Saka Wikipedia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Kumkuma
Kembang kumkuma saka wit kumkuma (
Crocus sativus
).
Kumkuma
(saka basa Sangsekerta: ???????; Latin:
ku?kuma
) iku
bumbu
kang dipikoleh saka kembang wit kumkuma (
Crocus sativus
). Kumkuma racake digaringake kanggo didadekake bumbu lan pawarna panganan. Kumkuma wis suwe dadi bumbu kang larang dhewe ing sadonya.
[3]
Sanajan durung pesthi,
[4]
diprecaya asaling wit kumkuma saka
Iran
.
[5]
Mangkonoa, Yunani lan Mesopotamia uga dinuga minangka papan asaling wit iki: Harold McGee
[6]
kandha yen wit kumkuma dipomahake ing Yunani utawa ing sacedhake nalika Jaman Prunggu.
C. sativus
bokmanawa minangka wujud
triploid
saka
Crocus cartwrightianus
, kang uga diparabi "kumkuma alas".
[8]
[9]
Kembang kumkuma alon-alon sumebar ing saindenging
Eurasia
lan banjur digawa menyang maneka laladan ing
Afrika Lor
,
Amerika Lor
, lan
Oseania
.
Rasa lan gandaning kumkuma kang kaya damen asal saka fitokimia aran pikrokrosin lan safranal.
[11]
Kumkuma uga ngemu pigmen karotenoid aran krosin, kang menehi warna kuning emas marang panganan lan jarit. Cathetan sajarah kang nulisake kumkuma ana ing layang tetanen Asiria saka abad angka 7 SM
lan wis didagangake sarta dianggo ewonan taun. Ing abad angka 21,
Iran
ngasilake udakara 90% saka gunggung kumkuma sadonya kanthi mutu kang apik dhewe.
[13]
[14]
Mawa rega USD 5.000 watara sakilograme, kumkuma dadi bumbu kang larang dhewe ing sadonya.
[15]
- ↑
"World's COSTLIEST spice blooms in Kashmir"
.
Rediff
. Dibukak ing
7 January
2013
.
- ↑
Gresta, F.; Lombardo, G. M.; Siracusa, L.; Ruberto, G. (2008).
"Saffron, an alternative crop for sustainable agricultural systems. A review"
.
Agronomy for Sustainable Development
.
28
(1): 95?112.
doi
:
10.1051/agro:2007030
.
- ↑
Ghorbani, R.; Koocheki, A. (2017).
"Sustainable Cultivation of Saffron in Iran"
. Ing Lichtfouse, Eric (ed.).
Sustainable Agriculture Reviews
(PDF)
. Springer. kc. 170?171.
doi
:
10.1007/978-3-319-58679-3
.
ISBN
978-3-319-58679-3
.
- ↑
Harold McGee. On Food and Cooking, 2004 edition, pg 422. Scribner, New York, NY,
- ↑
Schmidt, Thomas; Heitkam, Tony; Liedtke, Susan; Schubert, Veit; Menzel, Gerhard (2019). "Adding color to a century-old enigma: multi-color chromosome identification unravels the autotriploid nature of saffron (
Crocus sativus
) as a hybrid of wild
Crocus cartwrightianus
cytotypes".
New Phytologist
.
222
(4): 1965?1980.
doi
:
10.1111/nph.15715
.
ISSN
1469-8137
.
PMID
30690735
.
- ↑
Harpke, Dorte; Meng, Shuchun; Rutten, Twan; Kerndorff, Helmut; Blattner, Frank R. (2013-03-01). "Phylogeny of
Crocus
(Iridaceae) based on one chloroplast and two nuclear loci: Ancient hybridization and chromosome number evolution".
Molecular Phylogenetics and Evolution
.
66
(3): 617?627.
doi
:
10.1016/j.ympev.2012.10.007
.
ISSN
1055-7903
.
PMID
23123733
.
- ↑
Katzer, G. (2010).
"Saffron (
Crocus sativus
L.)"
.
Gernot Katzer's Spice Pages
. Dibukak ing
1 December
2012
.
- ↑
Hooker, Lucy (2017-09-13).
"The problem for the world's most expensive spice"
(ing basa Inggris Karajan Manunggal)
. Dibukak ing
2020-01-12
.
- ↑
Fierberg, Emma.
"Why saffron is the world's most expensive spice"
.
Business Insider
. Dibukak ing
2020-01-12
.
- ↑
Monks, Keiron (3 September 2015).
"Iran's homegrown treasure: the spice that costs more than gold"
.
CNN
. Dibukak ing
22 January
2016
.
- Hill, T. (2004),
The Contemporary Encyclopedia of Herbs and Spices: Seasonings for the Global Kitchen
(edhisi ka-1st), Wiley,
ISBN
978-0-471-21423-6
- Kafi, M.; Koocheki, A.; Rashed, M. H.; Nassiri, M., ed. (2006),
Saffron (
Crocus sativus
) Production and Processing
(edhisi ka-1st), Science Publishers,
ISBN
978-1-57808-427-2
- McGee, H.
(2004),
On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen
, Scribner,
ISBN
978-0-684-80001-1
- Russo, E.; Dreher, M. C.; Mathre, M. L. (2003),
Women and Cannabis: Medicine, Science, and Sociology
(edhisi ka-1st), Psychology Press,
ISBN
978-0-7890-2101-4
- Rau, S. R. (1969),
The Cooking of India
, Foods of the World,
Time-Life
Books,
ISBN
978-0-8094-0069-0