Васинкин, Аркадий Афанасьевич

Аркадий Афанасьевич Васинкин
Аркадий Афанасьевич Васинкин
	Аркадий Васинкин
Шочмаш дене л?м	Аркадий Афанасьевич Васинкин
Шочын	1950 ий 30 с?рем
Шочмо вер	Марий АССР , Марий Т?рек кундем , Л?сэ?ер ял
Колен	2008 ий 15 шорыкйол (57 ий)
Колымо вер	Йошкар-Ола ола

Аркадий Васинкин (Аркадий Афанасьевич Васинкин), ( 1950 с?рем 30 , Марий АССР , Марий Т?рек кундем , Л?сэ?ер ял ? 15 шорыкйол 2008 , Йошкар-Ола ола) ? марий серызе , шанчызе , йылмызе , туныктышо , литературовед , литератур критик , филологий шанче кандидат , Россий Серызе-влак ушемын йыжъе?же (колымыжо деч вара) (2008).

Илыш корныжо [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Аркадий Васинкин 1950 ий с?рем тылзын 30-шо кечынже Марий АССР Марий Т?рек кундем Л?сэ?ер ялыште туныктышо ешыште шочын. Ачаже ?мырж? мучко шочмо школыштыжо пашам ыштен, йот йылмым пеш сайын пален, аваже самырыкше годым пеш тале комсомол пашае? лийын, колхозышто бригадирлан коштын.

Оршанкыcе туныктышо-влакым ямдылыше училищым тунем пытарен. Вараже шочмо Арбор школышто туныкташ толын. Тунамак школ директор тудлан икымше т??алтыш классым тыгай шомак дене пуа:

Туныкто лудаш, возаш, шотлаш. Икымше кече дечак классым кидыш нал, т?шкаш чумыро. Умаште нулевой класс улмышт годым школ илышлан тунем шукетен огытыл, шала улыт, дициплине уке…

Но идалык сайын эртен, салтакыш каяш жап толын. Салтакыш каяш ямдылалтше рвезе педагогым школ директор отсрочкым налын кода, а вараже, тунемме ий мучаште, тудым п?тынь школ дене салтакыш ужатат. Армийыште танк водитель лиеш.

Салтак гыч п?ртылмекше, шочмо йылмым, сылнымутым й?ратыше да тудым умбакыжат шымлаш кумыла?ше специалист 1972 ийыште, Марий кугыжаныш университет почылтмеке, эртымгорно-филологий факультетыш Марий йылме да сылнымут п?лкаш тунемаш пурен. Университетыште - сай тунемше студент-влак радамыште лиеш. Аркадий вич ий жапыште сылнымутым шымлыме пашалан утыр ш?мешкен да 1977 ийыште МарНИИ-шке пашаш толеш да шым ий ≪языкшым касара≫, ≪киш подышто≫ шолеш. Ни пачер, ни оласе прописке уке, шым ий т?ртыкдымын илен пашам ышта.

Пеш чот чоныш вита да чодыраш куржам ыле. Чонем лушкымеш й?кын м?гырен шортам ыле, вара шулдыргышо пашашке ошкылынам

- кочын шарналтен тиде жап нерген Аркакдий Афанасьевич Васинкин. Тыште изирак шанчызе гыч т??алын институтын сылнымут п?лкажым вуйлатыше марте кушкын. Москосо Т?нямбал сылнымут институтышто асптрантурышто тунемын, Марий да Юл кундемысе серызе-влакын Кугу Ачамланде сар нерген возымо произведенийлашт негызеш кандидатлык диссертацийым сайын арален. Аркадий Афанасьевич МарНИИ-ште сылнымут п?лкам вуйлаташ т??алмешке, эн ончычак кадр йодышым шотыш кондаш да п?лкам йол ?мбак шогалташ к?лмым палемда. А тиде тыглай паша огыл. Самырык-влакым туныкташ, могай корно дене виктарен колташ шонаш к?лын.

Шымлыме пашаште Аркадий Афанасьевич Васинкин прозым шымлаш кумыла?ын. Но тиде моткоч кугу теме, коло ий наре жапым авалтышаш да ятыр л?мл? серызын усталыкыжым айлышаш. Тиде шотышто Аркадий Афанасьевич тыге каласкала:

Критике шотышто, серызежын возымыжо критик чоным тарвата гын, возаш проблеме уке, кид шке ручкам куча. Кызыт моткоч кумылым тарватен возат прозышто Юрий Артамонов, Феликс Майоров, Анатолий Мокеев, Валерий Бердинский. Геннадий Алексеевын усталык нерген уже возенам.

Аркадий Васинкин чумыр усталык пашажым иктешлен ончалаш гын, жаплен палемдаш к?леш: шагал огыл ыштыме. Шанче л?мым сулен налаш диссертаций темыже тыгай лийын ≪Роман о Великой Отечественной войне в литературах народов Поволжья≫. Тыгай шонымаш арам огыл толын, вет тудо ончычат Сар жапысе марий сылнымут нерген ятыр шымлымаш пашам ыштен. Чылаже ш?д? кумло наре шымлымаш пашам савыктен луктын гын, сылнымутын т?рл? могыржымат, шуко авторын тусталыкыжым лончылен, периодический изданийлаштат , МарНИЙын сборниклаштат, школ хрестоматийлаштат посна ужаш але серызе нерген возымыжым савыктен луктын. Аркадий Афанасьевич ≪Героические годы≫ л?ман шымлымаш книгам савыктен. Пытартыш жапыште Валентин Колумбын усталыкым шымлен, ш?д? витле лаштыкан ≪Поэтический мир Валентина Колумба≫ монографийым т?рыс ямдылен шуктен.

2006 ийыште Аркадий Афанасьевич МарНИИ гыч Марий кугыжаныш университетыш куснен, докторантурыш тунемаш пурен. Тиде жапыштак ятыр вес паша-влакым серен, а пытыртыш ик ий жапыште тудо ≪Марий Эл Серызе-влак≫ биоблиографический полшыкым ямдылымаште тыршен. Чаманен каласаш логалеш, тиде пашаже мучаш марте ыш шукталт. Но тудын поро пашажым, суапле л?мым шарнен, йолташ ден коллегыже -влак тиде сомылым мучаш марте с?рат.

Шуко ий МарНИИ-ште ыштыме жапыште Аркадий Афанасьевич Марий сылнымут эртымгорным т??ге-вожге шымлен, ш?д? дене сылнымутшымлызе статьям, В.Колумбын усталык нерген кугу шымлымашым, монографийым, ятыр моло пашам возен.

Уста шымлызе, поро йолташ Аркадий Афанасьевич Васинкинын 2008 ийын 17 шорыкйол тылзыште ?мырж? лугыч лийын. Тудын нерген поро шарнымаш Марий калыкын чонешыже эрелан кодеш.

Т?? произведенийже-влак [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Героические годы : жанр воен. романа в лит. народов Поволжья. Йошкар-Ола, 1987. 128 с.
Поэтический мир В.Колумба: монография. Йошкар-Ола, 2005. 208 с., ил.
Хранитель народной мудрости : к 75-летию А.Е. Китикова. Йошкар-Ола, 2004. 32 с.
Программа по литературе для 1Х-Х классов национальных школ. Йошкар-Ола, 1994.
Обязательные стандарты по литературе для национальных средних школ. Йошкар-Ола, 1996. 24 с.

Литературоведеский пашаже-влак [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Т?шкан ка?ашыме: С.Г.Чавайн ден М.Шкетанын юбилейышт // Марий коммуна. 1978. 1 янв.
В ногу со временем: к 70-летию со дня рождения П.Першута // Мол. коммунист. 1979. 6 окт.
О жанре научной фантастики в марийской литературе // Проблемы реализма в марийской литературе. Йошкар-Ола, 1979. С. 128?143.
Очерки и рассказы марийских писателей периода Великой Отечественной войны // Проблемы жанра в марийской литературе. Йошкар-Ола, 1981. С. 106-122.
Марий проза сар нерген // Ончыко. 1982. № 3. С. 100?106. Ответственность за слово: навстречу VI съезду писателей республики. О проблемах современного состояния прозы // Мар. правда. 1983. 28 окт.
Чавайн л?меш лудмаш // Марий коммуна, 1983. 11 окт.
Серебряная нить: о новой книге К.Васина // Мар. правда. 1984. 1 марта.
Илыш йогын дене та? тошкалын // Марий коммуна, 1986. 3 июль. Ей вечно светить... : к 150-летию со дня гибели А.С.Пушкина // Мар. правда. 1987. Ю февр.
Тихий критик сегодня не в почете // Марийская правда. 1988. 25 окт.
Книга уло, сылнымут ок кой // Марий коммуна, 1990. 13 нояб.
Малые жанры в литературах народов Поволжья периода Великой Отечественной войны // Малые жанры прозы в лит. народов Поволжья и Приуралья. Ижевск. 1989. С. 51?59.
Писатель и его книги // Красноперов А. Страда. Йошкар-Ола, 1989. С. 5?10.
Марийская литература периода Великой Отечественной войны // История марийской литературы. Йошкар-Ола, 1989. С. 246?267.
Эн т??ж? ? айдеме п?рымаш // Василий Юксерн. Ойпого. Йошкар-Ола, 1989. С. 5?10.
Ончылмут // Валентин Колумб: ≪?мырем арам шым эртаре≫ : шарнымаш-влак. Йошкар-Ола, 1995. С. 5?10.
К?ч?лм? корнышты : М. Кудряшовы н творчествыж нерген // У сем. 1995. № 1. С. 3-6.
Сылнымут каван яндар й?кан турийже // Марий Эл. 1995. 29 аир.
?мыр ш?дыр : Н.Арбанын творчествыж нерген // Ончыко. 1995. № 2. С. 104-110.
К?слен кылже мура адакат : В.Колумбын ≪Илыше в?д≫ поэмыж нерген // Ончыко. 1996. № 1 С. 23?28.
К?з?тш? мары литература // Мары литература. Йошкар-Ола, 1996. С. 241-250.
Нелылыкым чумыр вий дене се?аш куштылго : И.Горныйын творчествыж нерген //Ончыко. 1997. № 1. С. 4?12.
Илыш воштончышна могайрак : кызытсе марий проза нерген // Ончыко. 1996. № 10. С. 133?147.
У шинча дене ончалман : А.Асаевын творчествыж нерген //Ончыко. 1996. № 3. С. 3?16.
Сасканай: эпос але поэма : И.Смирновын творчествыж нерген // Ончыко. 1996. № 7. С. 69?79.
Гибкий лук и острые стрелы : лит. традиции РМЭ //Лит. Россия. М., 1998. 13 нояб.
Мастарлыкат сита, кумылат уло: финно-угор писатель-вл. V Т?нямбал конгресс деч вара шонкалымаш. Ончыко. 1998. № 9. С. 3?14.
Пекулаев да молат... : В.Абукаев-Эмгакын творчествыж нерген // Марий Эл. 1998. 19 дек.
А.С. Пушкин да марий сылнымут // Ончыко. 1999. № 7. С. 185?192.
≪Ото≫ ? начало начал // Мар. правда. 2000. 8 дек.
Национальные особенности современной марийской прозы // Финно-угроведение. Йошкар-Ола, 2000. № 2. С. 91?97.
Разговор с ровесником : о творчестве А.Спиридонова // Ончыко. 2000. № 4. С 184-187.
В них ? душа народа : послесловие к книге А.Красноперова ≪Сыновья≫. Йошкар-Ола, 2001. С. 376?386.
Мутын чеверже, верже, эрже : Г.Алексеевын творчествыж нерген // Ончыко. 2002. № 8. С. 181?191.
Незавершенная поэма В.Колумба ≪Живая вода≫ //Литература и время. Йошкар-Ола, 2003. С. 63?81.
В?ротыза ш?меш лакемеш : В.Абукаев-Эмгакын ≪В?ротыза≫ книгаж нерген // Марий Эл. 2003. 21 нояб.
Два письма Ф.Васильева В.Колумбу // Финно-угроведение. Йошкар-Ола, 2004. № 1. С. 94-99.
Шаг в неизвестное : о проблеме периодизации лит. фин.-угор. народов России //Лит. Россия. 2004. 15 окт.
Рано угасшая звезда : к 70-летию В.Колумба //Лит. Россия. 2005. 22 аир.
Горькая правда о пережитом : о творчестве нашего земляка В. П. Игумнова //Лит. Россия. 2005. 29 окт.
Сарсаде садерын сандугасше : Сем. Николаевын творчествыж нерген // Ончыко. 2004. № 11. С. 180?191.
Кавашке к?заш шочыт мландыште // В.Абукаев-Эмгак. Пьесе- влак. Йошкар-Ола, 2005. С. 347?366.
Марийская литература периода Великой Отечественной войны // Листая страницы войны. Йошкар-Ола, 2005. С. 31?44.
Марийская литература : словарь //Лит. народов России. XX век. М., 2005.
Чонжо калык верч азапланен : Ю.Байгузан илышыже да творчествыже // Ончыко. 2006. № 5. С. 174?181 ; № 6. С. 90?108.
Куаныме годым шортшо кумыл : З.Дудинан поэзийже нерген // Ончыко. № 5. С. 180.

Илышыже да творчествыже нерген литератур [ т?рлаташ | кодым т?рлаташ ]

Сабитов С. Новое исследование о романе : о защите канд. дис. Васинкинын АЛ. // Мар. правда. 1984. 16 февр.
Сабитов С. Рвезе вий ушнен // Марий коммуна. 1984. 11 февр. Соловьёв А. Ачален эргыже // Марий Эл. 1995. 11 нояб.
Анисимов Э. Шымлымаш кумыл эреак лийын... // Марий Эл. 2000. 7 апр.
Абукаев-Эмгак В. Туныктышо, ученый // Марий Эл. 2000. 28 июль. Александров-Арсак А. Критике корно ? шыгыр // Ончыко. 2000. № 7. С. 188-191.
Абукаев-Эмгак В. Эре чо?ешташ тыланем // Кугарня. 2000. 28 июль. Тихонов О. Поэтлан ? чапк? : А.Васинкинын ≪Поэтический мир В.Колумба≫ моногр. нерген // Кугарня. 2005. 21 окт.
Пехметова С. Эр й?рталтше ш?дыр // Марий Эл, 2005. 1 нояб. Пантелеева В. О родном и вселенском : рец. на кн. А.Васинкина ≪Поэтический мир В.Колумба≫ // Лит. Россия. 2006. 7 июля.
МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 67.