Ji bo maneyen din li Urmiye (cudakirin) binere .

Urmiye ??????
Urmiye Urmiye (Iran) Nex?eya Irane ni?an bide Urmiye Urmiye (Rojhilata Kurdistane) Nex?eya Rojhilata Kurdistane ni?an bide
Kargeri
Welat	Rojhilate Kurdistane
Dugel	Iran
Parezgeh	Urmiye
Navce	Urmiye
Nahiye	Navend
Demografi
Nave ni?tecihan	urmiyeyi
Gelhe	963.738 ( 2011 )
Erdnigari
Bilindayi	1.355
Koordinat	37°32′58″Bk 45°04′11″Rh  /  37.54944°Bk 45.06972°Rh  / 37.54944; 45.06972
Wene
Wene ya Urmiyeye ji esmane

Urmiye ^[1] , Wirme ^[2] an Urme ^[3] (bi  farisi : ?????? ‎), bajare heri mezin e parezgeha Azerbaycana Rojava ye ku yek ji parezgehen Rojhilata Kurdistane ye ku pi?ti sedsala 9an a bere zayine bajarek Urartuyan u bajarek Manan bu di sedsala 8an a bere zayine de ji yek bajaren Imparatoriya Medan bu. Nifusa bajare Urmiye li derdora 970.000 ye. Xelke Urmiye bi zimane kurdi kurmanci u bi zimane tirkiya azerbaycane diaxivin. Bajar ji cend heremen cuda en kurdni?in u azerni?in pek te.

Etimoloji [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Heta niha gelek niqa? li ser vi navi hatine kirin. Hrac Martirosiyan (Hrach Martirosyan) di kiteba xwe bi nave Studies in Armenian Etymology di rupela 681 de dibeje Ormi di zimane Ermeni de wate divare derudora bajer. Pa?e dibeje ormi digel ?ρμο? / hormos a Yewnani bi wateya liman ya iskile, yek kok heye ku erdnigare ji ve peyt dike.

Urmiye dirokeki pir kevin heye. Pe?niyare din ji bo koka nave Urmiye ev in: Pourdavoud, Ur- (bajereki mina di bejeya Ur?elim, bajare Sileman) u -miye (av); di zimane Arami de wate bajare avan. ^{[ cavkani hewce ye ]} Samuel Noah dibe ku orum digel ho-ru-um a di nave horumkoraka ya Sumere ku nave ciyayeki di Efsaneya loqalbanda padi?ahe Sumere ye hevkok be. ^{[ cavkani hewce ye ]} Minorsky, ji ber ku di hin nivistekyen Suryani de ku li pal gola Urmiye hatine ditin nave Armaiti Urmaiti hatiye dibe ku ev nav Suryani be. ^{[ cavkani hewce ye ]} Nave bere ye Urmiye di serdema ?ah de Rizayiye bu ku ji nave Riza ?ahe Pehlevi girtI bun. Nave Urmiye ye kevin di serdema Sasaniyan de Cicist bu ye ku di nivisteka Avestaye de ji hatiye ku zadigeha Pexembera Zerde?t bu ye. Niha ji li kelega Urmiyeye gundek bi nave Cicist heye.

Erdnigari [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Ji aliye erdnigariye de, bajare Urmiyeye ji aliye rojhilat ve digehe gola Urmiye u ji aliye rojava ve digehe bakure Kurdistane u ji bakur ve digehe bajare Selmase u ji aliye ba?ur ve digehe bajaren Nexede u ?ino ye.

Urmiye navenda parezgeha Azerbaycana Rojava (bi kurdi parezgeha Urmiye) ye ku ji bajaren Mehabad , Xoy , Selmas , Maku , Caldiran , Miyanduav , Bokan , Nexede , ?ino , Piran?ar u Serde?te pek te. "Menda-Avdi"

Dabe?kirina bex?e [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

  Gotara bingehin: Urmiye (bex?)

Gundistanen bex?e: Merkezi (navend) ( l????? ), gundistanen ve bex?e ev in: Berandiz ( ???????? ) Berandizcaya Seri ( ??????????? ????? ) Berandizcaya Bini ( ??????????? ????? ) Turkeman ( ?????? ) Bek?lucay ( ???????? ) Dol ( ??? ) Nazluya Bini ( ?????? ????? ) Ba?qela ( ??? ???? ) Rozecay ( ???? ??? )

?aristana Urmiyeye Urmiye Enzel Silivana Soma Biradost Nazlu Selmas ?ino Nexede Iraq Tirkiye Gola Urmiyeye

Dirok [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Li gori Vladimir Minorsky, beriya zayine di sala 2000an de De?ta Urmiye gund u ?aristaniyen Urmiye be?eke ji Mirektiya Wane bu. Vekolina bermahiyen kevnar en li neziki Urmiye bu sedema ditina kelupelen xwaringehe ku diroka wan vedigere sedsala 20an a beri zayine. Di demen kevnare de li aliye rojavaye Gola Urmiye je re Gilzan dihate gotin u di sedsala 9an a beri zayine de hikumeteke serbixwe li wir desthilatdar buye desthilatdar ku pi?tre tevli Imperatoriya Urartuyan yan ji Imparatoriya Menanan buye. Di sedsala 8an de beri zayine, dever heya ku ew be?dari Imperatoriya Medan buye, jerdeste Hikumeta Asuzhan bu.

Suryaniyen ku ji ber eri?a Timur a Bexdaye rizgar dibin, ji bakure Iraqe reviyabun ciyayen Colemerge li rojavaye gola Urmiye bicih dibin u ev herem heta sedsala 19an weke cih u waren wan dimine. ^[4]

Di serdema sefewiyan de, tirken osmani yen ciran ku hevriken sefewiyan bun cend caran eri?i bajer kirin u cend caran bajer dagirkirin le di her dagirkirine de sefewiyan careke din disa bi serketi kontrola devere bi dest dixin. Dema ku di sala 1622an de, di serdema ?ahe Sefewi Ebbas I (j.1588-1629) Qasem Sultan Ef?ar ku weke waliye Musile hatibu tayinkirin, pi?ti demek kurt ji ber derketina nexwe?iya webaye necar dimine ku dest ji wezifeya xwe berde. Pi?tre dice Rojhilata Kurdistane u dibe damezrenere civata Ef?ar a Urmiye. Bajer ji sala 1747am heya 1865an dibe paytexta Xenedana Urmiyeye.

Di vi bajari de yek ji pe?engen tevgera Kurdayetiye Dr. Qasimlo hatiye dine.

Demografi [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Li hereme elen Begzade , Celali , Diri , Hinare , Herki , Kirmanc , Kore Suni , Seyid u Evdoyi u Kardari dijin.

Cavkani [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

Giredanen derve [ biguhere | cavkaniye biguhere ]

 Li Wikimedia Commons medyayen di ware Urmiye de hene.