| Словактар
|
Антон Бернолак
,
Людовит Штур
,
Андрей Глинка
,
Штефан Банич
,
Йозеф Гурбан
,
Аурель Стродола
,
Адам Коллар
,
Милан Годжа
,
Павол Гведзослав
,
Милан Штефаник
,
Густав Гусак
,
Александр Дубчек
|
| Б?к?л халы?ты? саны
|
|---|
|
6,2 млн.
|
| Е? к?п тарал?ан айма?тар
|
|---|
Словакия
|
4 352 775
|
|---|
А?Ш
|
797 764
|
|---|
Чехия
|
193 130
|
|---|
Сербия
|
56 600
|
|---|
Канада
|
50 860
|
|---|
Ирландия
|
20 000
|
|---|
Германия
|
20 100
|
|---|
Мажарстан
|
17 693
|
|---|
Аустрия
|
10 000
|
|---|
Украина
|
6 397
|
|---|
Хорватия
|
4 712
|
|---|
Польша
|
2 000
|
|---|
| Т?лдер?
|
|---|
|
Словак т?л?
|
| Д?н?
|
|---|
|
Католик
|
Словактар
?
?лт
, Словакияны? нег?зг? хал?ы. Жалпы саны 5,4 млн., к?пш?л?г? Словакияда, 1,5 млн-?а жуы?ы
Венгрия
,
Румыния
,
Польша
,
А?Ш
,
Канада
, т.б. елдерде т?рады.
Словак т?л?
(?нд?еуропа т?л шо?ырыны? батыс славян тобы)
чех т?л?не
жа?ын.
Католик д?н?н
?станады. Словакияда д?нге сенет?ндерд?? к?б? (62%) ? католиктер, Д?нге сенет?ндерд?? ек?нш? тобы ? протестант-лютерандар
(10,2%), грекокатоликтер де бар (4,1%).
[1]
Б?г?нг? к?н? оларды? шы?у тег? туралы е? ?йг?л? теориялар оларды? солт?ст?ктен де, о?т?ст?ктен де б?г?нг? Словакия?а ек? тол?ында келген?н немесе олар Карпат айма?ында?ы халы?тарды? ?лы к?ш?-?онына дей?н ?м?р с?рген?н к?рсетед?.
Археологиялы? деректерге ?ара?анда словак тайпасы б?г?нг? Словакия жер?не б.з. 4 ? 5 ?-ларында келген. Шы?у тег? жа?ынан чехтар?а туыстас словактар 6 ? 8 ?-ларда аварларды? ы?палында болды. 9 ? 10 ?-ларда словак, чех тайпалары ?лы Моравия мемлекет?н?? ??рамына енд?. Венгрлер жаулап ал?аннан кей?н ж?здеген жылдар бойы чехтардан б?л?н?п, Венгр мемлекет?н?? ??рамында ?алды. Словактар 1918 ? 92 ж.
Чехословакия
??рамында ?м?р с?рд?. 1992 ж. 1 ?ырк?йекте словактар Словак Республикасын ??рды.
[2]
Д?ст?рл? к?с?б? -
ег?нш?л?к
, таулы айма?тарда жайылымды?
мал шаруашылы?ы
(?р? ?ара, ?ой), ойпатты жерлерде
ег?нш?л?к
(д?нд?, ж?з?м, бау-ба?ша). ?нерк?с?б? дамуда, ?нерк?с?пт?? шашыра??ы сипаты ауыл т?р?ындарына ?нерк?с?пт?к к?с?порындарда ж?мыс ?стеуге м?мк?нд?к беред?.
Д?ст?рл? ?ол?нер? - тер? б?йымдары, а?аш ыдыстар, то?ыма, кесте т?гу, ш?лтер ?нд?р?с?. Модра мен Поздисовец ?алаларында?ы ?ыш шеберханалары д?ст?рл? стильде
фаянс
пен
керамика
шы?арады.
Словакияны? о?т?ст?г?ндег? д?ст?рл? елд? мекендер ?арапайым, таулы аудандарда ?са? ?оныстар мен фермалар басым. Б?рнеше ша?ырым?а созыл?ан елд? мекендер де бар. Таулы аудандарда б?ренеден жасал?ан а?аш ?йлер басым болса, жазы?тарда - ?абыр?алары ашы? т?стермен боял?ан саман ?йлер, о?т?ст?к-батыста?ы ?йлер жар?ын ою-?рнектермен боял?ан. ?йлер к?шеге ?арама-?арсы орналас?ан, т?р?ын ж?не шаруашылы? ?й-жайлары б?р шатырды? астында ?атар орналас?ан.
Словакияда фольклор жа?сы дамы?ан. М?дени ерекшел?ктер ?р ауылда к?р?нед?, фольклорлы? фестивальдер т?ра?ты т?рде ?тк?з?л?п т?рады. Оларды? барлы?ын Д?ниеж?з?л?к фольклор ?йымы ба?ылап отыр?анды?тан, жо?ары де?гейде ?йымдастырыл?ан.
Словактарды? та?амдары славян халы?тарына тиес?л? бас?а та?амдар?а ??сас. Оларды? нег?зг?лер?н?? ?ш?нде
??с ет?
, к?к?н?стер, нан. Дамы?ан ауыл шаруашылы?ына байланысты ба?шада ?с?р?лген немесе орманда жинал?андарды? барлы?ы дерл?к пайдаланылады. Кнедлик деп аталатын та?ам ?те ке? тарал?ан. Б?л картоп ?осыл?ан к?шкентай то?аш. Кейде т?шпара салмасымен п?с?р?лед?, ал кейде олар жай ?ана соустар?а батырылады. М?ндай ?ннан жасал?ан та?ам с?збе мен жем?стермен араласса, десерт рет?нде ?ызмет ете алады. Ет та?амдары ?те танымал: шницель, гуляш, ??с ет?, б??тырыл?ан ет. Балы?тардан форель, сонымен ?атар т??ы немесе
шортан
т?тынады.
Словакияда ?лтты? ки?мн?? 60-?а жуы? н?с?асы бар. ?йелдерд?? е? танымал н?с?асы - к?йлек пен белд?ктер? бар костюм. Алды??ы ж?не арт?ы - ?ос
алжап?ыш
, кейде туника, ?ыс?а алжап?ыш ж?не юбка т?р?ндег? к?йлек ?олданылады. Ер адамдар ?детте кеудеше мен т?рл? шалбар киген. Олар ж?ннен, матадан, зы?ырдан жасалады. Бас ки?м рет?нде шарфтар мен ?алпа?тар ке??нен ?олданылады. ?йелдер де мойынына орамал байлайды. Кейде ер адамдар ?ызыл ленталар ?р?лген беретт?? т?р?н пайдаланды. Ая? ки?м нег?з?нен ет?к немесе б?те?келер болды.
[3]
?аза?станны? словак диаспорасы саныны? жалпы динамикасы мынадай:
- 72 (1970 ж.),
- 59 (1979 ж.),
- 123 (1989 ж.),
- 48 (1999 ж.)
- 115 (2009) адам, к?б?несе Жамбыл, А?мола ж?не ?ара?анды облыстарында т?рады.
[4]