?уе шары
?
ауадан
же??л ?шу
аппараты
,
газ
?абы?шаларында
жасал?ан к?терг?ш к?шт? ?шу ?ш?н пайдаланатын ( немесе ?ыздырыл?ан ауаны) ты?ыздылы?ы ?орша?ан ортаны? ты?ыздылы?ынан ?лде?айда т?мен болып келед? (
Архимед за?ы
бойынша).
Ысты? ауа суы? ауадан же??л. К?нн?? ысты?ында ауаны? а?ыны жо?ары к?тер?л?п жат?анын к?руге еболады, мысалы, к?нге ?ызып кеткен асфальтты? ?ст?нен. ?ыздырыл?ан ауаны? ?сер?мен аспан?а к?тер?луд? е? б?р?нш? Португалияда т?р?ан бразиялы?
Бартолемео де Гусман
ойлапты.
Ол
1709 жылы
?шатын аппаратты? ?лг?с?н жаса?ан ? астына шо? салын?ан ыдыс ?л?нген ша?ын шар. Шар жерд?? бет?нен 4 метрге к?тер?лген. ?с ж?з?нде ?уееде ?шуды? пайда болуына а?айынды француздар
Жак Этьен мен Жозеф Мишель Монголфьелерд??
е?бег? с?нд?. А?айындыларды? ал?аш?ы шарлары текше п?ш?ндес бол?ан. Олар т?ж?рбие жасауды
1780 жылы
бастап, б?р жылдан со? Аннон ?алашы?ында?ы базарда диамтер? 10 мертл?к шарды к?рсетт?. Ресми деректер бойынша, сол к?н? шар 500 м би?кт?кке к?тер?л?п, ауада 10 минут бойы т?рып, 2 ша?ырымды? ?ашы?ты?ты ?шып ?ткен.
?ырк?йек айында а?айындылар Франция корол?
XVI Людовикке
Версальда
жа?а шарды к?рсетт?. Сол жол?ы ?шуда аппаратты? ≪пайдалы ж?г?≫ ?ой, тауы? ж?не ?йрек ? тарихта?ы б?р?нш? ?уе жолаушылары болды. Француз физиг? Жан Франсуы Пилатр де Розье ж?не маркиз д’Арланд 1783 жылы 21 ?арашада Парижде ?уе шарымен б?р?нш? болып ?шты. Ыдыстарда ?ыздырыл?ан ?рт?рл? ауаны? есеб?нен к?тер?лет?н шарлар монгольфьер деп аталып кетт?.
А?айынды Монголфьелеред?? отандасы Жак Шарль ?уе шарыны? ?абы?ын ауадан г?р? же??л газбен толтыруды ?сынды. ?абы?ы сутекпен толтырыл?ан ?уе шарымене Шарль
1783 жылы
27 тамызда б?р?нш? рет ?шты. Алайда “шарьере” атауы ?алыптаспай ?алды, б?ра? ауадан жее??л газы бар аэростаттар б?рте ? б?рте монголфьерлерд?? орнын басты. М?ндай аэростаттарда ж?мыс газы рете?нде есутект?, гелийд?, неонды пайдаланды. ?уе шарлары ?лемдег? к?з? ?ара?ты елдерд?? назарын аударды.
?уе шарларыны? ал?аш?ы ?олдану аясы
[
??деу
?|
?айнарын ??деу
]
Ресейде, на?ты айт?анда М?скеу мен Петербургте ?уе шарымен б?р?нш? ?шуды
1803 жылы
француз Ж.Гарнен ж?зеге асырды. Ал?аш?ы ?уе шарлары нег?з?нене к???л к?тереуге епайдаланылды. Дегенмен оларды ?ылыми зерттеулереге: ?рт?рл? атмосфералы? ??былыстарды зерттеуге тез арада ?олдана бастады. 1849 жылы Италиямен со?ыс кез?нде австриялы?тар б?р?нш? рет ?уе шарынан ша?ын бомбаларды тастады. ?скерилер ?уе шарын барлау мен ба?ылау ??ралы рет?нде жо?ары ба?алады. ?ыздырыл?ан ауаны пайдаланатын ?уе шарыны? елеуел? кемш?л?г? бар ? шар?а байлан?ан себетке отын ?орын салып ж?ру ?ажет. XIX ?. со?ына ?арай м?ндай шарлар м?лде дерл?к ?олданылмады. Жылумен ?шатын ?уе шарларыны? ек?нш? ?м?р? XX ?. ая?ында басталды.
Б?г?нде ?лемен?? к?птеген ?алаларында ?уе шарларымен туристерд? серуендетед?, ?уе ешарларыны? фестивальдеер? ?тк?з?лед?. Ресеейде е?уе шарларыны? фестивальдер?
Великие Лукиде
,
Оралда
,
Переславль?Залесскийде
?т?п т?рады.
[1]