Wikipedia, erkin enciklopediya
Qırımnı? yarım atawı
Bul maqala yarım ataw haqqında. Usı yarım atawda jaylasqan administrativlik birlik ushın
Qırımnı? Tolıq huqıqlı Respublikasına
qara?.
Qırım yarım atawı
(
russha
Крым
;
ukrainsha
Крим
;
qırım tatarsha
:
Къырым
;
ayyemgi grekshe
:
Κιμμερ?α/Ταυρικ?
)
Ukraina
qublasında?ı
yarım ataw
sanaladı. Maydanı ? 27 mı? km
2
. Batıs ham qublada
Qara te?iz
ham shı?ısında
Azov te?izine
tutasqan. Arqada tar (8 km shamasında)
Perekop moynı
arqalı
Shı?ıs Evropa
tegisligi menen tutasqan. Qırım yarım atawını? shı?ısında Qara te?iz ham Azov te?izi aralı?ında
Kerch yarım atawı
, batısında Qırım yarım atawını? bir bolegi ?
Tarxankut yarım atawı
jaylasqan.
Qırımnı? yarım atawı
Qırım atawını? arqa-shı?ıs ja?ası boylap Azov te?izini? kishi qoltıqshaları (Sivash ham basqalar) sozıl?an. Arqası (yarım atawdı? ulken bolegi) sahralı tegislik (Sahralı Qırımnı?), qublası (maydanı ja?ınan kishi) Qırımnı? tawları menen bant. E? biyik jeri 1545 m (Roman-Kosh tawı). Qublasında Qırımnı? qubla ja?ası boylap kam-bar tegislik sozıl?an; ja?anı? qaslarında lakkolitke uqsas magmatik jınıslar (Ayudaq tawı), ayyemgi vulqan dizbekleri (Qaradaq tawı) ushraydı. Paydalı qazılmaları: Kerch temir rudası, kollerinde duz ham shıpabaxsh ılaylar, hak tas, saz, mergel. Qırım atawını? arqa bolimini? ıqlımı ortasha qur?aq. Qısı jıllı (yanvardı? ortasha temperaturası G, 2°); jazı ıssı (iyuldı? ortasha temperaturası 24°). Qırım atawını? qubla ja?asında ıqlım orta te?iz ıqlımı; jazı ıssı (iyuldı? ortasha temperaturası 24°) ham qısı jıllı (yanvardı? ortasha temperaturası 4° qa shekem). Jıllıq jawın batıs boliminde 1000 -1200 mm, shı?ısında 500?700 mm, arqasında 300?500 mm. Yarım atawdı? daryaları kem suwlı; ahmiyetlileri ? Chyornaya, Belbek, Kacha, Alma, Salgir. Arqa Qırım kanalı, Salgir daryasında Simferopol suw bazası qurıl?an. Bir neshe iri shor koli bar. Arqa boleginde kashtan, Sivash boylap kashtan, shor, shorlı topıraqlar, oraylıq boleginde qaratopıraq, taw aldı ham tawlarda sıltısızlan?an qaratopıraq, gu?girt tawto?ay, jaylawlarda qaratopıraqsıman taw-otlaq topıraqlar tarqal?an. Arqa bolegini? jer maydanı aydap egin egiledi. Azıraq boleginde sahra osimlikleri saqlanıp qal?an. Tawlarda (asirese, arqa tareplerinde) qara?ay to?aylıqları bar. Qırımnı? qubla ja?asında orta te?iz atirapına tan osimlikler osedi. Korgizbeli terek ham putalardan ibarat parkler, ba?lar, juzimzarlıqlar, temeki plantaciyalari kop. Qırım tawlarını? qubla eteginen te?iz ja?ası qala-kurortları jaylasqan. Yarım atawda birneshe qorıq jer, Nikita botanika ba?ı bar. Qırım qalaları arasında
Yalta
qalası juda ataqlı.
