Григориан жылсанагы - Жердин К?нд? циклдик айлануусунун негизинде т?з?лг?н убакытты эсепт?? системасы.

Бул жылсанак Юлий календарын реформалоо максатында 1582 - жылы Рим папасы Григорий XIII тарабынан иштелип чыккан. Григориан календары батыш ?лк?л?р?н?н к?пч?л?г?нд? XVI - XVII кылымдар бою колдонулуп келген.

Россия жа?ы стилге 1918-жылы гана ?тк?н . Ушул жылы Совет ?км?т?н?н декрети боюнча 1-февралды 14-февраль деп деп эсепт??г? ?тк?н. Анткени юлий календарынын тропикалык жылдарды эсепт?? боюнча айырмасы 1918-жылга карата 13 сутканы т?з?п калган. Бул 13 суткалык айырма эски стиль боюнча 2100-жылдын 15-февралына , же болбосо жа?ы стиль боюнча 2100-жылдын 28-февралына дейре сакталат. Бул даталардан кийин ал айырма бир суткага коб?й?п, 14 сутка болуп калат. Жылсанактык жылдын башталышы (Жа?ы жыл) шарттуу т?рд? алынат. Мурда айрым ?лк?л?рд? Жа?ы жыл 25-мартта, кээ бирлеринде 25-декабрда башталса, башка к?нд?рд? да башталган ?лк?л?р болгон. Мисалы, Россияда XV кылымга дейре жылдын биринчи к?н? болупа 1-март эсептелсе, XV кылымдан 1700-жылга чейин жа?ы жыл 1-сентябрдан башталган. Акырындык менен бардык ?лк?л?рд? жа?ы жыл 1-январда белгилене баштаган.

Бир жылда 12 айдын болушу, жуманын 7 к?нд?н тураары да, астрономиялык мааниге ээ болушуна карабай, шарттуу болуп эсептелинет. Ошондой болсо да, салт боюнча азыркыга чейин сакталып келе жатат. Григориан календарына караганда мындан да тагыраак календарлык системаларды ойлоп табуга болоор эле. Бирок григориан календарынын тактыгы жетишт?? болгондугуна байланыштуу календардык жылдын орточо узундугун дагы ?зг?рт??н?н эч деле зарылдыгы жок. Ошентип, жа?ы стиль анча тактыкка ээ эмес, бирок ошондой болсо да, ал боюнча 1 суткалык айырма 3300 жылда гана пайда болот.

Эгерде кимдир бир??н?н туулган жылы жа?ы (Григорий) календары боюнча катталган болсо, анда жаныбарлардын аттарынан турган 12 жылдык календарь боюнча кайсы жылга туура келээрин табууга болот. Ал ?ч?н туулган жылга 9 санын кошуп, аны 12ге б?лг?нд? б?л?нг?н сандын калдыгы эскиче жылдын иретт?? саны болуп чыгат. Мисалы: (1934+9):12=161(11) - ит жылы, (1919+9):12=160(8) - кой жылы.

Эгерде жогорудагы амалды колдонгондо калдык калбаса, анда ал э? акыркы 12(до?уз) жылына туура келет. Мисалы: (1935+9):12=162(0) - до?уз жылы.