненасетувана височина во последните векови. [32]

Воено делува?е на Кавказот [ уреди | уреди извор ]

Во последните години на сво?от живот то? успеал значително да ?а пришири римската власт спрема кавкаското подрач?е. По смртта на ерменскиот крал Гагик I ( 990 - 1020 ), за чие време државата на Багратидите го доживеала сво?от на?голем полет, во Ермени?а избувнале немири. Тоа му пружило можност на римскиот цар да се замеша во ерменските прилики што то? и го сторил со успех. Васпурканската област и Ибери?а биле присоединети кон Римската Импери?а, додека областа Ани?а му останала на кралот ?ован Смбат , син и наследник на Гагик I, како доживотна сопственост, со тоа што по неговата смрт да и припадне на Рим. [33]

Смрт [ уреди | уреди извор ]

Васили? II подготвувал голема експедици?а против Араб?аните на Сицили?а . Но на 15 декември 1025 година то? умрел. Оставил импери?а ко?а се протегала од ерменските планини до ?адран и од Еуфрат до Дунав . На не?зиното подрач?е се нао?але многу ?ужнословенски зем?и, а и Киевска Руси?а била вклучена во сферата на не?зиното вли?ание. [34] Смртта на Васили? II претставува пресвртница во римската истори?а. Почнува времето на епигони кога Импери?ата, спрема надворешниот свет, живее од славата на претходната епоха, а во сво?от внатрешен развиток потпа?а под силите на феудалната дезинтрегаци?а. [35]

?Хроника“ на ?ован Скилица [ уреди | уреди извор ]

?ован Скилица бил римски/роме?ски автор ко? во сво?ата ?Хроника“ од XI век го опишува навлегува?ето на Васили? II во териториите кои ги владеел цар Самуил :

...Царот Васили? Бугароубиец, ко? сакал да му се одмазди на Самоил за стореното, ги собрал римските во?ски и решил сам да навлезе во Бугари?а . То? навлегол во Бугари?а преку Родопите и реката Хеброс ( Марица ). Го оставил во тил магистер Лав Мелисин и му заповедал да ги пази прооодите, а самиот то?, откако ги минал теснините и планините, кра? Триадица, наречена порано Сердика ( Софи?а ), стигнал до едно село, наречено Стопонион ( Ихтиман ), тука направил логор и започнал да размислува како да ?а раководи опсадата на Сердика...


Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ↑ Stephenson, Paul (2000/ed). ?The legend of Basil the Bulgar-slayer“ . Byzantine and Modern Greek Studies (англиски). 24 : 102?132. doi : 10.1179/byz.2000.24.1.102 . ISSN   0307-0131 . Проверете ги датумските вредности во: |date= ( help )
  2. ↑ Shea, John (2008-03-26). Macedonia and Greece: The Struggle to Define a New Balkan Nation (англиски). McFarland. стр. 56?59. ISBN   978-0-7864-3767-2 .
  3. ↑ Panov, Mitko B. (2009). ?Македони?а во книжевните дела на Лав VI и Константин VII: Истори?а и легенда“ . Philological Studies . 7 (1). ISSN   1857-6060 .
  4. ↑ Г. Острогорски . Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 342-343.
  5. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 350-351.
  6. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 351.
  7. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 352.
  8. ↑ 8,0 8,1 Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 357.
  9. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 357-358.
  10. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 358-359.
  11. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 359.
  12. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 359-360.
  13. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 360-361.
  14. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 363-364.
  15. ↑ 15,0 15,1 Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 364.
  16. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 366-367.
  17. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 367.
  18. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 367-368.
  19. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 374-377.
  20. ↑ 20,0 20,1 Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 378.
  21. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 373.
  22. ↑ Киселиновски и др., д-р Сто?ан (2000). Македонски историски речник . Скоп?е: ИНИ. стр. 96. ISBN   9989-624-46-1 .
  23. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 361.
  24. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 363.
  25. ↑ 25,0 25,1 Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 369.
  26. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 370.
  27. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 365.
  28. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 369-370.
  29. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 370-371.
  30. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 371.
  31. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 371-372.
  32. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 372-373.
  33. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 377-378.
  34. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 378-379.
  35. ↑ Г.Острогорски. Истори?а на Византи?а. Скоп?е, 1992, стр.: 385.

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

Васили? II
Роден(а): 958 Починал(а): 15 декември 1025
Владе?ачки титули
Претходник
Роман II 		Римски цар
960?1025 		Наследник
Константин VIII
Принципат
27 п.н.е. ? 235
Константинова династи?а
284 - 395
Источни владетели
395 - 610
Византиски владетели
610 - 1204

Иракли? I   · Константин III   · Иракли? II   · Констанс II   · Константин IV   · ?устини?ан II   · Леонти?   · Тибери? III   · Филипик   · Анастаси? II   · Теодоси? III   · Лав III   · Константин V   · Артавазд   · Лав IV   · Константин VI   · Ирина I   · Никифор I   · Ставрики?   · Михаил I   · Лав V   · Михаил II   · Теофил   · Михаил III   · Васили? I   · Лав VI   · Александар III   · Константин VII   · Роман I   · Роман II   · Никифор II   · ?ован I   · Васили? II   · Константин VIII   · Зо?а   · Роман III   · Михаил IV   · Михаил V   · Константин IX   · Теодора   · Михаил VI   · Исак I   · Константин X   · Роман IV   · Михаил VII   · Никифор III   · Алекси? I   · ?ован II   · Мануил I   · Алекси? II   · Андроник I   · Исак II   · Алекси? III   · Алекси? IV   · Алекси? V

Нике?ско Царство
1204 - 1261
Византиски владетели
1261 - 1453


Нормативна контрола
Преземено од ? https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Васили?_II&oldid=5194816 “