Qilaban
Navce
Uludere
Qilaban
Koordinat: 37°26′48″Bk 42°51′5″Rh  /  37.44667°Bk 42.85139°Rh  / 37.44667; 42.85139
Welat	Bakure Kurdistane
Dewlet	Tirkiye
Parezgeh	?irnex
Serbajar	Qilaban
Hejmara nahiyeyan	2 nahiye
Hejmara bajarokan	4 bajarok
Hejmara gundan	17 gund
Qada ruerde
? Gi?ti	825 km 2 (319 sq mi)
Bilindahi	1.210 m (3970 ft)
Nifus   ( 2008 )	38.511 [1]
?  Berbelavi	46,7/km 2 (121/sq mi)
? Serbajar  ( 2008 )	11.030
Koda postaye	73600
Koda telefone	(+90) 486
biguhere

Qilaban (bi  tirki : Uludere ), navceyeki giredayi bajare Kurdistana bakur ?irnexe ye. Qilaban di 27'e pu?pere sala 1957 'a buye bajar. Li gor serjimera sala 2008'a hejmara runi?tvane bajer 11.030 u ya navceye 38.511 kes e.

Erdnigari [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Pivana navceye 825 km² ye. Bi Iraqe re xwediye 56 km sinor e. Li rojhilate we navceya Cele ya giredayi Colemerge , li rojavaye we ?irnex u navceya Silopi , li bakure rojhilat navceya Elke, li ba?ure we ji Iraq heye. Ji aliye erdnigariye ve ciyayi ye. Heftanin u Kela Meme ciyayen heri bilind en hereme ne. Ji xeyni ve ji Suwar, Serehe, Haftanin, Meydan, Elcan u ?iri? ji zozanen giring in. Avuhewa we pirani bejayi an ji beri ye. Havinen we germ u ziwa, zivistanen we ji cemidi u baran e. U Newala Hezil qezaye dike du qet, Rubare Qilaban ji di navenda navceye re derbas dibe u zinditiyeke dide navende.

Bajarok u Gund [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Bajarok :

• Dera Hine
• Segirke
• Helal - ?exan

Nahiye (Navend):

• Kiror

Gund :

• Mijin
• ?iri?
• Qe?uran
• Kalike
• Kadun
• ?iwet
• Nireh
• Hadri?
• Bojeh
• Billeh
• Ziravge
• ?ii
• Bozyon
• Aro?
• Robozik
• Kiror
• Yekmal
• Mergeh
• Neweh
• Xwovur
• Zavyon

Diroknasi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Diroka qezaye ji beriya milade destpe dike. Di diroke de ketiye di bin idareya Urartu, Med, Pers, Romayi, Arsaqi u Sasaniyan ve. Di 1142yan de I. Imadeddin Zengi di sala 1260an de Hulagu bidestxistina herema Colemerge, begen hereme di 1349an de Karakoyinli giredana xwe qebul dike. Di 1386an de Timur u 1502yan ve di bin hikme Safevi de Qilaban, di dewra Siltan Sileman de bi giredana Imparatoriya Osmaniyan ve i?e di nav xwe de serbest hate berdan. Begen e?iran heqen xwe parastin, ji xeyni sistema erda li Osmaniyan bi ?erte rekirina eskeran heta cimhuriyete jiyin. Deme Osmaniyan e?ira Sindi serwere civake bu.

Pi?ti ilankirina cimhuriyete bune bucak u giredana qezaya Elke, Qilaban di diroka 27.06.1957an de bi qanuna hejmartin 7033 buye qeza. Ji ve diroke heya sala 1990 bu qezayeki giredayi Colemerge bu. Heta 16.05. 1990an, 3474 qanuna bi hejmartin bi bajare nu ?irnex ve hate giredan. Qilaban, giredayi ?irnexe ye u durahiya wi 48 km ye. Le 12 gund u 3 bajarok hene. Belediya Qilabane di 1958an de hatiye danin.

Cekirina demografik [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Hejmara Qilabane, %95 je bi nifusa wi qelebalix a Kurd, e?ira Goyan pek te. Yen mayi ji yen ji devre ten u memur in. Gelek ji e?ira Goyan ji li gund u navende jiyana xwe didominin. Li demen dawi ji yen kockiri, bi taybeti ji li Stenbole dijin hene.

Xweza [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Bi hebuna folkloreka dewlemend, navceyeki giring en ?irnexe ye. Bi zozan u newalen xwe xudane cihen giring e. Xudane malen behempa u axin gelek giring e. Havine daren bilind en selwi, zivistane ji bi berfa xwe ciheki behempa ye. Mehen bihare, en ji zozane ten komkirin, pincar, lu?ik, kerenk, big lazimtiya kesen li Qlabane dijin pek tine. Feki ji, kereng u temtol, nezi havine li sukan te firotin.

Ji aliye fora u flora ve qezayeki dewlemend e. ?inehi ya endemik gulasork an ji gulasorka ciyan e. Li Tirkiyeye bi tene li Qilaban-Colemerke li ciyan te ditin heq dike bibe sembola Qilaban e.

Ji xeyni ve ji heya ku li sibat 1970an li ?irnex-Qilabane ji aliye ?ehit ?en ve te ku?tin Pilinge Hezare li vir dijiya. Ji aliye jiyana weh?i ve ji dewlemend e. Ji sereke bizinen ciyan ve, hirc, beraza weh?i, xezal, ruvi, kew u gelek nirxen cucikan hene. Ji erdnigari ji aliye turizma zivistane ve dewlemend e.

Edeta Xwarine [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Xwarin [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

• Hilisa: Go?t, difs u bi genime hati hingaftin te cekirin.
• Kutilka Pirince: Kifteya bi pirince.
• Kutilka Savar: Kifteya savare ye.
• Xwarina Giroye: Bi ciklok u pirince te cekirin.Difs te serkirin.Xwarina heri xwe? en geli ye. Ji bere,be guman,giro dihat cekirin u dihat dayin.
• Pideya Goyan: Hevir,go?t,penir,heg,mast u zeytin.

Cekirin : Hevir heta nermika guh de et cekirin. Bi go?t hevir te vekirin. Ti?ten di ji heta wek hevir le te, ten ?exitandin. Ti?te li ser hevir ten dayin. Serwisa germ te kirin.

• Suryaz: Giyayeki li zozanan te komkirin u puvaz bi sebzeyan te cekirin.

Penir [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

• Penire sirik,penire kereng.

Ti?ten ?erin

• Xavis : Difs,ar u dehne ron te cekirin.
• Kulice: Hevir,ti?ten tede (goz,penir hw.) te hazir kirin.

Ciliken Heremi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

• Zilam ?el u ?apik yan ji Tirgal dikin ber xwe.
• Jin ji Kiras u Fistan dikin ber xwe.
• Ciliken Qilabani ji jin Kiras-Kurtek u zelam ji ?el u ?apik;yan ji Tirgal ji ciliken giring e.

Dest Sinet [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Cilik u mehfuren Qilabane pir navdar in. Gelek atolyeyan te cekirin u hemu deveren Tirkiyeye te firotin. Ji xeyni ve ji, goreyen hiri, ewen bi tene berivan bi kar tinin te cekirin.

?aredariya Qilabane [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

2009

DTP 2168 - 72.61 AKP 0556 - 18.62 DSP 0210 - 07.03 BBP 0024 - 00.80 CHP 0016 - 00.54 MHP 0008 - 00.27 ?P 0004 - 00.13

2014

DTP 2.242 - 78.50 AKP 0477 - 16.70 BBP 0077 - 02.70 MHP 0051 - 01.80 SP 0009 - 00.30 DSP 0000 - 00.00 TKP 0000 - 00.00

Cavkani [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Giredanen Derve [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

• Malpera ?aredariya Qilabane ^{Giredana ar?ive 2009-09-10 li ser Wayback Machine}
• Ferhenga Kurdi-Tirki & Tirki-Kurdi ^{Giredana ar?ive 2014-11-14 li ser Wayback Machine}