Плутон
Жалпы маалымат
Экваториалдык радиусу	1195 км
Бетинин аянты (S)	1,795×107 км²
К?л?м? (V)	7,15×109 км³
Массасы (m)	(1,305 ± 0,007)×1022 кг
Орточо тыгыздыгы (ρ)	2,03 ± 0,06 г/см³
?з огун айлануу убактысы	6,387230 сид. к?н
К?нд? айлануу убактысы	90 613,3055 к?н (248,09 жыл)

Плутон (Pluto; символдору: ^[1] же ^[2] ) ? к?н системасы ндагы чо? планета лардын бири.

Аны 1930-жылы америкалык астроном К. Томбо ачкан. Плутондун физикалык м?н?зд?м?л?р? толук изилдене элек. Массасы Жер дин массасынын 0,002 б?л?г?н? барабар деп болжолдонот. К?нд?н аралыгы 39,5 а.б. Жерден байкаганда 15-жылдыз чо?дугунчалык чекит объектиндей болуп к?р?н?т. Плутон К?н д? ?з орбита сы бонча 247,7 жылда бир айланат, эклиптика тегиздигине кыйшаюу бурчу 17°. Башка планеталарга салыштырганда К?нд?н ?т? алыс жана жарыктанышы начар болгондуктан Плутонду изилд?? ?т? татаал. Плутондун диаметри 3000 кмге жакын, бетинин температурасы -220°. Атмосферасы сейректелген жана негизинен газ абалындагы метандан турат. Плутондун 1 жандоочусу бар. Анын диаметри 3 эсе кичине жана анын айланасында 20 000 км аралыкта айланат. 1 айлануусу 6,4 суткага барабар.

Плутон планетасынын радиусу 2500 км, тыгыздыгы 7,4 г/см³. К?нд? 248 жылда толук 1 айланып чыгат. ?з огунун айланасында толук 1 айлануусу 6 сут 9с. 17 минутага барабар.

Бул жагынан Плутон планетасы зор планеталардан бир аз гана айырмаланат. Кийинки к?нд?рд? планеталар аралык автоматтык станциялардын жардамы менен планетанын табигый жандоочусу Харон ачылып, Плутонду радиусу 17500 км болгон орбита менен айланып ж?р? тургандыгы аныкталган. Плутондун беш жандоочусу Харон, Стикс , Никта , Кербер , жана Гидра .

Плутон ? К?н системасындагы К?нд?н санаганда аралыгы боюнча тогузунчу планета. Аны америкалык астроном К. Томбо 15-жылдыз чо?дугу катары аныктаган (1930). Плутондун орбитасы ?з?н? жакын жаткан чо? планеталардын орбитасына окшобойт. Анын эксцентриситети е=0,248. Плутондун К?нд?н орточо аралыгы 39,75 астрономдук бирдик. К?нд? 4,7 км/сек ылдамдык менен 248,09 жылда айланып чыгат. Плутондун массасы 1,31·10 ²² кг, тыгыздыгы 2,03 ± 0,06 г/см³ температурасы ?230°C; диаметри 2015-жылдагы эсепт??л?р боюнча 2370±20 км. Атмосферасы негизинен газ абалындагы метандан турат.

Колдонулган адабияттар [ т?з?т?? | булагын т?з?т?? ]

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы : 6-том. Башкы редактору Асанов ?. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. 816 бет, илл. ISBN 978-9967-14-117-9

1. ↑ JPL/NASA. What is a Dwarf Planet? (22 Апрель 2015).
2. ↑ John Lewis, ed. (2004). Physics and chemistry of the solar system (2 ed.). Elsevier. p. 64.