Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
't
Frans
deil vaan 't eiland
Sint-Maarten
(officieel de
Collectivite de Saint-Martin
) is, neve 't
Nederlands deil
, ein vaan de twie stokker boe dit eiland staotkundeg in is verdeild. 't Geit um 't noordelek deil vaan 't eiland. Tot
2007
veel
Saint-Martin
bestuurlek oonder 't euverzies departemint
Guadeloupe
.
Frans Sint-Maarten is unitair en kint gein administratief oonderverdeilinge, neet met en neet zoonder bestuurleke rillevantie. Ietot 't oonaofhenkelek woort vaan Guadeloupe, stoont 't eilandgebeed bekind es de
Ville de Saint-Martin
; 't woort dus feitelek es ein plaots gezien. 't Eiland weurt veurgezete door 'nen territoriaole raod met 23 zetele, zoewie door 'ne prefek (nao analogie vaan de Franse departeminte).
Met 54 km² is 't Frans deil vaan Sint Maarten e stok groeter es 't Nederlands, wat mer 34 km² met. Daan nog is 't kleinder es
San Marino
of de gemeinte
Mestreech
en mer oongeveer zoe groet wie
Bermuda
. 't Noordelek, Frans deil is e stok heuvelechteger es 't Nederlands deil; 't hoegste punt vaan 't eiland, Pic Paradis (411 meter), ligk midde drin. 'nen Aanderen heuvel, Flagstaff, is 390 meter hoeg en ligk op de grens. De grens lop wijer ouch door de
Simonsbaailagune
, e soort binnezieke met aon alle kante land. Ouch 't eilendsje
Tintamarre
, noordoostelek vaan Sint Maarten, is deil vaan 't eilandgebeed. 't Brits eiland
Anguilla
ligk 'ne kilometer of zeve nao 't noorde touw; vaanoet Marigot veurt e poontveer nao de have vaan Blowing Point.
Frans Sint Maarten waor ummer dunner bevolk es Nederlands Sint Maarten, meh sinds ind jaore tachteg is dao sterk verandering in gekoume.
Wie in 1985 de wet-Pons de Franse Antille defiscaliseerde, kos Sint-Maarten tot e belastingparadies oetgreuje. Zoe naom de bevolking binne e paar jaor enorm touw: bij de volkstelling vaan 1990 had 't gebeed al 28.518 inwoeners tege mer 8.072 in 1982. Me begriep daan ouch wel, tot de inheimse bevolking, die besteit oet creole vaan gemingk blood, sterk in de minderhied is. Neve vaol Europese Franse en Guadeloupeze leve veural groete groppe zwarte
Haitiaonse
arbeiers op 't eiland.
Frans is de insegste officieel taol, meh de bevolking spraok oonderein ummer 'n
Ingels
dialek (zjus wie die vaan 't Nederlands deil). Met de koms vaan vaol vreemdelinge oet de Franssprekende wereld is 't Frans es spreektaol belaankrieker gewore. Me huurt hei ouch nog wel
Haitiaons
en
Guadeloupees
creool.
De Franse presintie in de regio begint in de
zeventienden iew
, met de stiechting vaan de
Compagnie de Saint-Christophe
in 1626. De Fransoze verbouwe
touwbak
op 't eiland, ouch al gief 't tegeliek op 't zuidooste e Spaons garnizoen. In
1648
numme de
Hollenders
't zuie euver; me besluut veur de kwestie met de Fransoze op te losse en 't eiland te verdeile wie 't noe nog verdeild is (
Verdraag vaan COncordia
). In deen tied ressorteert 't Frans deil oonder de kolonie op
Saint Kitts
(
Saint-Christophe
in 't Frans). Es tijdens de
Nederlands-Ingelse oorloge
de Ingelse e paar kier Sint Maarten pakke, numme ze ouch 't Frans deil in; vaan
1689
tot
1697
(
Vrei vaan Rijswijk
) weure de Franse bewoeners vaan 't eiland zelfs gedeporteerd. In de chaos
Franse revolutie
lok 't de Hollenders in
1794
't Frans deil te pakke, meh in
1796
, nao de Franse bezetting vaan de Nederlen, weurt de situatie umgedrejd. Tosse
1810
en
1815
bezette de Britte Sint Maarten nog eine kier, um 't in
1816
definitief trok te geve. In
1839
slete de Fransoze en de Nederlanders 'n conventie boe-in 't Verdraag vaan Concordia gepreciseerd weurt, en boe-in ouch gooj aofspraoke euver 't gemein gebruuk vaan beveurbeeld de zaajtpotte weure gemaak.
In 1985 weurt 't eiland gedefiscaliseerd, wat 'n demografische revolutie op gaank brink (zuug bove). In 2007 weurt Saint Martin, same met
Saint Barthelemy
, bestuurlek aofgesplits vaan Guadeloupe.
Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel in
dees versie
, zoewie 't corresponderend Franstaoleg artikel, en wel in
dees versie
.