Charlemagne
Informa
?-?ja??	Royaume des Francs
?-t?m?y?	Wiya? s?s?
?-??l?l?y?	Royaume des Francs
E-efemiye k?l?l?y?	?oma? fena? k?yak? 2 n??ŋg? wiye, p?na? 742
?-??s?b?y?	Aachen, Francia, (Caama)
E-efemiye k?s?b?y?	K?na? fena? k?yak? 28 n??ŋg? wiye, p?na? 814

Charlemagne lat?ŋ k?n?ŋ taa l?, Carolus Magnus, yaa Charles kajala? t? n? ?s?? h??? se s?s?, pal?la-? ?oma? fena? k?yak? 2 p?na? 742 (yaa 747 yaa 748), ?s? k?la? fena? k?yak? 28 p?na? 814 k? Aix-la-Chapelle t?t? taa. ??k? Franc waa t? wiya?. ?k? Carolingien waa t? kewiya? k???za? t? ?y?, ŋga ?ha h??? y?. ??k? Franc waa t? wiya? kpa? p?na? 768, ?p?s? Lombards waa t? wiya? p?t?ŋna yoŋ y?? n? pape Leon 3 t? pam?-? wiya? s?s? hula? saŋay?ŋ fena? k?yak? 25 p?na? 800 al?waat? taa. ?-caa k?l?, Pepin Bref.

?k? wiya? weyi ?waba yoŋ sak?y? n? ?-walanz? ?-t? ?ja?? p?l?na ?-t? s??jana wab?t? y?? k?z?k?z? you ŋg? ewoba ?-n? Saxon ?yaa mba petetisida ?s? y?? y?. P?t? t? luuzuu mb? p?ca? ka?? n? p?la ?oŋ siŋ (p?na? 772 ŋtal? 804 al?waat? taa), ???? ?la you n? Lombard ?yaa k? Itaalii ?ja?? taa n? Al-Andalus mal?ŋ ?yaa.

?-t? kp?d?? kp?d?? politiki t?m?y? taha al?waat? p??al? ?-t? Ampiiri. Charlemagne kpa? l?ma?za p?na? 806 se ?tay? Ampiiri tam naatozo k? e-piyaa mba pa-naatozo ????. Ŋd?nj??laa la sak?y? mb? y? n? ?t? ?-taa n? ?tay? Ampiiri h??l?ŋ naatoza ?z? ?-t?m y? p?na? 843 al?waat? taa k? e-piyaa naatozo mba (Verdun n?na? takaya?).

Charlemagne k?, p?t?ŋna papa Benoit 14 p?t?d?y? na? y?? k? katoliiki t? weyi ?w? weewe y? n? p?t?k? ?-kazand? paa k?la? fena? k?yak? 28 p?nz? t?ŋga. C??c?? naa sak?y? k? Frans?? n? hayi kiŋ ?? Charlemagne p?-t? al?waat? takaya? taa.