Азгъей Республикэ аз-бз. А?сны А??ын??арра урбз.   Республика Абхазия
Азгъейм и нып Азгъейм и дэмыгъэ Кординатхэр : 43°01′00″ с. ш. 41°02′00″ в. д. ? / ? 43.016667° с. ш. 41.033333° в. д.   (G) 43.016667 , 41.033333
Къэрал уэрэд : ≪Аиааира≫
Щыхалъхьар	VIII лъэхъэнэм Азгъэ пэштыхьей хуэду
Хуитыныгъэм и махуэ	1994 щак?уэгъуэм и 26 (зхэк?ар  Хъырцейм )
Дипломатиэмк?э къэзылъытэ	Урысей , Венесуэлэ , Никарагуа , Науру
Нэхъышъхьэбзэхэр	азгъэбзэрэ урысыбзэрэ
Къалэ нэхъышъхьэр	Согъум
Къалэ нэхъ инхэр	Согъум , Гагра , Гудаута
?энат?э хабзэр	Президентымрэ Парламентымрэ я Республикэ
Президент Вице-президент	Анкуаб Александр
Ш?ып?эр ? Псори ? % псым п?эуэ иубыдыр	163-нэ дунем 8600 км² куэдкъым
Къэралым и джылэр ? Зэралъытэмк?э ( 2003 ) ? ?увагъыр	250 000 ц?ыху 29 ц?ыху/км²
Этнохоронимыр	азгъэ, азгъэхэр
Сомыр (Валутэр)	рубл
Телефон кодыр	++7 840; +7 940
Зэманыгъуэхэр	+3; гъэмахуэм +4

Азгъей Республикэ , Азгъей ( аз-бз. А?сны А??ын??арра, А?сны ? Апсны? (къик?ыр ≪Апсхэм якъэрал≫, урбз.   Республика Абхазия, Абхазия ) ? Къуэхьап?эм Къэукъазым иде хэт, Хы Ф?ыц?эм и ипшъэ-къуэк?ып?э ?уфэм идей. Иц?эдыдэр псоуэ: А?сны А??ын??арра (Азгъей Республикэ). Къалэ нэхъышъхьар ? Согъум .

Тхыдэ [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

Къэрал джоуэ Азгъейм зэф?эувэн щык?идзар VI илъэсишъэхэм, икъалэ ?аташъхьу Лыхныр. Къэру къыщиштар Леон I щытехьам., Азгъейр Визэнтиэм хэк?ыу хуит щыхъур VIII илъэсишъэхэм, Леон II щытехьам. Апщыгъуэм Азгъейм Курджым икъуэхьап?э лъэныкъуэри хиубыдэт. Къэралым лъэп?къ дэсхэтэр: азгъэхэр, курджы лъэп?къ: рачин, гурий, имерет, мегрел, сууан… Азгъейм къалэ, быдап?э, чылисэ бжыгъэ и?ат. Къалэ ?эташъхьар яп?эк?э Анакопиэм (Афон К?эм) щы?а, яужым 806 гъэм Кутаис куэча.

975 гъэм Азгъейр Курджым хохьа икъэрур XI?XIII илъэсишъэхэм ф?ыуэ зэф?эувау. Азгъейр зэрхэхьар пщы-унэхэр Багратхэрэ Леонхэрэ благъэ зэхохъури абык?э нэхъри зэрагъэубыд.

XV илъэсишъэхэм Курджы къэралыр зэхохур. Азгъей пщыхэр Чачба лъэп?къым щыщхэр Азгъейм Къэрал Хуит тра?уэ. Адрей азгъэ пщыхэмрэ, мигрел пщы Дадиани лъэп?къмрэ япэщытахэ.

XVI илъэсишъэхэм Усмэн Пэштыхьейм къеныкъуэкъу мэхъу Азгъеймрэ Хъырцеймрэ. Хы Ф?ыц?эм и?уфэм быдап?э бжыгъэ ещыр (Согъум-Къалэ, Поти, ?анапэ…) икъэрур хэкум зэф?игъэуву. 1809 гъэм азгъэ пщыхэм ягугъэк?э Урысейм хохьахэ Александр I абы хуэарэзыуэ.

1918 гъэм Курджым хохьа. 1921 гъэм Совет Социал Республикэ Азгъей мэхъу 1931 гъэм Аутоном Совет Социал Республикэ мэхъу Хъырцейм хэту 1990 гъэм Азгъейр аргуэру Совет Социал Республикэ мэхъу 2008?2009 гъэхэм Урысеймрэ, Никарагуамрэ, Венесуэлэмрэ, Науру къэралхэм Азгъейр къэрал хуиту къалъыту тхылъхэм я?эташъхьахэм ?апэ к?адз.

Джылэр [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

Джылэ бжыгъэ ирагъэк?уэк?амк?э 2003 гъэм Азгъейм 215 972 ц?ыху дэс.

Бзэхэр [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

Къэралым и?аташъхьа бзэр ? Азгъэбзэ. Урысыбзэр азгъэбзэм хуэдуи къэралыбзу къалъытэ. Азгъейм лъэп?къу ису хъуар ябзэмк?э хуит щытыну: псэлъэну, тхэну Кэралым арэзы ешъ.

Диныр [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

Азгъейм инэхъыбэр Чыристан диным пылъхэ. К?эупш?ак?уэ 2003 гъэм джылэм ирагъэк?уэк?ам къыхэк?ар мыра:

• Чыристану ? 60 %
• Мыслъымэну ? 16 %
• Лъэп?къ диныжъым пылъу ? 3 %
• Пэмык? динхэр ? 15 %
• Джэуап зымтыфахэр ? 6 %

Администрациэ гуэшыгъуэр [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

Тхыгъэ нэхъышъхьэ : Азгъейм и администрациэ гуэшыгъуэр

Азгъейр къедзыгъуи 7-к?э гуэча, къедзыгъу хъуам къалащхьэ я?э.

№	Куейр	Къалэ нэхъышъхьэр
1	Гагрэ къедзыгъуэ	Гагра
2	Гудаутэ къедзыгъуэ	Гудаута
3	Согъум къедзыгъуэ	Согъум
4	Гулрыпщ къедзыгъуэ	Гулрыпщ
5	Очамчырэ къедзыгъуэ	Очамчырэ
6	Т?къуарчал къедзыгъуэ	Т?къуарчал
7	Гал къедзыгъуэ	Гал

Абы пэмык?ыу къалэ нэхъ инхэмрэ, джылу дэсхэмрэ:

• Согъум  ? 43 700
• Гагра  ? 10 700
• Гудаута  ? 7 700

Техьэп?эхэр [ зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын ]

• Азгъей республикэм и президентым и официал сайтыр
• Азгъей республикэм и МИД-ым и официал сайтыр
• Азгъей республикэм и конституциэр

Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ   хэкумэтхымк?э . Проектым удэ?эпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэф?эк?ыгъуэфк?э нэхъ тэрэзымк?э зэхъук?ын хуэй .