Salnameya gregori
(weki
salnameya gregoriyen
u
salnameya miladi
u
salnameya zayini
ji dihet naskirin), bi nave
Papa
Gregor XIII
hatiye navkirin u iro salnameya heri belav ya dinyaye ye. Ew li
sedsala 16'an
weki berdelek ji bo rastvekirina kemasi u ?a?iyen
Salnameya juliani
hat pejirandin. Ew ji 12 mehan pek dihe u direjahiya wan mehan wiha ye:
Ew weki rastvekirin u deqiqtirkirineka Salnameya Juliyani hat danan u direjiya sale bi qasi 0.002% deqiqtir dipiva. Armanja we guhartine ew bu ko cidati u jihevtirazana salnameye u destpeken werzan, nemaze destpeka
bihare
ko ji bo diyarkirina roja gejin anko cejna Qiyamete an Hekesore giring bu, nehele.
?ewra yekem a Nikeye
, li sala
325
, ji bo roja pirozkirina cejna
Hekesore
wek
yek?ema
pe
hiva tijiya
pe?ina pe bihare destpekir (
Newroz
,
Ekinoksa
pe?in) ?unda hat ditin re hat biryar dan. Di
325an
de bihare di
21'e adare
de destpe kir. We deme salnameya juliani dihat bikaranin u ew salen normal ji 12 mehan u 365 rojan pek hati bu. Le bi rasti salak wek 365,25 rojan, 365 rojan 6 saet, hati bu hejmartin. Ji bo we sedeme li car salan rojek serve salen normal dikirin u ew sala 366 rojan dajot. Bi wan salen
366
rojan dajot re
sala bermayi
dihat gotin. Le bi rasti salek 365,242190517 rojan dajo. Ew 365 rojan, 5 saetan, 48 hurdeman u 45,25 cirkan ve yek e.
Gori salnameya juliani salek ji 365,25 rojan pek dihat. Navbera salen salnameya juliani u rasti de nezi 11 hurdeman ferq he bu. Ji bo we ferqe 11 hurdeman 128 salan de rojek pir dihat hejmartin. Di
sedsala 16'an
ew ferqa 11 hurdeman wiqas mezin bu ko, bihare
1582
'an edi
11'e adare
de dest pe dikir.
Ji bo bihar di dema rast de di
21'e adare
dest pe bike u cejna
Hekesore
di dema rast de were piroz kirin di
1582an
de berwara
4'e kewcere
hat wergera
5'e kewcere
ye kirin u roja hefte hat neguhertin. Pe we saz kirine re di
1583an
de bihare ?unda di
21'e adare
dest pe kir. Edi gori salnameya gregori sal wek 365,2425 dihat hejmartin u li 400 salan de 303 sal normal 97 sal wek salen bermayi dihat hejmartin. Gori sala julian li 4 salan salek sala bermayi bu. Gori salnameya gregori disa 4 salan de salek sala bermayi ye, le salen bi 100 i par dibin u 400 i par nabin (wekok 2100, 2200) wek sala bermayi nehejmartin u
29'e re?emiye
tune ye. Le salen bi hem 100i hem ji 400i te par kirin (wekok 2000, 2400) disa
sala Bermayi
te hejmertin u di wan salan de
29'e re?emiye
he ye. Yane,
- 2000: sala bermayi, ango
29'e re?emiye
heye
- 2100: sala bermayi, ango 29'e re?emiye tune
- 2200: sala bermayi, ango 29'e re?emiye tune
- 2300: sala bermayi, ango 29'e re?emiye tune
- 2400: sala bermayi, ango 29'e re?emiye heye
Le gori hejmertinen
astronomi
, yane bi rasti, sala gregori ji 0,000310 (= 27 cirkan) roj li rasti zedetir e. Ji bo we sedeme li 3230 rojan ?unda
ekinoks
pe?in, ango destpeka bihare, disa dike rojeke pe? de pe bike.