Wolfgang Amadeus Mozart
Nave rasti	Johann Chrysostomos Wolfgang Gottlieb Mozart
Jidayikbun	Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart  27 kanuna pa?in 1756  Salzburg (Archbishopric of Salzburg, Imperatoriya Romaye ya Piroz )
Mirin	5 kanuna pe?in 1791  Viyana
Sedema mirine	Naye zanin
Cihe goristane	St. Marx Cemetery
Hevwelati	Archduchy of Austria (Mozart's nationality), Archbishopric of Salzburg (Mozart's nationality), Imperatoriya Romaye ya Piroz
Pi?e	Awazdaner muzikvan
Xebat	The Magic Flute The Marriage of Figaro Don Giovanni Cosi fan tutte Die Entfuhrung aus dem Serail
Bandorbar	Johann Joseph Fux Johann Sebastian Bach
Hevjin	Constanze Mozart (1782–1791)
Zarok	Karl Mozart Franz Xaver Wolfgang Mozart
De u bav	Leopold Mozart  (bav) Anna Maria Mozart  (de)
Malbat	Mozart family
Xelat	Order of the Golden Spur (1770)
biguhere  -  Wikidaneye biguhere

Wolfgang Amadeus Mozart (jdb 27e kanuna pa?in a 1756 - m. 5e kanuna pe?in a 1791 ), ku wek Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart hate imadkirin, bestekareki berhemdar u bibandor e serdema klasik bu.

Tevi jiyana wi ya kurt, leza wi ya bilez a kompozisyone di encame de zedetiri 800 berhemen hema hema her celeben serdema wi encam da. Gelek ji van kompozisyonan weki lutkeyen repertuara senfonik , konsertant, chamber, operatik u koral tene pejirandin. Mozart bi gelemperi di diroka muzika rojavayi de di nav bestekare heri mezin de te hesibandin, bi muzika xwe re ji ber "bedewiya melodik , zerafeta we ya fermi u dewlemendiya aheng u te?eye" te heyrankirin.

Mozart li Salzburge , di Imparatoriya Romaya Piroz de ji dayik bu, ji zaroktiya xwe ya destpeke ve jehatibunek berbicav ni?an da. Jixwe di piyano u kemane de jehati bu, wi ji penc saliya xwe de stran cekir u li ber mirektiyen Ewropi derket. Bave wi ew bir serdanek mezin a Ewropaye u duv re se geren Italyaye . Di 17 saliya xwe de, ew li dadgeha Salzburge muzikjenek bu le behnteng bu u ji bo legerina cihek cetir rewiti kir.

Dema ku di sala 1781 de serdana Viyanaye kir, Mozart ji wezifeya xwe ya Salzburge hate avetin. Ew li Viyanaye ma, ku li wir navdar bu le ewlehiya abori hindik bu. Di salen xwe yen dawin de li wir, wi gelek senfoni , konserto u operayen xwe yen heri naskiri cekir. Dema mirina wi di 35 saliya xwe de Requiem a wi bi pirani neqediya bu.

Kurtejiyan [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Zarokek jir u jehati [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Wolfgang Amadeus Mozart di 27e kanuna pa?in a 1756e de li Salzburge, wek kure kemancekereki dadgehe hate dine. Xwi?kek wi ya mezin, Maria Anna, bi nave "Nannerl" hebu, ku bi bave xwe re bi rekupek muzike dilist. Mozart ji zayina xwe bi muzike re tekildar bu.

Wi jehatibunek awarte ni?an da: Di car saliya xwe de wi dest bi ledana piyanoye kir. Di penc saliya xwe de yekem ?anoyen xwe nivisand u yekem car derket pe?beri gel. Bave wi Leopold Mozart tavile jehatiya kure xwe nas kir u hewl da ku wi te?wiq bike u bi wi pere qezenc bike.

Mozart tene ?e? ??sali bu dema ku bi malbata xwe re dest bi gera konsera xwe ya yekem kir. Van seferen bi erebeyen hespan carna bi salan dom dikirin u dicun bajaren weki Munih, Koln, Paris u London.

Bave Mozart di destpeke de kur u keca xwe weki ?anaziyen muzike pe?ke? kirin. Lebele, pir zu, Wolfgang weki "sterkek" pe?ve cu. Kure picuk ne tene li keman u piyanoye pir ba? lexist. Di heman deme de wi bi awayek pir dostane ji hebu, bi ve yeke wi dile gelek tema?evanen heja bi dest xist.

Komponist [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Bi mezinbuna temen re, Mozart ji wergerek berbi bestekare cidi ve cu. Di 12 saliya xwe de li Viyanaye yekem komisyona operaye wergirt. Her cend ev xebat nehat pe?ke? kirin ji, di derdoren pi?eyi de gelek deng veda.

Lebele, derbasbuna ji sterka zarok berbi muzikjene profesyonel ne ew qas hesan bu ku hevi dikir. Pi?ti ku ji zaroktiye derket, Mozart "faktora xwe?ik" winda kir u jehatiya wi ya awarte ji bo bestekeren din weki xeterek hate ditin. Di dema jiyana xwe de ew necar ma ku gelek rexneyen nerast, ku pir caran li ser bingeha cavnebariye bu, bikira. Heta te gotin ku muzikjenan bi qesti bi xerab lexistina stranen wi sabote kirine.

Mozart bi operaya "Idomeneo", ku di sala 1781an de li Munchene derket, pe?keftina xwe ya mezin wek bestekar bu. Ti?te ku Mozart weki muzikjenek diyar dikir pirrengiya wi bu. Ew dikaribu perceyen pir tevlihev binivisine u duv re bi melodiyen pir balke? tema?evanen xwe ji nu ve biki?ine. Wi ?anoye drama u sivikbune wek tu bestekaren pi?ti wi bi dest xist, loma ji iro ji istisna ye.

Jiyana wi ya taybet [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Ka Mozart bi rasti dilke? bu, weki ku iro pir caran te xuyang kirin, guman e. ?ahiden weki niviskar Franz Xaver Niemetschek, ku Mozart bi xwe nas dikir, ew weki "di xuyange de ne xwe?" binav kir. Di 1.58 metre de, te gotin ku ew pir picuk bu. U ji ber ku piraniya dema xwe li ber piyanoye rudini?t, ne xwediye rew?eke werzi?i ji bu. Di zarokatiya xwe de, bi ?ewaze xwe ye pir dostane u baldar bal diki?and. Ew keseki dil?ewat bu u pir dilpak bu, ku te gotin ku miroven cihereng di jiyana wi de istismar kirine.

Di nameyen xwe de, Mozart hestek pekenoki ya pir kesane hebu, ku iro pir caran eceb xuya dike dema ku wi ji evindarek re hevoken e?kere dinivisi, mina "Ez e we gave di ?exse xwe ye bilind de bikutim we, quna we weran bikim". Zimane wi ye pir caran dijwar, ku di heman deme de gelek peyven pistepist ji dihewand, te gotin ku bi gelemperi taybetmendiya we deme bu.

Ka Mozart bi rasti gelek tekiliyan bi jinan re hebu an na, weki ku pir caran te idia kirin, te niqa? kirin. Em pewendiyek bi pismama wi ya picuk Maria Anna Thekla re dizanin, ku wi je re digot "Basle". Evina wi ya beseruber ji stranbeja Mannheim Aloisia Weber, ku xwi?ka we Constanze pa?e zewici, ??te belge kirin. Ji bili we, jiyana wi ya taybet hindik belgekiri ye. Di nameyen wi de der bare tekiliyen muhtemel en bi jinen din re i?aret hene, le hurguliyen rast edi nayen diyarkirin.

Bi gelemperi te gotin ku Mozart hindik hurmete ni?ani rayedaran da - dibe ku ji ber ve yeke wi nekari, tevi jehatiya wi ya awarte, pozisyonen daimi weki muzikjenek dadgehe bigire.

Ji bili muzike, te gotin ku Mozart ji listina bilardoye ji hez dikir, u wi ji "Bolzlshooting" ji hez dikir, rengek destpeke ya gulebarana armance bi celebek ceka hewaye.

Bi qasi hunera wi, te gotin ku Mozart ji gelek hemdemen wi yen muzike kemtir "bilind" buye. Ew kem caran behsa kare xwe dikir an pesne destkeftiyen xwe dikir. Lebele, ji wi re giring bu ku ew ji bo ke dilize, gelo tema?evan di derbare muzike de ti?tek dizanibu an na. Gava ku di tema?evanan de hezkiren muzike hebun, wi bi dilgermi u, beri her ti?ti, direjtir dilist.

Kariyera wi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Kariyera Wolfgang Amadeus Mozart di karsaziya muzika iroyin de bi kariyeran re gelek paralelan ni?an dide. Wi geren direj dikir, yen ku wi di zaroktiya xwe de weki "?ehinek muzike" derbas dikir. Mozart seyeka ba? a 35 salen xwe di rewitiye de derbas kir da ku muzika xwe li qada navneteweyi bide bihistin. Wi gelek cihen ku iro ji dive ji bo muzikjenan werin ditin parast. Li Almanyaye li Munchen, Mannheim, Koln u Berline bu mevan. Cihen din en 17 rewitiyen wi London, Paris u Prag u her weha Italytalya bun, ku di we deme de bi tevahi welate muzike bu.

Be guman, di dema jiyana Mozart de tu tomar tune bun ku ew bikaribe perceyen xwe li ser belav bike. Jixwe, Mozart ji bo gelek berhemen xwe pelen muzike cap kiribu da ku ew pa?e wan bifro?e. Ve yeke - u li vir ji paralelek bi karsaziya muzike ya iroyin re heye - bu sedema "kopiyen korsan" a we deme: yen din pelen muzika wi kopi dikirin u bi we pere qezenc dikirin.

Ti?te ku ji bo hunermenden iro peymanek tomar e, ji bo muzikjenen we deme li dadgehe cihek daimi bu. Ew dahatek ewledar garanti dikir, le di heman deme de kemasiya we ji hebu ku azadiya huneri bi tundi hate asteng kirin. Ji ber ku kompozisyon bi pirani pedivi bu ku fonksiyonek bi cih binin: weki muzika pa?in ji bo pe?angehen bazirganiye an buyeren taybeti.

Mozart bi reya bave xwe li Salzburge du cihen daimi hebun, le wi li wir bi huneri xwe sinordar his kir. Wi hewl da ku li Munich, Mannheim u Parise cihen daimi bibine. Di sala 1781an de li Salzburge dev ji wezifeya xwe ya daimi beda u cu Viyanaye. Tene car sal beri mirina wi, wi weki Kapellmeister pozisyonek nu ya daimi girt. Di navbere de, wi ji performans, komisyonen kompozisyone u dersen piyanoye debara xwe dikir.

Bi qasi populerbuna wi, te gotin ku Mozart di dema jiyana xwe ya li Prage de bi taybeti serfiraz bu. Berhemen wi li wir hatin hezkirin, ku ev yek di demen direj en operayen wi de diyar bu. Li aliye din, li Viyanaye, ku li dora wi ji hela gelek pe?bazi u miroven cavnebar ve hatibu dorpec kirin, populerbuna wi pir dihejiya. Her wiha hefteyen dawi yen jiyana xwe li Viyanaye derbas kir. Demeke kin pi?ti promiyera "Flute Magic" ew di Kanuna 1791 de di 35 saliya xwe de mir. ?ert u mercen mirina wi heta roja iro ji ne diyar e.

Berhemen wi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Li gori zanyariyen heyi, temamiya berhemen Mozart derdora 1060 sernavan pek tine. Lebele, hinek ji wan winda ne. Hemu berhemen Mozart di indekseke de ku ji aliye botanist Ludwig Ritter von Kochel ve di sedsala 19-an de hatiye cekirin de hatine tomarkirin u ji we deme ve veditinen nu car bi car li we hatine zedekirin.

Ji ber ku Mozart bi xwe sernaven xwe yen rast nedane berhemen xwe, heta perceyen ku melodiyen wan ji aliye her kesi ve te zanin ji bi naven weki "Piano Sonata No. 11 di A major, KV 331" de ne. Berhemen wi yen temam ji 15 berhemen sehneye, ango operayen wek "Revandina ji Seraglio" u "Don Giovanni" hene. Operaya wi ya heri navdar belki "The Magic Flute" ye: Ciroka Prince Tamino, ku te xwestin keca padi?ah Pamina azad bike, digel gelek karakteran ku her gav ji qenci ber bi xirabiye ve diguhezin, iro ji ilhamek mezin dide tema?evanan.

Mozart bi xwe metnen operayen xwe nenivisandiye, kesen bi nave "librettist" berpirse ve yeke bun. An ji wi muzik ji bo dramayen heyi nivisand, u bi ve yeke operayen wek "Figaro" carek duyemin dihatin nivisandin.

Tewra bi perceyen xwe yen takekesi, Mozart hema beje ti metnen xwe nenivisand, le berhemen helbestvanen hevdem, di nav de Goethe, bikar ani. Ji ber behejmar kompozisyonen fermani, Mozart xebatek pirreng li pey xwe hi?t. Wi xwe di seri de wek bestekare operaye didit.

Mirase wi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Rastiya ku iro di derbare Mozart de pir zede te zanin bi pirani li ser nameyen ku di hundure malbata Mozart de di dema rewitiyen wan de mane ve giredayi ye. Lekoliner di seri de ji nameyen bave wi u helbet ji nameyen Mozart bi xwe encaman li ser kar u jiyana wi derdixin. Nameyen wi heta iro ji ji nu ve ten ?irovekirin. Mozarteum li Salzburge ji sala 1841an vir ve tevkariyek giring ji lekolina Mozart re kiriye - bi esle xwe komeleyek sivil ku careke Mozart ji kuren wi yen bezar miras girtiye. Bi salan, Mozarteum belge u berhemen Mozart berhev kir u gelek muze vekirin. Pi?tre, dibistanek muzike ji hate damezrandin, ku niha zaningehek muzike ya navdar e.

Eleqeya cihane ya ji bo Mozart benavber e. Ni?e hin ji di ar?iven ku ji Mozart re tene destni?an kirin xuya dibin u duv re ji hela pisporan ve bi germi tene niqa? kirin. U her sal pirtuken nu li caraliye cihane tene we?andin ku xebata Mozart ji perspektifen nu roni dikin - bi heviya ku ev kerameta muzike bi tevahi were fam kirin.