Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mofers
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Elizabeth I
(
Greenwich
,
7 september
1533
?
Richmond upon Thames
,
24 mieert
1603
) waas de keuningin van
Ingelandj
vanaaf
17 november
1558
toet zien doead. Ziene bienaam waas de maogdjelike keuningin (
Maiden Queen
of
Virgin Queen
).
Ze regeerdje innen tied det Ingelandj verdeildj waas tosse
kattelieke
en 't opkommendj
protestantisme
. Elizabeth droog aanzeenlik bie ane zaak van 't protestantisme. Kattelieke bestreej ze aevel mieer om raejene van staotsveiligheid es oet religieus euverwaeginge. Anges es continentaal Europa bleef Ingelandj kriegsgeweldj oppen eige grondj bespaardj, maar 't waas vanaaf
1585
oppe ziee en in Europa waal in konflik mit 't mechtig
Spanje
, wobie de doeajelike dreiging vanne
Armada
en 't waerstaon daovan 'n huuegdjepuntj vormdje. Elizabeth haw ouch vaol te stelle mit 't
Keuninkriek Ierlandj
det den in 'n personeel unie mit Ingelandj waas verbonje. Ziene vader
Hendrik VIII
haw dao al weinig succes gehadj mit 't oplegke van 't
anglicanisme
enne Ierse opstenj woorte gestaondj door Spanje. Ingelandj versjeen tiejes zie bewindj op 't werreldtoneel es 'n zieevarendje en koloniaal meugendjheid, wobie
Francis Drake
en
John Hawkins
zich ontwikkeldje toete ieeste nasjenaal zieehelje.
De litteratuur en veural 't toneel bleudje wie noeatj daoveur. 't Elizabethaans tiedpirk is ouch det van
William Shakespeare
en
Christopher Marlowe
. Tiejes Elizabeth zie bewindj woort 't Ingels nasjenaal bewoszeen versterk dore extern dreiging vanne paus en van keuning
Filips II van Spanje
, wobie de Ingelse kattelieke in 'n twieedjerangspositie woorte gedrongen es potentieel landjverraojers. Toeten hujigen daag wirk dit door inne eis det 't Ingels staotshouf neet katteliek maag zeen en ouch neet mit 'ne kattelieke maag troewe.
De troean van Elizabeth woort betwosj door
Sjotlandj
, mit staon van zowaal de paus, dae 'm excommuniceerdj, es van Spanje en
Frankriek
, vanwaenge zien begonstiging van 't protestantisme enne sjaaj die zienen aanspraok oppe troean haw opgeloupe dore kuperie van ziene vader 'ne menneliken irfgenaam te verwekke. 'n Vrouw oppe troean haw in zienen tied den ouch neet de veurkaor. Zien regeerperiood waas trots alt biezunjer lang. Veur regerendje vorste waas 't verwekke van 'nen troeanopvolger 'n duur plich; Elizabeth versterkdje aevel zien positie door juus neet te troewen en 'n maogdjelikheidscultus ronjelim zichzelf op te boewe.