Нюрнберг процес?

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
A.
Нюрнберг процес? бол?ан ?имарат .

Нюрнберг процес? ? Фашист?к Германияны? басты ?скери ?ылмыскерлер тобына ?арсы сот процес?.

Нюрнберг ?аласында (Германия) 1945 жылды? 20 ?арашасынан 1946 жылды? 1 ?азанына дей?нг? аралы?та ?тт?. Нюрнберг процес?н ода?тастарды? ( КСРО , А?Ш , ?лыбритания , Франция ) 1945 жылы 8 тамызда Лондон ?аласында?ы кел?с?м?н?? нег?з?нде ??рыл?ан Халы?аралы? ?скери трибуналы ж?рг?зд?. ?рб?р мемлекет трибуналды? м?шес? мен оны? орынбасарын та?айындады: КСРО-дан И.Т. Никитченко, А.Ф. Волков, А?Ш-тан Фрэнсис Биддл, Джон Дж. Паркер; ?лыбританиядан лорд-сот Джеффри Лоренс (трибунал т?ра?асы), Норманн Биркетт , Франциядан Анри де Вабр, Робер Фалько . Процесс б?р мезг?лде т?рт т?лде (оны? ?ш?нде нем?с т?л?нде де) ж?рг?з?лд?. Сот?а Германияны? жо?ар?ы шенд? саяси ж?не ?скери ?ызметкерлер?: Г.Геринг, Р.Гесс, И. фон Риббентроп, В.Кейтель, Э.Кальтенбруннер, А.Розенберг, Г.Франк, В.Фрик, Ю.Штрейхер, В.Функ, К.Дениц, Э.Редер, Б. фон Ширах, Ф.Заукель, А.Йодль, А.Зейс-Инкварт, А.Шпеер, К. фон Нейрат, Г.Фриче, Г.Шахт, Р.Лей (процесс бастал?ан?а дей?н асылып ?лд?), Г.Крупп (жазылмайтын нау?ас деп танылып, ?с? то?татылды), М.Борман (сырттай сотталды) ж?не Ф. фон Папен тартылды. Оларды? б?р?не бейб?тш?л?к пен адамзат?а ?арсы (?скери т?т?ындарды ж?не бейб?т халы?ты ?ырып-жою, ?о?амды? ж?не жеке менш?к м?л?кт? талан-тараж?а салу, ??лды? е?бек ж?йес?н орнату, т.б.) ?астанды? ?йымдастырып, оны ж?зеге асыр?аны мен аса ауыр ?скери ?ылмыстар жаса?анды?ы ж?н?нде айып та?ылды. [1]

Сонымен б?рге Германияны? ?лтшыл-социалист?к партиясыны? басшылы? ??рамын, шабуылдаушы (СА) ж?не к?зет отрядтарын (СС), ?ау?пс?зд?к ?ызмет?н (СД), мемлекетт?к ??пия полицияны ( гестапо ), империялы? ?к?мет пен бас штабты ?ылмысты ?йымдар деп тану м?селес? де ?аралды. Процесс барысында 403 ашы? сот м?ж?л?с? ?тк?з?л?п, айыпкерлер мен 116 ку?гер ты?далды, 5 мы?нан аса жазбаша айыптаулар мен ??жатты? д?лелдер (нег?з?нен герман министрл?ктер? мен ?к?мш?л?ктер?н??, бас штабты?, ?скери концерндер мен банктерд?? ресми ??жаттары) ?арастырылып, зерттелд?. Процесс стенограммасыны? орыс т?л?ндег? м?т?н? 39 том немесе 20228 бет болды.

Трибунал жанынан тергеу ж?рг?з?п, та?ыл?ан айыптарды ?уаттау мен процесс барысында?ы ?с-?рекеттерд? ?йлест?ру ма?сатымен Бас айыптаушылар комитет? ??рылды: о?ан КСРО-дан ? Р.А. Руденко, А?Ш-тан ? Роберт Х.Джексон, ?лыбританиядан ? Хартли Шоукросс, Франциядан ? Франсуа де Монтон (1946 жылы ?а?тарынан Огюст Шампетье де Риб) бек?т?лд?. 1946 жылы 30 ?ырк?йек ? 1 ?азан к?ндер? ?к?м жарияланды. [2] Сот?а тартыл?андарды? б?р? (Шахт, Фриче, Папеннен бас?алары) айыпты деп танылып, олар?а ?р т?рл? жазалар белг?ленд?. Геринг, Риббентроп, Кейтель, Кальтенбруннер, Розенберг, Франк, Фрик, Штрейхер, Заукель, Йодль, Зейс-Инкварт ж?не Борман (сырттай) ?л?м жазасына (дар?а асу ар?ылы) кес?лд?. Гесс, Функ пен Редер ?м?рл?к т?т?ын, Ширах пен Шпеер 20 жыл?а, Нейрат 15 жыл?а, Дениц 10 жыл?а сотталды. Трибунал СС, гестапо, СД мен фашист?к партияны? басшылы? ??рамын ?ылмысты ?йымдар деп таныды. КСРО ?к?л? И.Т. Никитченко ?ш ?ылмыскерд? а?тап, гитлерш?л ?к?метт?, оны? бас штабын ?ылмысты ?йымдар деп танудан бас тарт?ан трибунал шеш?м?не ?арсылы? б?лд?р?п, ерекше п?к?р?н м?л?мдед?. Соттал?андарды? ?здер?не кеш?р?м жасау ж?н?ндег? ?т?н?штер?н Ба?ылау Ке?ес? ?абылдамады. 1946 жылы 16 ?азан?а ?ара?ан т?н? ?к?м орындалды. Нюрнберг процес?нде тарихта б?р?нш? рет агрессия адамзат?а ?арсы жасал?ан аса ауыр ?ылмыс рет?нде танылды. Трибунал жар?ысы мен ?к?мде баяндал?ан халы?аралы? ???ы? ?а?идалары Б?? Бас Ассамблеясыны? 1946 жылы 11 желто?санда?ы ?арарымен бек?т?лд?. [3]

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. Нюрнбергский процесс над главными немецкими военными преступниками, Сб. материалов, т. 1-7, М., 1957 ? 61
  2. Полторак А.И., Нюрнбергский процесс, М., 1966
  3. Ни давности, ни забвения. По материалам Нюрнбергского процесса, М., 1983