Англиска реформаци?а

Англиската Реформаци?а се однесува за сери?а од настани во 16 век во Англи?а , со ко?а црквата на Англи?а се оделила од авторитетот на папата и Римокатоличката црква .

Овие настани се тесно поврзани со протестантската реформаци?а во Европа , како верско и политичко движе?е чие вли?ание на практиката во поголемиот дел од Европа во текот на ово? период било во подем. За подемот на ово? процес придонеле поголем бро? на фактори. Еден од основните бил падот на феудализмот и подемот на национализмот , подемот на општото право, пронао?а?ето на печатарската машина и зголеменото печате?е на Библи?ата , кое довело до пренесува?е на нови знае?а и идеи ме?у научниците како на високата така и на средната класа. Сепак, во различните фази на англиската реформаци?а, во ко?а биле опфатени Велс и Ирска , во голема мера таа била потикнета од промените во политиката на владата.

Можеби сe започнало по желбата на кралот Хенри VIII да го поништи сво?от брак со Катерина Арагонска . Сепак, според многу научници, англиската реформаци?а на почетокот била пове?е политички отколку теолошки спор. Реалноста на политичките разлики поме?у Рим и Англи?а довеле до зголемува?е на теолошките спорови во прв план. ^[1] Пред раскинува?ето со Рим, црковните закони во Англи?а биле потполно регулирани од страна на Римокатоличката црква . Црковните даноци биле пла?ани директно на Рим и тоа на папата, ко? го имал последниот збор во именува?ето на епископите. Раскинот на односите со Рим, довело да англискиот монарх се прогласи за Врховен гувернер на црквата, односно довело до создава?е на деклараци?а за кралот на Англи?а , како глава на Англиканската црква .

Позадина [ уреди | уреди извор ]

Томас Кромвел (1485?1540), прв министер на кралот од 1532?1540.

Кралот Хенри VIII на англискиот престол застанал во 1509 година на возраст од 17 години. То? направил династички брак со Катерина Арагонска , вдовицата на сво?от брат Артур, во ?уни 1509 година, непосредно пред крунисува?ето. За разлика од неговиот татко, ко? бил по карактер потаен и конзервативен, младиот Хенри имал сво?ство да биде олицетворение на рицарство и друштвеноста, донесува??и во дворот тине??ери за различни претстави. То? бил голем католик, обслужувал до пет маси на ден (освен за време на ловската сезона, во ко?а многу уживал). Во голем бро? на случаи, и самиот то? дозволувал да биде под вли?ание на неговите советници. ^[2] Ме?у неговите современици и млади канцелари, на?близок соработник му бил кардиналот Томас Вулзи . Под негов умислен притисок, кралот се одржувал до католизмот и ги почитувал папските задолжени?а кон него. Во 1521 година то? застанал во одбрана на Католичката црква од Мартин Лутер на обвинува?ата за ерес во една книга. Со помош на Томас Мор , на него му била доделена титулата "Бранител на верата" од Папа Лав X (Следните англиски и британски монарси ?а имале задржано оваа титула, дури и кога Англиканска црква се отцепила од католицизмот.) Томас Вулзи остро ги осудувал оние кои биле под вли?ание на лутеранските идеи ^[3], поме?у кои се нао?ала и привлечната, харизматична Ана Боленска .

Ана пристигнала во дворот во 1522 година, како придружничка кралицата Катерина. Кралот добил потик кога ?а запазил убавата дворска дама, биде??и претходно не можел да добие машки наследника од страна на Катерина Арагонска , ко?а ?а родила принцезата Мери , а потоа имала неколку неуспешни породува?а и абортуси. Кралот му наредил на кардиналот Вулзи да преговара со Рим за да му дадат одобрение за поништува?е на неговиот брак со Катерина, врз основа на сомнева?е дека не?зиниот брак со Артур навистина бил конзумиран.

Хенри тврдел дека во ово? брак нема да може да добие машки наследник ^[4], главно поради тоа што неговата сопруга претходно била жена на неговиот брат, каде според Библи?ата (Левит 20 : 21) тоа не било дозволено односно било против библиските уче?а ^[5]. Кралевиот секретар Вили?ам На?т, отишол во Рим да лобира за поништува?е на бракот ка? папата Климент VII, ме?утоа папата не се осмелувал да ги задоволи бара?ата на англискиот крал, поради силното вли?ание на роднина на Катерина, императорот Карло V, ко? ве?е го имал оп?ачкано градот Рим, а папата бил затворен во Ватикан ^[6]. Сите обиди на кардиналот Вулзи биле неплодни, згора непри?ателствата на Катерина, придонеле за неговиот пад, кога во 1529г. Хенри го разрешил кардиналот од неговата должност лорд канцелар и на негово место го поставил сер Томас Мор, за ко? се сметало дека има уште помалку шанси за остварува?е на кралевата цел, делумно и поради неговата ло?алност кон Рим.

Парламентарни промени и легализаци?а [ уреди | уреди извор ]

Во 1529 година, кралот го повикал Парламентот да се справи со поништува?ето на бракот. Ово? парламент подоцна го добил името Реформиран парламент на Англи?а . Во секо? случа?, во зем?ата биле активни пове?е фракции. Некои сметале дека е преголема кралската надмо? над црквата. Некои сакале реформи само во судските институции ^[7], а како на?силни биле лутеранските наследници кои биле во голем план непри?ателски расположени кон теологи?ата на Рим. Томас Мор , ко? станал наследник на Вулзи, сакал да воведе реформи главно против ересот ^[8].

Кромвел бил адвокат и член на парламентот, евангелист ко? максимално ?а искористил близината до кралската надмо?, ко? исполнувал се кое посакувал самиот крал. ^[9] Еден од неговите на?блиски при?атели бил Томас Кранмер , ко? станал подоцна архиепископ. И покра? сe, поништува?ето на бракот не одела во правилна насока за кралот. Папата по се изгледа пове?е бил заинтересиран да го слуша гласот на Карло V , отколку на Хенри. Ана, Кромвел и нивните со?узници едноставно се обидувале кралот да успее да го игнорира папата. Во октомври 1530 година, на состанокот на свештенството било изгласано дека Парламентот не може да го овласти архиепископот да де?ствува против вол?ата на папата. По ова, кралот преминал кон малтретира?е и терор врз католичките свештеници. ^[10]

Де?стви?а од страна на англискиот крал против свештенството [ уреди | уреди извор ]

Домашната опозици?ата кон Хенриевата црковна политика била бргу осудена. Значителен бро? на прогонетите монаси биле мачени и погубени. На?видните опозиционери биле ?он Фишер , бискупот на Рочестер и Томас Мор бившиот лорд канцелар, кои одбиле да положат заклетва за ло?алност, со што биле обвинети за велепредавство и како што налагал законот биле погубени во Та?бурн во 1535 година.

По смртта на Хенри [ уреди | уреди извор ]

Католицизмот бил повторно воспоставен под власта на Мери I , но Елизабета I била протестантка, па според тоа се залагала за создава?е на протестанска црква. Со таа цел во 1559 парламентот расправал за реформските акти и за создава?ето на протестанската црква. Реформскиот акт предвидувал службата во црквата да се врши спротивно од римокатоличката, се исклучувало чита?ето на името на папата и се предвидувало свештениците да не ?а носат црната одора на католичките свештеници. На протестанските свештеници им се дозволувало да стапуваат во брак, се забранувале слики во црквите и се признавала Елизабета како Врховен управник на Англиканската црква . Актот се соочувал со голем отпор во Горниот дом како и од католичките бискупи кои гласале против него. Па така во многу го измениле актот, додава??и ?а римокатоличката служба како легална во сите цркви и одбиле да ?а признаат Елизабета за врховен управник на Англиканската црква.

Наводи [ уреди | уреди извор ]

↑ Cf. "The Reformation must not be confused with the changes introduced into the Church of England during the 'Reformation Parliament' of 1529-36, which were of a political rather than a religious nature, designed to unite the secular and religious sources of authority within a single sovereign power: the Anglican Church did not until later make any substantial change in doctrine". Roger Scruton, A Dictionary of Political Thought (Macmillan, 1996), p. 470.
↑ Susan Brigden, New Worlds, Lost Worlds (Allen Lane 2000) p. 109f. He "believed he that he could keep his own secrets... but he was often deceived and he deceived himself." (p. 103)
↑ Brigden, p. 111
↑ Roderick Phillips, Untying the Knot: A Short History of Divorce (Cambridge University Press, 1991), p. 20
↑ John Fisher mischievously pointed out that, according to Deuteronomy , a man should marry his deceased brother's widow, rather than be prohibited from doing so; see also St. Mark 12:18 ff.
↑ T. A. Morris, Europe and England in the Sixteenth Century , (Routledge 1998), p166
↑ Haigh, p. 73
↑ Brigden, p. 116
↑ MacCulloch, p. 200
↑ Haigh, p. 106

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

The History of the Reformation of the Church of England by Gilbert Burnet (Oxford University Press, 1829): Volume I , Volume I, Part II , Volume II , Volume II, Part II , Volume III Volume III, Part II
Ecclesiastical Memorials, Relating Chiefly to Religion, and the Reformation of It, and the Emergencies of the Church of England, Under King Henry VIII, King Edward VI, and Queen Mary I by John Strype (Clarendon Press, 1822): Vol. I, Pt. I , Vol. I, Pt. II , Vol. II, Pt. I , Vol. II, Pt. II , Vol. III, Pt. I , Vol. III, Pt. II
Annals of the Reformation and Establishment of Religion, and Other Various Occurrences in the Church of England, During Queen Elizabeth's Happy Reign by John Strype (1824 ed.): Vol. I, Pt. I , Vol. I, Pt. II , Vol. II, Pt. I , Vol. II., Pt. II , Vol. III, Pt. I , Vol. III, Pt. II , Vol. IV

Поврзано [ уреди | уреди извор ]

[scruton1996p470-1] Cf. "The Reformation must not be confused with the changes introduced into the Church of England during the 'Reformation Parliament' of 1529-36, which were of a political rather than a religious nature, designed to unite the secular and religious sources of authority within a single sovereign power: the Anglican Church did not until later make any substantial change in doctrine". Roger Scruton, A Dictionary of Political Thought (Macmillan, 1996), p. 470.

[2] Susan Brigden, New Worlds, Lost Worlds (Allen Lane 2000) p. 109f. He "believed he that he could keep his own secrets... but he was often deceived and he deceived himself." (p. 103)

[3] Brigden, p. 111

[4] Roderick Phillips, Untying the Knot: A Short History of Divorce (Cambridge University Press, 1991), p. 20

[5] John Fisher mischievously pointed out that, according to Deuteronomy , a man should marry his deceased brother's widow, rather than be prohibited from doing so; see also St. Mark 12:18 ff.

[6] T. A. Morris, Europe and England in the Sixteenth Century , (Routledge 1998), p166

[7] Haigh, p. 73

[8] Brigden, p. 116

[9] MacCulloch, p. 200

[10] Haigh, p. 106

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]