Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't Heelesj . Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.

Mit 't begrip geboartesiefer (och waal bruto nataliteet ) weed 't aantal bevallinge per doezend iwuenesj per joar gemind. Dit versjilt va lank tot lank. Zoee hant Wes-Europese leng wie Nederland en Dutsjland e hieel lieeg geboartesiefer, dewiel 't i Niger of Bangladesh wer hoeeg is.

Totaal geboartesiefer [ bewirk | bron bewerke ]

't Geboartesiefer weed soms och gebroek um te verwieze noa 't gemiddeld aantal kinger dat 'n vrouw in hoar leeve kriet. In dat geval sjprik me uever 't totaal geboartesiefer.

Europa [ bewirk | bron bewerke ]

In Europa is 't geboartesiefer seer de twieede helf van de zestiger joare sjterk aafgenoame. Heibei sjpieele de nieegste faktore:

• Intreene van 't twieeverdenesjmodel;
• 't gebroek van vuurbehoedsmiddele;
• ongerwies bis op latere leeftied;
• 't idee dat kinger optrekke hieel voal geld kos, ondanks de welvaart.

D'r letste groeete geboartegolf i Wes-Europa vong plaatsj tussje 1945 en 1950. Dizze numt me och waal d'r baby boom . Op 't Belsj en i Nederlank doerde dees bis 1965. Doanoa begos de bevolkingsgrui te stagnere. De bevolking van de mieetste Wes-Europese leng, oee-onger Nederlank, gruit nog ummer (hieel) leech, mar dat is ieeder 't gevolg van immigratie.

Krimpregio's [ bewirk | bron bewerke ]

In 2015 sjtelde minister Stef Blok 'n lies mit krimpregio 's vas. 't Geet hei um regio's, die te make hant mit bevolkingsdaling, oeedurch beivuurbild sjoeele en winkele motte sjlete en hoezer weede gesjloop. Dit betrof vuural de regio's Oees- Groninge , Zieews-Vlaandere en Zuud-Limburg . Och i dele va Friesland en d'r Achterhook krimpt de bevolking. ^[1] I g'n Randsjtad en de Biebelgordel gruit ze wer, wiewaal dat per gemingde kin versjille.

I Nederlands Limburg kromp de bevolking tussje november 2017 en november 2018 mit doezend luuj. I Zuud-Limburg woeende d'r aan 't ing van 't joar twieedoezend luj minder, dewiel Noard- en Midde-Limburg zjuus 'n leechte grui lete ziee. ^[2] De krimp is hei 't gevolg van 'n combinatie van e lieeg geboartesiefer en emigratie, beivuurbild noa noabergemingdes op 't Belsj en in Dutsjland. ^[3] I g'n Parksjtad zetde de krimp durch de sjleting van de koele al in de zestiger joare in. ^[4] Zjuus hei hat de krimp sociaal gevolge, wie vergriezing . Doadurch is beivuurbild in 'n sjtad wie Kirkroa de hersjtructurering van de leefumgeeving, oee-onger gerichde sjloop, offesjeel gemingdebeleed. ^{[5] [6]}

Geboarteueversjot [ bewirk | bron bewerke ]

't Geboarteueversjot van e lank of e bepaald gebeed is 't versjil tussje 't aantal leevend geboare kinger en 't aantal sjterfgevalle per doezend iwuenesj. I leng mit e hoeeg geboartesiefer kin dit ueversjot 40 ‰ bedrage, mer 't kin natoerlig och negatief weede aannumme. Dit is 't geval i Wes-Europese leng, mit Dutsjland vuurop. In 't vuurmalige Wes-Dutsjland bedroog dit ueversjot -2,1 ‰. Me sjprik hei och van denataliteet.

De aafname van 't geboartesiefer geet gepaard mit de aafname van 't sjterfdesiefer. Dees ontwikkelinge zint kenmerkend vuur de demografische transitie

Nataliteetspolitiek [ bewirk | bron bewerke ]

't Guef och ueverhede die 't geboartesiefer probere te beinvlode.

Dictatoriaal regimes [ bewirk | bron bewerke ]

Dictatoriaal regimes hant doabei umsjtreje middele gebroek of dunt dat nog ummer. Zoee kinde Sjina van ungeveer 1980 bis 2015 'n eekinkspolitiek um de bevolkingsgrui truk te dringe, dewiel onger 't bewind van Nicolae Caeu?escu i Roemenie zjus woeed opgesjtouwd. Beruch woar och de nataliteetspoliek in Nazi-Dutsjland , dat woar durchsjpek va racisme en 't sjtreeve noa 'ne arische Lebensraum . Hitler besjloot um in 1941 mit d'r Blitzkrieg, doe 'n nui kreegsmethode, gebede i Pole en i g'n vuurmalige Sovjet-Unie te veroavere. De joedse en communistische elites woeede op groeete sjaal vermoard en hei en doa woeede al gegende durch Pruse gekoloniseerd. Bekank zint och de Lebensbornklinieke , oee arische Ubermenschen woeede gekweek , dewiel modesj va groeete gezinne doks ongersjeidinge krege oetgereek.

Bronne [ bewirk | bron bewerke ]

1. ↑ Rijksoverheid : Indeling gemeenten krimpregio's en anticipeerregio's per 1 januari 2018
2. ↑ 1limburg: Bevolkingskrimp 2018: ruim 1000 Limburgers minder
3. ↑ GRENSOVERSCHRIJDENDE WOONMONITOR BELGISCH- EN NEDERLANDS-LIMBURG
4. ↑ NRC Handelsblad : Krimp aan de randen van Nederland
5. ↑ Gemeente Kerkrade : Begroting 2018 / Paragrafen / §8. Krimp
6. ↑ Ziee beivuurbild dit rapport uever de rumtelige hersjtructurering van d'r Kirkroadse veedel De Heilust