?ор?и?а Пулевски
Роден	1817 Галичник , Македони?а
Починал	13 февруари 1893 Софи?а , Кнежевство Бугари?а
Битки/во?ни	Османлиско-српска во?на (1876-1878) Руско-турска во?на (1877-1878) Кресненско востание
Одликува?а	Орден на Свети ?орги?а
Потпис

?ор?и?а Пулевски или ?ор?и Пулевски ( 1817 , Галичник ? 13 февруари 1893 , Софи?а ) ? македонски писател на кратки дела, лексикограф, историчар и воен водач. ^[1] Пулевски е автор на првата печатена македонска граматика и автор на еден од првите речници на македонски ?азик .

Рани години

Роден во селото Галичник , ?ор?и?а од печалбар-?идар во Романи?а до почетокот на 60-те години сво?от животен пат го продолжува низ разните ослободителни во?ни и востани?а во текот на целата втора половина на XIX век . То? ?а започнува борбата за слобода на сво?от народ, истовремено учествува??и во ослободителната борба и на другите балкански народи.

Доброволец во во?ните

Верува??и дека со тоа се бори и за сво?ата татковина, Пулевски на?првин се вклучува како доброволец во ослободителните акции во настаните од 1862 - 1863 година кога, како наредник на понтонерска чета, се бори против турскиот гарнизон во Белград .

Потоа, по избувнува?ето на Српско-турската во?на (1876) то? пак се вклучува како доброволец, на страната на српската во?ска.

Ве?е во следната година започнува Руско-турската во?на и Пулевски е одново со сво?ата чета во редовите на авангардата на руската арми?а за време на ослободува?ето на Бугари?а .

Со Одринското примир?е и Санстефанскиот прелиминарен договор е прекинато зазема?ето и на Македони?а .

Но уште во следната година (1878) Пулевски пак активно учествува како во?вода во Кресненското востание , става??и се директно во функци?а на борбата за слобода на македонскиот народ.

Борец за македонскиот ?азик

Не помалку е знача?на неговата културно-национална де?ност како учебникар, лексикограф, граматичар, поет, фолклорист, етнограф и историчар. Негово првопечатено дело е Речник од четири ?азика (или четири?азичник), об?авено во Белград во 1873 година.

Тоа е всушност пет?азичник, биде??и во колоната на српскиот ?азик дава лексички матери?ал од двата блиски, но сепак различни ?азика: македонскиот и српскиот.

Втората об?авена книга на Пулевски е Речник од три ?азика (три?азичник), об?авена исто така во Белград во 1875 г. Ова дело е особено знача?но поради ?асната концепци?а и отворено изнесената иде?а за татковината Македони?а , за македонскиот народ и македонскиот ?азик како посебни во словенскиот свет.

Во Бугари?а

Слав?анско-македонска општа истори?а, оригинален ракопис. (кликнете на сликата за да ?а читате книгата во целост на 1005 страници)

Факсимил од оригиналниот ракопис на предговорот (на 8 страници)

По неуспехот на македонското Кресненско востание и неговото заминува?е во Софи?а , во 1879 година Пулевски сепаратно ?а публикува првата патриотско-политичка поема во нашата литературна истори?а Самовила Македонска , во ко?а ги споменува Филип Македонски и Александар Македонски како предци на денешните Македонци , кои 300 лета пред Христа ?а повладале целата вселена ^[4] .

Во неа е одразена идеологи?ата на македонските учесници во Македонското (Кресненско) востание ^[4] . Во тоа време ?а об?авил и првата одделна стихозбирка на македонски ?азик во македонската литературна истори?а Македонска песнарка (во две книшки). Стихозбирката содржи три лични и пове?е народни песни.

Оваа збирка македонски народни песни била многу позитивно прифатена ме?у македонската емиграци?а во Бугари?а. Константин Везенков бил воодушевен од патриотизмот на сво?от познаник ?ор?и?а Пулевски искажан во неговите авторски песни за Филип и Александар Македонски, па решил дел од нив да об?ави во весникот Марица. ^[5]

Во следната 1880 година излегува од печат и Слогница речовска , ко?ашто претставува прва публикувана граматика на македонскиот ?азик . Во неа Пулевски се обидел да создаде основни норми на македонски литературен ?азик, комбинира??и го централно-македонското нареч?е со словенската писмена традици?а во Македони?а , создава??и при тоа мошне интересна лексика и поза?мува??и зборови и од другите словенски ?азици, но секогаш изразито македонизирани.

Словеномакедонска литературна дружина

Како дел од активноста на Пулевски сред македонската емиграци?а во Софи?а е и формира?ето на Словеномакедонската литературна дружина во 1888 година, под негово претседателство.

Таа има особено значе?е како прва македонска литературна асоци?аци?а воопшто и тоа е само уште еден доказ за неговата патриотска културна де?ност и национално-политичка ориентаци?а.

Ме?утоа, посебно место во претставува?ето на делото на Пулевски зазема неговата Слав?анско-ма?едонска општа истори?а , завршена во 1892 година непосредно пред неговата смрт. Ова негово капитално дело беше об?авено во целост од МАНУ и Фондаци?ата ? Трифун Костовски “ во 2003 година, а еден негов дел односно ? Царственикот Велики Александров “ бил издаден од Институтот за национална истори?а во 2005 година во Македони?а со наслов ?Македонска Александрида“, и двете издани?а под редакци?а на академик Блаже Ристовски и проф. д-р Бил?ана Р. ?осифовска ^[6] .

Делото кое е об?авено на оригиналниот пишан ?азик - ми?ачкиот говор од Галичник и го опфа?а животот на Александар Македонски од неговото ра?а?е, походите во Египет и Инди?а сe до неговата смрт.

Не е за занемарува?е и неговиот обемен ракопис, насловен како ?азичница, завршен исто така во Софи?а , што претставува специфичен прирачник за изучува?е на македонскиот ?азик.

Дела

• Речникъ отъ четири ?езика. I. Српско-Албански. II. Арбански-Арнаутски. III. Турски. IV. Грчки. Скро?ена и написана отъ ?ор?а М. Пул?вски, архитекта у Галичникъ Окружи?е дибранско 1872. године I-ва часть. Београд, штампария Н. Стефанови?а и Дружине. 1873, с. 98 + I-X
• Речник од три ?езика с.македонски арбански и турски. К?ига II. Написао ?ор?е М. Пу?евски... Ми?ак га?ички. У Београд у Државно? штампари?и 1875, с. 162 + I-[X]
• Самовила Македонска. Отъ Гь. М. П. Народна печатница на Б. Прошекъ въ София, ?.а., с. 4
• Мак?донска п?снарка отъ Георгьа Пуль?вски, Б. В. М. Соф?а. 1879, с. 16

Галери?а

• 
  Три?азичник
• 
  Споменик на Георги Пулевски во Галичник
• 
  Биста на ?ор?и?а Пулевски во дворот на истоименото училиште во Општина Аеродорм, Скоп?е
• 
  ОУ ??ор?и?а Пулевски“ во Општина Аеродром, Скоп?е

Поврзано

• Слав?анско-ма?едонска општа истори?а
• Самовила Македонска
• Македонска песнарка
• Слогница речовска

Наводи

Литература

• За македонскиот литературен ?азик, Блаже Конески, Култура, Скоп?е, 1967.
• Блаже Ристовски, ?ор?и?а Пулевски, Македонски фолклор, 1973.

Надворешни врски

? ?ор?и?а Пулевски “ на Ризницата  ?

• ?асен културен и политички концепт за Македони?а Архивирано на 26 септември 2007 г.
• Три?азичникот на Ризницата.
• Четири?азичникот на Ризницата.
• Слав?анско-ма?едонска општа истори?а на Ризницата.
• Слогница речовска Архивирано на 21 март 2012 г. ? целосен текст.

п р у Македонско национално движе?е Преродбеничко движе?е Македонски црковно - училишни општини  • Разво? на школството, просветата и народната култура во Македони?а  • Спор за обликот на македонскиот литературен ?азик  • Романтизам во докажува?ето на македонската инивидуалност  • Преродбеници ?оаким Крчовски  • Кирил Пе?чинови?  • Теодоси? Синаитски   · ?ордан Ха?и-Константинов - ?инот   · Партени?а Зографски  • Во?дан Чернодрински   · Димитар Миладинов   · Константин Миладинов   · Ра?ко Жинзифов   · Марко Цепенков   · ?ор?и?а Пулевски  • Григор Прличев  • Димитри?а Чуповски  • Крсте Петков Мисирков  • Странски пропаганди Странски пропаганди Грчка пропаганда  • Бугарска пропаганда  • Српска пропаганда  • Романска пропаганда  • Католичка пропаганда  • Протестантска пропаганда  • Отпор кон пропагандите Борба против Цариградската патри?арши?а  • Уни?а како средство за обнова на Охридската архиепископи?а  • Судир со бугарската пропаганада за решава?е на црковното праша?е  • Обид за создава?е на еднинствен црковно - просветен центар за Македони?а  • Братство  • Христи?анско добротворно друштво  • Развитие  • Македонско движе?е и српската пропаганда  • Револуционерно-ослободителна компонента Разловечко востание  • Кресненско востание  • Таен македонски комитет  • Македонска лига  • Привремена влада на Македони?а - Единство  • Друштвото Србо - Македонци  • Силогос Македони?а на Македонците  • Лозарско движе?е  • Братски со?уз  • Македонски комитет  • Македонски таен револуционерен комитет  • Македонската револуционерна организаци?а  • Ученичка дружина ?Вардар”  • Македонски клуб  • Македонско научно-литературно другарство во Санкт Петербург  • Геми?ии  • Илинденско востание  • Народна федеративна парти?а  • Со?уз на бугарски уставни клубови  • ВМРО (Автономистичка)  • ВМРО (Обединета)  • МАНАПО Македонски народен со?уз  • Ослободува?е и обединува?е на Македонскиот народ Зошто ние Македонците сме посебна наци?а  • Народноослободителна борба  • Народноослободителен фронт  • АСНОМ  • Истори?а на Македони?а  • Македони?а  • Истори?а на македонскиот народ