Saka Wikipedia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Kampak
utawa
kapak
ya iku salah sijining piranti kang wus digunakake maewu-ewu taun kanggo minangka, nugel lan nyigar kayu uga dadi gaman ing payudan.
Kampak kang paling wiwitan digawe saka watu kang tipis, wujude direka supaya bisa digegem lan perangan kang landhep bisa katamanake ing kayu kanthi gampang. Sabanjure kampak watu dipasang ing garan kayu mawa tali. Sabanjure nalika manungsa wis kenal ngolah
tembaga
,
wesi
lan
prunggu
, kampak digawe saka bahan mau lan garan saka kayu mau dipasang kanthi dislobokake ing bolongan kampak. Garan uga bisa digawe saka
balung
utawa
sungu
kewan.
Lumrahe kampak duwe landhepan siji. Nanging uga ana kang duwe landhepan loro. Kampak modheren lumrahe duwe sesirah saka
waja
lan garan saka kayu. Saliyane kuwi uga saka
plastik
lan
fiberglas
.
Kampak kalebu piranti kang wiwitan kaloka dening manungsa mligi kanggo bebedhag lan nglumpukake pangan. Saka watu kang bisa kanggo ngremukake wewijen, watu kang gepeng lan nglingir kanyata luwih gampang kena nganggo nugel lan kepara uga kanggo ngrajang. Sabanjure watu mau direka supaya duweni wujud kang kepenak digegem ing tangan. Kampak kang digegem ing tangan iki dening para ahli sujarah diarani
kampak genggam
,
kampak pasagi
lan
kampak lonjong
kang kanthi ndeleng wujud lan bahane para ahli sabanjure bisa mangerteni kapan barang mau digawe. Conto tinggalan kampak saka jaman prasujarah ing Indonesia tinemu ing situs purbakala kaya ta ing
Sangiran
,
Trinil
lan
Wajak
.
[1]
Sabanjure, nalikane manungsa wus kenal cara ngolah wesi lan prunggu, kampak digawe saka wesi lan prunggu kanthi cara dicithak.
Wong Jawa duwe kampak kang diarani
wadung
lan
pethel
, ya iku kampak kang kapasang ing
sangkal
saengga sesirahe bisa dicopot lan bisa kapasang lurus utawa malang. Wadung duwe ukuran kang gedhe (60?80 cm) lan kagunakake kanggo ngrubuhake wit-witan uga kanggo nyigar kayu. Mula dadi pirantine para
blandhong
. Dene pethel ukurane cilik (30 cm) lan cukup dicekel tangan siji. Pigunane kanggo nipisake kayu/blabak sadurunge di
pasah
, uga kanggo minangka kayu dhasaran sadurunge dialusake nganggo
tatah
. Mula pethel umum dadi gamane
tukang kayu
.
Paraga wayang kulit kang duwe gaman wujud pethel ya iku
Petruk
.
[2]