Братислава

Шегьер
Братислава
Bratislava


Т?арат?	Герб

Координатар:

Уьлкве:

Словакия

вилаят (край)

Братислава вилаят

Регион:

Братислава вилаят

Приматор

Томаш Гудечек

Садлагьай т?вар кьун:

907

Виликан т?варар:

Пожонь, Пресбург, Прешпорок

Майдан:

368 км²

ЯШЧ кьакьанвал:

140

Гьава:

субтропикрин, зур кьурай

Агьали:

462 603 кас. ( 2012 )

Къалинвал:

1171 кас./км²

Халкьар:

словакар (91,4 %), венграр (3,8 %), чехар (1,9 %), немцар (0,3 %), полякар , украинар

Динар:

католикар 56,7 %, атеистар 29,3 %, лютеранар 6 %, амайбур 4,7 %

Сятдин ч?ул :

+1

Телефондин код :

+421 02

Почтунин индекс :

8XX XX

Автомобилдин код :

BA,BL

Сайт:

http://www.bratislava.sk/

Commons:

Bratislava

Братисла?ва ( словак. Bratislava (/?bræt??sl?ːv?/ тахьайт?а /?br?ːt??sl?ːv?/); (1919-лагьай йисалди ? Прешпорок тахьайт?а Пре?шпорек , Pre?porok, Pre?porek ), нем . Pressburg , Пре?сбург , венгр Pozsony , По?жонь , юкьван виш йисарра лат . Posonium , лат . Istropolis , Истрополис ) ? Юкьван Европада авай шегьер, Словакиядин кьилин шегьер я. Агьалияр ? 462,6 агъ. кас ^[1]. Шегьердин майдан ? 368 кв. км.

Братислава уьлкведин виридалайни ч?ехи шегьер я; Словакиядин политикадин, экономикадинни мединиятдин юкь я. Словакиядин Президент , Парламент ва Правительство алай чка. Братиславада са шумуд университет, музей, театр, галерей ва маса мединиятдинни к?елунин идараяр ава ^[2]. Гьак?ни кьилин шегьерда пара Словакиядин ч?ехи компанийринни финансрин идарайрин штаб-к?валер ала.

Братислава вири дуьньяда кьилди сад тир маса уьлквейрихъ галаз арада масад авачиз сергьятрал алай кьилин шегьер я. Братислава Венгриядихъни Австриядихъ галаз сергьятрал ала. Братислава шегьердин Колчянская куьче патав гвай австриядин Китзее хуьруьн Альте-Нордзюд-Ландесштрассе куьчедиз эляч?зава, гьак?ни Венадин куьче австриядин Вольфсталь коммунадай т?уз физвай Прессбург-штрассе куьчедиз эляч?зава. 1936-лагьай йисалди Братиславадай Венадиз шегьердин трамвайда аваз ыиз жезвай тир.

Братиславадин тарих маса уьлквейрин, миллетринни динрин зурба таъсирдихъ галаз галк?анвайди тир, яни австриявийрихъ, венгриявийрихъ, германиявийрихъ, сербрихъ ^[3], словакрихъ, чехрихъ, чувудрихъ галаз (миллетрин т?варар алфавитдин къайдада ганва, таъсирдин дережадихъ туш) ^[4]. Габсбургрин монархиядин виридалайни ч?ехи хкажунин девирда ^[5] Братислава Венгриядин кьилин шегьер тир (1541-1684-лагьай йисаррин арада).

География. Климат [ дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун ]

Братислава Дунай вац?ун кьве къерехдал ала, Гъвеч?и Карпатрин ценерив. Шегьер арада масад авачиз Австриядихъни (2007-лагьай йисан 27 фундук? вацрал кьван Петржалка - Берг и Яровце - Китзее сергьятдин эляч?ун к?валахзавай тир) Венгриядихъ (2007-лагьай йисан 27 фундук? вацрал кьван Русовце - Райка сергьятдин эляч?ун к?валахзавай тир) галаз сергьятрив агалтзава.

Климат ? континентдинди я, юкьван гьисабдалди йисан температура 10.6 ºС, юкьван гьисабдалди йисан къваларин кьадар ? 565 мм. Юкьван гьисабдалди гьер вац?ран температура ? ?0,4 °C кьван я, Юкьван гьисабдалди чиле вац?ран температура ? 21,3 °C. Хъуьт?уьн ч?ав ? мекьивал, ламувални жив квайди я. Гад чимиди я, къати гарар квайди.

Братиславадин климат
Активвал къалурзавай лишан	Янв	Фев	Март	Апр	Май	Июнь	Июль	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Йис
Абсолют максимум, °C	19,8	19,1	25,0	30,3	33,4	36,3	38,2	39,3	34,0	30,0	21,3	17,9	39,3
Юкьван максимум, °C	2,7	5,1	10,3	16,7	21,8	24,9	27,5	27,0	21,7	15,6	8,2	3,3	15,4
Юкьван температура, °C	?0,4	1,2	5,5	11,0	16,0	19,1	21,3	20,7	15,9	10,4	4,9	0,7	10,5
Юкьван минимум, °C	?3,4	?2,3	1,3	5,4	10,2	13,4	15,4	15,0	11,0	6,1	1,8	?1,9	6,0
Абсолют минимум, °C	?24,6	?20	?15,1	?4,4	?2	3,0	7,0	5,0	?2	?8	?12	?20	?24,6
Къваларин норма, мм	39	37	38	34	55	57	53	59	55	38	54	46	565

Агьалияр [ дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун ]

Административ паюн [ дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун ]

Административ паюн ? 5 мягьле ( okres ), 17 шегьердин пай ( Mestska ?as? ).

Административ патахъай Братислава 5 мягьледиз чара жезва: Братислава I (шегьердин юкь); Братислава II (рагъаэкъеч?дай патан паяр); Братислава III (кефердинни рагъаэкъеч?дай патан паяр); Братислава IV (рагъак?идай патанни кефердин паяр); Братислава V (кьиблепатан паяр, Дунай вац?ун эрч?и къерехдал алаййбур, гьабурун арада Петржалка ? Юкьван Европада виридалайни инсанар къалин тир яшамиш жедай мягьле). ^[6]

Вич-вичи идара авун патал шегьер 17 паюниз чара жезва, абуруз гьардаз чпин кьил ( starosta ) ва совет авайди я. Советдик акатзавай депутатрин сан паюнин ч?ехивилелайни агьалийрин кьадардилай аслу я. ^[7] Гьар пай шегьердин 20 кадастрдин чилин к?усунив кьазва, арадай акъатун: Нове-Место ? Нове Место ва Виногьрады кадастрдин чилин к?усариз чара жезва, Ружинов ? Ружинов , Нивы ва Трнавка кадастрдин чилин к?усариз чара жезва. Гьак?ни Братислава офиациал тушир (чкадин, гьак?ан халкьдин) административ паюн ава, и официал тушир чкайринни мягьлейрин т?варар шегьердин агьалийрин арада гьалтзава.

Братиславадин паяр
Братислава I	Братислава II	Братислава III	Братислава IV	Братислава V
Старе-Место	Ружинов	Нове-Место	Карлова Вес	Петржалка
	Вракуня	Рача	Дубравка	Яровце
	Подунайске Бискупице	Вайноры	Ламач	Русовце
			Девин	Чуново
			Девинска Нова Вес
			Загьорска Быстрица

Тарих [ дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун ]

садлагьай гьамишан инсанар яшамиш жезвай чка неолит девирдиз талукь я ( ц?арарни зулар квай хъенч?инин культура ).

чи эрадилай вилик 400-лагьай йис - чи эрадилай вилик 50-лагьай йис - кельтрин яшамиш жезвай чка, ам 50-лагьай йисан арада дакри Буребиста кьиле аваз чук?урнава.

чи эрадилай вилик 50-лагьай йисан арада - герман тайифаяр Братиславадин чилериз атана.

чи эрадилай вилик 50-лагьай йисан арада - садлагьай римвийрин легионар Братиславадин чилерал арадал акъатна.

70-лагьай йисан арада - Герулата римвийрин яшамишдай чка.

чи эрадин I?V виш йисарин арада - Рим Империядин сергьят Дунайдай т?уз физвай тир, пара римвийринни герман яшамишдай жезвай чкаяр.

375-лагьай йис - римвияр и чилер гадарзава.

V-лагьай виш йис - славъянар атана.

560-лагьай йис - аваррин атун.

625-660-лагьай йисарин арада - Само князвал.

VIII-лагьай виш йисан эхир - 833-лагьай йис - Нитра князвал.

833?907-лагьай йисарин арада - Ч?ехи Моравиядин пай.

907-лагьай йис - садлагьай Братиславадин т?вар кьун хроникра (Brezalauspurc): Прессбургдин патав ягъунар - венгриявийри бавариядин кьушунар туна.

907?1918-лагьай йисарин къене (гъвеч?и араял галаз) - Венгриядин пай.

1541?1684-лагьай йисарин къене - туьркери Буда къачурла - Австриядин Габсбург монархиядин агъавилик квай Венгриядин вахтунин кьилин шегьер.

1805-лагьай йисан 25-лагьай фундук?диз - Франциядинни Австриядин арада Прессбургда ислягьвилин икьрар кут?унна ( Прессбургдин ислягьвал ).

1919?1939-лагьай йисарин къене - Чехословакиядин пай; Pre?porek/Pressburg/Pozsony т?варарин чкадал официалди яз ≪ Братислава ≫-лугьудай т?вар гана.

1939?1945-лагьай йисарин къене - Садлагьай Словакиядин республикадин кьилин шегьер, Дунайдин а пата авай чилер (гилан Братислава IV мягьледин) Германияди аннексия авуна.

1945-лагьай йисан 4-лагьай нава вац?ра - Братислава-Брно гьужумдин операциядин финифда 2-лагьай Украинадин фронт фронтди Братислава шегьер азад авуна.

1945?1992-лагьай йисарин къене - Чехословакиядин пай.

1969?1992-лагьай йисарин къене - Чехословакиядик акатзавай Словакиядин Социализмдин Республикадин кьилин шегьер (1990-лагьай йисалай кьулухъ Словакиядин республикадин).