Ur Wikipediu, frjalsa alfræðiritinu
Tyrkneska
Turkce
|
Malsvæði
|
Tyrklandi
,
Bulgariu
,
Kypur
,
Grikklandi
,
Makedoniu
,
Kosovo
,
Rumeniu
,
Aserbaidsjan
og i innflytjendasamfelogum i
Þyskalandi
,
Frakklandi
,
Hollandi
,
Austurriki
,
Usbekistan
,
Bandarikjunum
,
Belgiu
og
Sviss
|
Heimshluti
|
Tyrkland
,
Kypur
,
Balkanskagi
og
Kakasusfjoll
|
Fjoldi malhafa
|
75-83 milljonir
|
Sæti
|
15-16
|
Ætt
|
Altaiskt
(umdeilt)
Tyrkiskt
Suðvesturtyrkiskt
Vestur Oghuz
tyrkneska
|
Opinber staða
|
Opinbert
tungumal
|
Tyrkland
|
Styrt af
|
Tyrknesku tungumalasamtokunum
|
Tungumalakoðar
|
ISO 639-1
|
tr
|
ISO 639-2
|
tur
|
SIL
|
TUR
|
ATH:
Þessi grein gæti innihaldið
hljoðfræðitakn
ur
alþjoðlega hljoðstafrofinu
i
Unicode
.
|
Tyrkneska
(
Turkce
, borið fram [ty?kt?e]) er
tyrkiskt tungumal
og þar af leiðandi eitt af hinum umdeildu
altisku tungumalum
. Hun er mest toluð i
Tyrklandi
en einnig af minni hopum a
Kypur
, i
Grikklandi
og
Austur-Evropu
, auk þess að vera toluð af nokkrum milljonum innflytjenda i
Vestur-Evropu
. Tyrkneska er utbreiddasta tyrkiska malið og 65 ? 73 milljon manns hafa malið að moðurmali. 85 af hundraði ibua Tyrklands hafa tyrknesku að fyrsta mali en 12 kurdisku. Eftirliggjandi 3 prosent deilast a um 30 mal sem sum af hverjum eru miljonamal toluð i nagrannalondunum svo sem armenska eða arabiska en morg eru smamal a hverfanda hveli og i hættu a að leggjast af.
Rætur tungumalsins ma rekja til Mið-Asiu, þar sem fyrstu skrifin na aftur um tæp 1.200 ar. I vesturatt eru ahrifin aðalega af
Ottoman tyrknesku
? sem er afsprengi tyrknesku tungunnar og var notuð i
Ottoman-storveldinu
og breiddist ut samhliða þvi. Tyrkneska hefur verið rituð með latinuletri fra 1928 en var aður rituð með arabisku letri. Nafnorð i tyrknesku hafa sex foll. Enginn tiltekin greinir er i malinu en tiltekni er oft mynduð með notkun þolfalls. Lysingarorð taka engum beygjingum.
Personufornafn
þriðju personu greinir ekki kyn. I ritmalinu taknar ufsilon venjulega joð, venjulegt sje (c) 'dj', setillu sje (c) 'tj', setillu ess 'sj'. U taknar u og tvipunkts -u (u) u (likt og i þysku). Gje með niðurbendandi or fyrir ofan (?) greinist vart.
Turkce
|
Islenska
|
Selam, merhaba
|
Hallo
|
?yi gunler
|
Goðan daginn
|
?yi ak?amlar
|
Gott kvold
|
Tanı?tı?ıma memnun oldum
|
Gaman að hitta þig
|
Turkce konu?uyorum
|
Eg tala tyrknesku
|
Turkce/?zlandaca konu?amıyorum
|
Eg tala ekki tyrknesku/islensku
|
Evet
|
Ja
|
Hayır
|
Nei
|
Nasılsınız? (formlegt)
|
Hvað segirðu gott?
|
Nasılsın? (oformlegt)
|
Hvað segirðu gott?
|
?yiyim
|
Eg segi allt gott
|
(Cok) Te?ekkur ederim
|
Takk (fyrir)
|
Adınız nedir? (formlegt)
|
Hvað heitirðu?
|
Adın ne(-dir)? (oformlegt)
|
Hvað heitirðu?
|
(Benim) adım ...
|
Eg heiti ...
|
Ho?cakal
|
Bless
|
|
eintala
|
fleirtala
|
|
1
|
2
|
3
|
1
|
2
|
3
|
nefnifall
|
ben
|
sen
|
o
|
biz
|
siz
|
onlar
|
þolfall
|
beni
|
seni
|
onu
|
bizi
|
sizi
|
onları
|
þagufall
|
bana
|
sana
|
ona
|
bize
|
size
|
onlara
|
staðarfall
|
bende
|
sende
|
onda
|
bizde
|
sizde
|
onlarda
|
sviptifall
|
benden
|
senden
|
ondan
|
bizden
|
sizden
|
onlardan
|
eignarfall
|
benim
|
senin
|
onun
|
bizim
|
sizin
|
onların
|