Ur Wikipediu, frjalsa alfræðiritinu
Hormon
(stundum kallað
vaki
eða
kirtlavaki
) eru oll þau boðefni sem fjolfruma lifvera framleiðir i kirtli og sendir með
æðakerfinu
til þess að hafa ahrif a liffæri og styra starfsemi þeirra. Helstu efnagerðir hormona eru eikosanoiðar,
sterar
, og
aminosyrur
(amin,
peptið
, og
protein
).
Hormon geta haft ahrif a meltingu, efnaskipti, ondun, vefi, skynjun, svefn, utskilnað með þvagi og saur, mjolkurmyndun, streituviðbragð, frumuvoxt, æxlun, og skap. Þetta gera þau með þvi að bindast akveðnum viðtokum i frumum, oft fer þa af stað kerfi sem eykur umritun akveðinna proteina, þo að sum hormon hafi fljotari ahrif.
Dæmi um hormon sem flestir kannast við eru
adrenalin
,
testosteron
og
estrogen
.
Helstu hormon mannslikamans eftir
innkirtlum
:
- Undirstuka
- Drif og homluhormon
- ADH - eykur þvagmyndun, minnkar vatnslosun i nyrum.
- Hriðahormon
- Heiladingull
- Styrihormon nyrnahettubarkar
- Styrihormon skjaldkirtils
- Styrihormon kynkirtla
- Vaxtarhormon
- Mjolkurhormon
- Heilakongull
- Skjaldkirtill
- Kalsitonin - minnkar kalkmagn i bloði
- Þyroxin - hraðar efnaskiptum
- Kalkkirtlar
- Kalkhormon - eykur magn kalks i bloði
- Hostarkirtill
- Nyru
- Bris
- Glukagon - eykur bloðsykursstyrk
- Insulin - dregur ur bloðsykursstyrk (sykursyki 1 er hægt að halda i skefjum með insulinsprautum)
- Nyrnahettur
- Kortisol
- Aldosteron - eykur natriumuppsog i nyrum
- Androgen
- Adrenalin/Noradrenalin
- Hjarta
- Meltingarvegur
- Kynkirtlar
- Testosteron
- Estrogen
- Progesteron
- Fylgja