Espiholl er bær og gamalt hofuðbol i Eyjafjarðarsveit og tilheyrði aður Hrafnagilshreppi . ^[1] Sunnan við bæinn er stor holl með sama nafni.

Samkvæmt þvi sem segir i Landnamabok var fyrsti bondinn a Espiholi Þorarinn, sonur Þoris Hamundarsonar, dottursonar Helga magra . Bærinn er nefndur i ymsum fornritum og kemur mikið við sogu i Viga-Glums sogu . ^[2] Espihols er einnig getið i Sturlungu og þar var Kolbeinn gron Dufgusson drepinn af monnum Gissurar Þorvaldssonar arið 1254 til hefnda fyrir Flugumyrarbrennu . ^[3]

A Espiholi var jafnan storbyli og þar bjuggu ymsir helstu hofðingjar Eyfirðinga. Bærinn var lika longum syslumannssetur. A 17. old bjo þar Bjorn Palsson syslumaður, ^[4] sonarsonur Guðbrandar Þorlakssonar biskups, og Magnus sonur hans eftir hann. Kona Magnusar var Sigriður eldri, dottir Jons Vigfussonar biskups, og urðu þau mjog kynsæl. A siðari hluta 18. aldar bjo Jon Jakobsson syslumaður a Espiholi. ^[5] Hann var einn af frumkvoðlum upplysingarinnar og gerði meðal annars fyrstu tilraunir sem vitað er um herlendis til vetrarrunings a sauðfe. Sonur hans, Jon Espolin , syslumaður og sagnaritari, fæddist a Espiholi 1769 og kenndi sig við bæinn. ^[6]

Stefan Thorarensen, sonur Stefans Þorarinssonar amtmanns , bjo a Espiholi og drukknaði i Eyjafjarðara vorið 1844 . Eftir það þotti reimt a þeim sloðum, einkum a Storholtsleiti milli Espihols og Stokkahlaða .

Upp ur miðri 19. old bjo Eggert Briem syslumaður a Espiholi um tima ^[7] og þar fæddist dottir hans, Elin Briem , skolastjori og hofundur Kvennafræðarans . ^[8]

Heimildir [ breyta | breyta frumkoða ]